Η ΘΕΙΑ ΜΟΥ είναι Σμυρνιά, είχε έρθει στην Ελλάδα ως πρόσφυγας. Παντρεύτηκε κάποιον από τη Χειμάρρα....
τον οποίο γνώρισε στην Αθήνα και δούλευε θερμαστής σε εργοστάσια που έβαφαν ρούχα. Το ΄42 το παιδί τους αρρώστησε. Ο γιατρός τούς είπε ότι πρέπει να του παρέχουν καλύτερη διατροφή. Έτσι το ζευγάρι αποφάσισε να έρθει στην Αλβανία. Ο άνδρας της βρήκε δουλειά στα Τίρανα και επιπλέον η κατάσταση στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν τραγική ενώ στην Αλβανία ήταν καλύτερη...
ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ είχα ακούσει για τη θεία μου που έμεινε στην Αλβανία. Οι δικοί μου έστελναν γράμματα, αλλά ποτέ δεν ξέραμε εάν έφθαναν. Έστελνε και η θεία μου κάποια γράμματα. Θυμάμαι ότι ήταν πάντα ανοιχτά. Την εποχή της χούντας στην Ελλάδα δεν ξέραμε ποια πλευρά τα λογόκρινε... Το 1989 η θεία μου πήρε άδεια για να επισκεφθεί την Ελλάδα. Μία εβδομάδα πριν να έρθει όμως, πέθανε από πνευμονικό οίδημα. Δεν μπόρεσε ποτέ να δει τη μητέρα της ξανά. Ύστερα από λίγο, η γιαγιά μου πέθανε από στενοχώρια. Μόνο ένα από τα αδέλφια είχε καταφέρει να τη συναντήσει στα Τίρανα. Το 1971, όταν έπαιξε ο Πανιώνιος με την Ντιναμό Τιράνων, εάν δεν κάνω λάθος. Τότε ήρθαν κάποιοι φίλαθλοι από την Αθήνα και ανάμεσά τους και ο θείος μου... Εγώ γνώρισα για πρώτη φορά τα παιδιά της θείας μου όταν άνοιξαν τα σύνορα και ήρθαν στην Ελλάδα. Κάποια από τα ανίψια μου μένουν στην Ελλάδα, άλλα στα Τίρανα...
ΗΡΘΑ για πρώτη φορά στα Τίρανα το 2000. Ποιες ήταν οι πρώτες εντυπώσεις; Το τότε αεροδρόμιο των Τιράνων με εξέπληξε. Ήταν σαν τα ΚΤΕΛ στην Ελλάδα τη δεκαετία του ΄60. Στις παρυφές έβοσκαν αγελάδες. Τις βαλίτσες τις έπαιρνες με το χέρι. Υπήρχε μια τεράστια ουρά στον έλεγχο διαβατηρίων και μόνος ένας αστυνομικός για τους ξένους. Όταν βγήκα έξω είδα τα μπούνκερ. Τα είχα ακουστά, αλλά αυτό που έβλεπα ξεπερνούσε τη φαντασία μου... Παρ΄ όλα αυτά, τότε, τα Τίρανα δεν είχαν χαλάσει στον βαθμό που έχουν χαλάσει σήμερα, με τις πολυώροφες πολυκατοικίες. Η πόλη τσιμεντοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς. Έχει εξαφανιστεί σχεδόν η έννοια της γειτονιάς. Όταν πρωτοήρθα στα Τίρανα, το πρώτο πράγμα που πρόσεξα ήταν ότι δεν υπήρχε χώρος για τα παιδιά. Σήμερα τα πράγματα είναι χειρότερα. Μου έκαναν επίσης εντύπωση η ακαταστασία και η διαφθορά. Αν και ως Έλληνας αυτά δεν μου είναι άγνωστα. Απλά εδώ η διαφθορά έφθανε μέχρι τον θυρωρό του υπουργείου... Παρατήρησα επίσης πόσο καθαρά είναι τα σπίτια των Αλβανών ενώ οι δρόμοι είναι γεμάτοι σκουπίδια. Με σοκάρισε η αδιαφορία για κάθε τι το κοινό. Ως Έλληνας ούτε αυτό δεν μου είναι άγνωστο. Άλλα εδώ ξεπερνούσε το όριο... Προπαντός όμως με εντυπωσίασε η ομοιότητα μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών, στις καλές και κακές συνήθειες. Ίσως γι΄ αυτό δεν είχα ποτέ την αίσθηση ότι βρίσκομαι σε ξένο περιβάλλον, όπως μου συνέβαινε όταν ζούσα στην Ολλανδία...
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ επίσκεψη, γυρίσαμε στην Ελλάδα και κάναμε την προσφορά. Ξαναήρθα στα Τίρανα για να κάνω τις διαπραγματεύσεις. Ήταν μια μεγάλη εμπειρία. Η διαπραγμάτευση ήταν πολύ σκληρή. Τελικά καταλήξαμε σε ένα καλό για τις δύο πλευρές αποτέλεσμα.
ΕΠΟΜΕΝΩΣ, οι πρώτες μου εμπειρίες από την Αλβανία ήταν αρκετά έντονες. Το αρχικό σχέδιο ήταν να μείνω δυο, τρία χρόνια. Συμπληρώθηκαν εννιά. Είμαι ευγνώμων στην Αλβανία γιατί μου έδωσε τεράστιες δυνατότητες και εμπειρίες. Δεν μιλάω ούτε για την Αλβανία ως χώρα ούτε για τους Αλβανούς εν γένει. Μιλάω για τον Αλβανό που ξέρω εγώ. Όπως του συμπεριφέρθηκα, μου συμπεριφέρθηκε. Αρκετοί Αλβανοί έχουν και αρνητικές εμπειρίες από την Ελλάδα αλλά δεν βρέθηκα ποτέ σε δύσκολη θέση. Ως Έλληνας που ζει στην Αλβανία έχω αντιμετωπίσει πρόβλημα στην επιχειρηματική μου δραστηριότητα αλλά ποτέ σε ανθρώπινο επίπεδο. Δεν ένιωσα ποτέ εχθρότητα επειδή είμαι Έλληνας... Μόνο μια φορά βρέθηκα σε πολύ δύσκολη θέση. Όταν πήγα στο σπίτι του Αλβανού μετανάστη που μαχαιρώθηκε στην Ελλάδα μετά τα επεισόδια στον ποδοσφαιρικό αγώνα, όπου έχασε η Ελλάδα. Η οικογένειά του είναι άνθρωποι που ζουν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, στα περίχωρα των Τιράνων. Είδα τα αδέλφια του που είχαν έρθει από την Ελλάδα για την κηδεία. Δεν είπαν ούτε μια κακή κουβέντα για την Ελλάδα. Ούτε οι γονείς του. Ήταν από τις πιο δύσκολες στιγμές που έζησα στην Αλβανία. Ως προς την Ελλάδα, στην Αλβανία υπάρχει έντονη αμφιθυμία...
«Πριν να έρθω εδώ, η Αλβανία ήταν για μένα μια άγνωστη εξωτική χώρα. Με “συνέδεε” με την Αλβανία η ιστορία της αδελφής τού πατέρα μου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής ήρθε με τον άνδρα της στην Αλβανία. Όταν τελείωσε ο πόλεμος δεν κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ελλάδα
Η ΘΕΙΑ ΜΟΥ είναι Σμυρνιά, είχε έρθει στην Ελλάδα ως πρόσφυγας. Παντρεύτηκε κάποιον από τη Χειμάρρα τον οποίο γνώρισε στην Αθήνα και δούλευε θερμαστής σε εργοστάσια που έβαφαν ρούχα. Το ΄42 το παιδί τους αρρώστησε. Ο γιατρός τούς είπε ότι πρέπει να του παρέχουν καλύτερη διατροφή. Έτσι το ζευγάρι αποφάσισε να έρθει στην Αλβανία. Ο άνδρας της βρήκε δουλειά στα Τίρανα και επιπλέον η κατάσταση στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν τραγική ενώ στην Αλβανία ήταν καλύτερη...
ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ είχα ακούσει για τη θεία μου που έμεινε στην Αλβανία. Οι δικοί μου έστελναν γράμματα, αλλά ποτέ δεν ξέραμε εάν έφθαναν. Έστελνε και η θεία μου κάποια γράμματα. Θυμάμαι ότι ήταν πάντα ανοιχτά. Την εποχή της χούντας στην Ελλάδα δεν ξέραμε ποια πλευρά τα λογόκρινε... Το 1989 η θεία μου πήρε άδεια για να επισκεφθεί την Ελλάδα. Μία εβδομάδα πριν να έρθει όμως, πέθανε από πνευμονικό οίδημα. Δεν μπόρεσε ποτέ να δει τη μητέρα της ξανά. Ύστερα από λίγο, η γιαγιά μου πέθανε από στενοχώρια. Μόνο ένα από τα αδέλφια είχε καταφέρει να τη συναντήσει στα Τίρανα. Το 1971, όταν έπαιξε ο Πανιώνιος με την Ντιναμό Τιράνων, εάν δεν κάνω λάθος. Τότε ήρθαν κάποιοι φίλαθλοι από την Αθήνα και ανάμεσά τους και ο θείος μου... Εγώ γνώρισα για πρώτη φορά τα παιδιά της θείας μου όταν άνοιξαν τα σύνορα και ήρθαν στην Ελλάδα. Κάποια από τα ανίψια μου μένουν στην Ελλάδα, άλλα στα Τίρανα...
ΗΡΘΑ για πρώτη φορά στα Τίρανα το 2000. Ποιες ήταν οι πρώτες εντυπώσεις; Το τότε αεροδρόμιο των Τιράνων με εξέπληξε. Ήταν σαν τα ΚΤΕΛ στην Ελλάδα τη δεκαετία του ΄60. Στις παρυφές έβοσκαν αγελάδες. Τις βαλίτσες τις έπαιρνες με το χέρι. Υπήρχε μια τεράστια ουρά στον έλεγχο διαβατηρίων και μόνος ένας αστυνομικός για τους ξένους. Όταν βγήκα έξω είδα τα μπούνκερ. Τα είχα ακουστά, αλλά αυτό που έβλεπα ξεπερνούσε τη φαντασία μου... Παρ΄ όλα αυτά, τότε, τα Τίρανα δεν είχαν χαλάσει στον βαθμό που έχουν χαλάσει σήμερα, με τις πολυώροφες πολυκατοικίες. Η πόλη τσιμεντοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς. Έχει εξαφανιστεί σχεδόν η έννοια της γειτονιάς. Όταν πρωτοήρθα στα Τίρανα, το πρώτο πράγμα που πρόσεξα ήταν ότι δεν υπήρχε χώρος για τα παιδιά. Σήμερα τα πράγματα είναι χειρότερα. Μου έκαναν επίσης εντύπωση η ακαταστασία και η διαφθορά. Αν και ως Έλληνας αυτά δεν μου είναι άγνωστα. Απλά εδώ η διαφθορά έφθανε μέχρι τον θυρωρό του υπουργείου... Παρατήρησα επίσης πόσο καθαρά είναι τα σπίτια των Αλβανών ενώ οι δρόμοι είναι γεμάτοι σκουπίδια. Με σοκάρισε η αδιαφορία για κάθε τι το κοινό. Ως Έλληνας ούτε αυτό δεν μου είναι άγνωστο. Άλλα εδώ ξεπερνούσε το όριο... Προπαντός όμως με εντυπωσίασε η ομοιότητα μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών, στις καλές και κακές συνήθειες. Ίσως γι΄ αυτό δεν είχα ποτέ την αίσθηση ότι βρίσκομαι σε ξένο περιβάλλον, όπως μου συνέβαινε όταν ζούσα στην Ολλανδία...
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ επίσκεψη, γυρίσαμε στην Ελλάδα και κάναμε την προσφορά. Ξαναήρθα στα Τίρανα για να κάνω τις διαπραγματεύσεις. Ήταν μια μεγάλη εμπειρία. Η διαπραγμάτευση ήταν πολύ σκληρή. Τελικά καταλήξαμε σε ένα καλό για τις δύο πλευρές αποτέλεσμα. ●●●
ΕΠΟΜΕΝΩΣ, οι πρώτες μου εμπειρίες από την Αλβανία ήταν αρκετά έντονες. Το αρχικό σχέδιο ήταν να μείνω δυο, τρία χρόνια. Συμπληρώθηκαν εννιά. Είμαι ευγνώμων στην Αλβανία γιατί μου έδωσε τεράστιες δυνατότητες και εμπειρίες. Δεν μιλάω ούτε για την Αλβανία ως χώρα ούτε για τους Αλβανούς εν γένει. Μιλάω για τον Αλβανό που ξέρω εγώ. Όπως του συμπεριφέρθηκα, μου συμπεριφέρθηκε. Αρκετοί Αλβανοί έχουν και αρνητικές εμπειρίες από την Ελλάδα αλλά δεν βρέθηκα ποτέ σε δύσκολη θέση. Ως Έλληνας που ζει στην Αλβανία έχω αντιμετωπίσει πρόβλημα στην επιχειρηματική μου δραστηριότητα αλλά ποτέ σε ανθρώπινο επίπεδο. Δεν ένιωσα ποτέ εχθρότητα επειδή είμαι Έλληνας... Μόνο μια φορά βρέθηκα σε πολύ δύσκολη θέση. Όταν πήγα στο σπίτι του Αλβανού μετανάστη που μαχαιρώθηκε στην Ελλάδα μετά τα επεισόδια στον ποδοσφαιρικό αγώνα, όπου έχασε η Ελλάδα. Η οικογένειά του είναι άνθρωποι που ζουν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, στα περίχωρα των Τιράνων. Είδα τα αδέλφια του που είχαν έρθει από την Ελλάδα για την κηδεία. Δεν είπαν ούτε μια κακή κουβέντα για την Ελλάδα. Ούτε οι γονείς του. Ήταν από τις πιο δύσκολες στιγμές που έζησα στην Αλβανία. Ως προς την Ελλάδα, στην Αλβανία υπάρχει έντονη αμφιθυμία...».
Μια φορά στα Τίρανα άκουσα κάποιους να τον αναφέρουν ως «Ο Κύριος ΑΜC», παραπέμποντας στη μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στην Αλβανία, θυγατρική της Cosmote, της οποίας είναι διευθύνων σύμβουλος. Είναι, αναμφίβολα, ο πιο γνωστός Έλληνας στα Τίρανα. Απλός και προσιτός, έχει κερδίσει την εκτίμηση πολλών Αλβανών, επιφανών και μη.
Όταν τον συνάντησα, στο σπίτι του στα Τίρανα, κατάλαβα γιατί η ΑΜC, παρά τις πολλές πιέσεις, καταφέρνει να είναι η μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στην Αλβανία. Ο Στέφανος Οκταποδάς είναι δεινός επιχειρηματίας και προπαντός άψογος γνώστης της Αλβανίας και των Βαλκανίων. Από αυτούς τους ανθρώπους που βλέπουν την πραγματικότητα γύρω τους χωρίς προλήψεις και παρωπίδες...
Δημοσίευση σχολίου