Το ερώτημα επανέρχεται βασανιστικά κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες. Πού βρίσκεται η γενιά του Πολυτεχνείου; Έχει ξεπουληθεί;Έχει συμβιβαστεί; Έχει καταφέρει τίποτα; Και ποια είναι τελικά αυτή η γενιά;Ένας ευρύτερος κύκλος 3.000 ανθρώπων και ένας πυρήνας 300 που συμμετείχαν στην εξέγερση του 1973 είναιεκείνοι που ουσιαστικά έδωσαν τον χαρακτηρισμό της γενιάς του Πολυτεχνείου σε όσους σήμερα βρίσκονται περίπου στα 55 με 60.....«Η γενιά του Πολυτεχνείου βρέθηκε εγκλωβισμένη σε ένα στερεότυπο που λέει πως όχι μόνο απορροφήθηκε από το σύστημα, αλλά έγινε τελικά το σύστημα. Αυτό έχει αναπαραχθεί με αναφορές σε ελάχιστους από τους πολλούς της εξέγερσης και παρ΄ ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα μας στιγματίζει» λέει ο Δημήτρης Χατζησωκράτης, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Πολυτεχνείου. Κάθε φορά που πλησιάζει η επέτειος της 17ης Νοεμβρίου μετράει τους «πατέρες» του έθνους που ανήκουν σε εκείνη τη γενιά για να αποδείξει πως το στερεότυπο είναι αίολο. «Φέτος έχουμε επτά βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, έναν υπουργό, δύο βουλευτές του ΚΚΕ και δύο του ΣΥΡΙΖΑ». Έρευνα του Παντείου επιβεβαιώνει την καταμέτρηση αυτή. Μόλις το 2,26% από τους ανθρώπους που πολιτικά καθορίζονται ως γενιά του Πολυτεχνείου έχει βρεθεί στα έδρανα της Βουλής. Άρα, ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι η γενιά αυτή δεν ασχολήθηκε αρκετά με την πολιτική, διότι λογικά σήμερα θα έπρεπε να έχει περισσότερους αντιπροσώπους στην εξουσία. Πολλοί συμφωνούν με τα λόγια του Χρύσανθου Λαζαρίδη, μέλους της Συντονικής Επιτροπής του Πολυτεχνείου από τη Νομική, ότι «η πραγματική γενιά δεν το εξαργύρωσε. Η γενιά εκείνη δεν έχει σχέση ούτε με τις φίρμες, ούτε με την παρακμή που βλέπουμε. Βρισκόμαστε πια κυρίως σε κοινωνικές εκδηλώσεις και κηδείες- διότι άρχισαν κι αυτές- και βλέπουμε με συγκατάβαση και αγάπη όσους έχουν γίνει φίρμες». Βολεύτηκε η γενιά του; «Όχι, άτομα βολεύτηκαν. Από όλες τις γενιές που καθορίστηκαν από κάποιο πολιτικό γεγονός, η δική μας βολεύτηκε λιγότερο. Εμείς ήμασταν οι πιο απροσάρμοστοι. Η γενιά που λατρεύτηκε ως ηρωική από τους γονείς της».
Άλλαξε η κοινωνία. «Οι συνέπειες των πράξεών μας», λέει ο Μίμης Ανδρουλάκης, στέλεχος τότε της αντι-ΕΦΕΕ, «ξεπερνούν κατά πολύ τις φαντασιώσεις, τις πεποιθήσεις, τις ψευδαισθήσεις μας. Ονειρευτήκαμε την ουτοπία του καινούργιου κόσμου, αλλά με τον αγώνα μας εκδημοκρατίσαμε τον παλιό. Πολλά μπορεί να μην έγιναν πράξη αλλά μετέβαλαν εις βάθος τη σύγχρονη κοινωνία. Ήταν το κύκνειο άσμα της παλιάς Ελλάδας». Υπάρχουν εκείνοι που δεν μιλούν. Η Ιωάννα Καρυστιάνη, η συγγραφέας πολύ επιτυχημένων βιβλίων όπως το «Σουέλ» και η «Μικρά Αγγλία», έχει επίμονα αρνηθεί όλα αυτά τα χρόνια να μιλήσει για εκείνη την περίοδο και για την περιπέτειά της στα κρατητήρια της ΕΣΑ. Ο Κώστας Λαλιώτης και η Μαρία Δαμανάκη, δύο από τα πιο προβεβλημένα μέλη της γενιάς εκείνης, αρνήθηκαν να μιλήσουν γι΄ αυτό το αφιέρωμα, όπως το έχουν κάνει και στο παρελθόν. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που ενώ δεν συμμετείχαν ενεργά στο Πολυτεχνείο προσπάθησαν πολύ αργότερα να διεκδικήσουν θέση στην ιστορία. Κορυφαία στελέχη της Ν.Δ., με χαρακτηριστικότερο τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη, άρχισαν να θυμούνται με καθυστέρηση δεκαετιών ότι πέρασαν και αυτοί μια βόλτα από την Πατησίων- άλλη μια απόδειξη ότι στην πολιτική το Πολυτεχνείο «πουλάει».
Εκτός πολιτικής. «Ποτέ δεν προσδιόρισε η γενιά μας την πολιτική σκηνή», υποστηρίζει η Τόνια Μωροπούλου, εκπρόσωπος τότε της Σχολής Χημικών- Μεταλλειολόγων στο Συντονιστικό. «Ποτέ και αυτό είναι το πρόβλημα. Η ηρωοποίηση που ακολούθησε την εξέγερση είναι μια πρακτική που έβαλε το Πολυτεχνείο στο μουσείο και το έβγαλε από την πολιτική. Ο τρόπος με τον οποίο εμείς κατανοούσαμε τότε την πολιτική δεν χαρακτηρίζει τους υφιστάμενους μηχανισμούς της εξουσίας». «Η γενιά μας χαρακτηρίστηκε υπερβολικά από αρνητικά σημεία μετέπειτα», παρατηρεί η Ελένη Αναστασίου, εκπρόσωπος της Ιατρικής στο Συντονιστικό και υπεύθυνη εκείνη τη βραδιά στην πύλη που έριξε το τανκ. «Είμαστε πολύ ετερογενείς. Δέκα άτομα που ασχολήθηκαν με την πολιτική, αλλά την κριτική την υφιστάμεθα όλοι. Υπάρχουν πολλοί άλλοι που συνεχίζουν μια προσωπική πορεία, όχι στην κεντρική πολιτική σκηνή, αλλά με αρκετά ανιδιοτελείς σκοπούς όπως αυτούς που είχαμε στην εξέγερση».
Στο ευρύτατα διαδεδομένο στερεότυπο του ξεπουλήματος αναφέρεται και η Νάντια Βαλαβάνη, τότε στέλεχος της αντι-ΕΦΕΕ. «Αυτό τη συρρικνώνει σε μερικές δεκάδες ΄΄επωνύμους΄΄, νεαρά παιδιά από όλα τα ιστορικά ρεύματα της Αριστεράς. Σήμερα η γενιά αυτή αποτελείται από μισθωτούς, δημοσίους υπαλλήλους, επιστήμονες, επαγγελματίες, διανοουμένους και καλλιτέχνες, αθέατους που ανέθρεψαν ήδη τα δικά τους παιδιά και πολλοί συμμετείχαν στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες. Είναι μια σχεδόν “αθέατη γενιά”, όμως η ελληνική κοινωνία θα ήταν πολύ φτωχότερη αν δεν υπήρχαν».
Άλλοθι ενός λαού. «Ως γενιά υπήρξαμε το άλλοθι ενός λαού που δεν αντιστάθηκε στη χούντα και μας επιβράβευσε με έναν τίτλο που ίσως και να μην μας ανήκε», προσθέτει ο Δ. Χατζησωκράτης. «Σε σύγκριση με τη γενιά της Αντίστασης ή δική μας μάχη ήταν πολύ λίγη. Η γενιά όμως εκείνη έμεινε στο περιθώριο. Η δική μας, αντίθετα, αποθεώθηκε με μεγάλη ευκολία και γι΄ αυτό έγινε ο εύκολος στόχος της κριτικής ».
Διχογνωμία για τον εορτασμό
Ο εορτασμός του Πολυτεχνείου όπως γίνεται σήμερα δεν φαίνεται να ικανοποιεί τους περισσότερους από τους εκπροσώπους της γενιάς του. «Δεν συμφωνώ καθόλου με τον εορτασμό», τονίζει ο Χρύσανθος Λαζαρίδης. «Φυσικά και θέλω να υπάρχει ιστορική υπόμνηση, όμως το μέγεθος που της έχει δοθεί και ο χαρακτήρας αποτελούν απόλυτη στρέβλωση. Παρελαύνουν οι απόντες- οι επίγονοι αυτών που δεν ήθελαν την εξέγερση. Εξοργίζομαι επειδή έχει γίνει τέτοια οικειοποίηση από διάφορα κωθώνια που φορούν κουκούλες, σπάνε μαγαζιά και επικαλούνται τα ιδανικά του Πολυτεχνείου».
«Ο εορτασμός με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο», λέει το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Δημ. Χατζησωκράτης. «Για τα όσα συνήθως συνοδεύουν τον εορτασμό μπορεί να γίνει μια συζήτηση. Όπως επίσης πρέπει να συζητηθεί αν τα συνθήματα που ενέπνευσαν εμάς όπως το “Ψωμί- Παιδεία- Ελευθερία” μπορεί να εμπνέουν τους σημερινούς αγώνες της νεολαίας. Η άποψή μου είναι πως όχι. Συζήτηση πρέπει να γίνει και για τη συμβολή των αναρχικών στην εξέγερση. Όχι όμως των μπαχαλάκηδων, που με αφορμή την επέτειο βρίσκουν την ευκαιρία να τα σπάσουν».
«Συμφωνώ με τον εορτασμό, αλλά όχι με τη μορφή», παρατηρεί η Ελένη Αναστασίου. «Είναι πολύ επετειακή, και γι΄ αυτό δεν συμμετέχω. Και μάλλον είναι λίγο υπερτιμημένη ως σχολική εορτή. Αλλά πιστεύω ότι χρειάζεται ως ιστορική μνήμη». Η Τόνια Μωροπούλου πιστεύει πως «ο καλύτερος εορτασμός θα ήταν να χαρακτηρίζεται η πολιτική μας ζωή και οι πρακτικές της από τα μηνύματα του Πολυτεχνείου. Αφού τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει, τότε το πνεύμα της εξέγερσης δεν αποδίδεται». Υπάρχουν όμως και εκείνοι, όπως η Νάντια Βαλαβάνη, που θεωρούν ότι «ο εορτασμός της εξέγερσης παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη αντοχή. Κόντρα στον πολυετή αφορισμό της από τις πιο διαφορετικές πλευρές ως παρωχημένη και αναχρονιστική, καταφέρνει να συνδέεται με τις τρέχουσες αγωνιστικές ανατάσεις».
Δημοσίευση σχολίου