Ο East Med είναι μια λύση εφικτή αλλά για να πραγματοποιηθεί πρέπει να επιδοτηθεό από την ΕΕ καθότι είναι ιδιαίτερα ακριβή. Αν η ΕΕ δεν την πραγματοποιήσει τότε ο ρωσικός αγωγός αερίου που περνάει μέσα από την Τουρκία θα κυριαρχήσει και η Ιταλία θα παραλαμβάνει το αέριο της από εκεί.
Οι Ισραηλινοί θέλουν πιο πολύ απ΄όλους την δημιουργία του East med και αυτή η εκδοχή τυγχάνει να καλύπτει πλήρως τα συμφέροντα του Ελληνισμού καθώς παρακάμπτει πλήρως την Τουρκία και θα αξιοποιήσει τα κοιτάσματα Κύπρου και Ελλάδας.
Ταυτόχρονα όμως δείχνει ότι Ρωσία και Ισραήλ αν και έχουν θεωρητικά πολύ καλές σχέσεις (στο «σαβουάρ βιβρ») όμως επί του πρακτέου τα συμφέροντά τους είναι αντίρροπα.
Η Ελλάδα, εάν ο Turk Stream προχωρήσει και στην ελληνική του επέκταση του Greek Stream σαφώς θα ωφεληθεί και σε αυτήν την περίπτωση αλλά ο East Med έχει άμεση σχέση και με το δικό της θησαυρό υδρογονανθράκων
Ο κυπριακός «Φ» έχει εκτενή ανάλυση για τα ενεργειακά δρώμενα στην Α.Μεσόγειο και όλα δείχνουν ότι το 2018 θα είναι έτος σοβαρών εξελίξεων που μπορούν να οδηήσουν ακόμα και σε συγκρούσεις.
Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η γεώτρηση των ΕΝΙ και TOTAL στον στόχο Καλυψώ του τεμαχίου 6 ενώ, όταν ολοκληρωθεί, η ENI θα συνεχίσει με νέα γεώτρηση στο τεμάχιο 3 της κυπριακής ΑΟΖ.
Το καλοκαίρι, η ExxonMobil αναμένεται επίσης να πραγματοποιήσει δύο γεωτρήσεις στο τεμάχιο 10. Επισημάνθηκε, όμως, στον «Φ» ότι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των ανωτέρω γεωτρήσεων είναι ώρα να υπάρξει περαιτέρω στρατηγικός προγραμματισμός για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος «Αφροδίτη», ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα πρέπει η έμφαση να δοθεί στην κάλυψη εσωτερικών αναγκών σε φυσικό αέριο παρά στις πωλήσεις προς γειτονικές χώρες με πρώτη την Αίγυπτο.
Εκφράζεται επίσης επιφύλαξη για το κατά πόσο θα είναι εφικτή η κατασκευή του αγωγού EastMed για μεταφορά ισραηλινού και κυπριακού φυσικού αερίου στην Ελλάδα, και απ’ εκεί στην Ιταλία και την Ευρώπη.
Για να πωληθεί το ισραηλινό και κυπριακό φυσικό αέριο στην Ευρώπη φαντάζει ως κατάλληλη λύση ο αγωγός EastMed, που θα ξεκινά από κοιτάσματα του Ισραήλ και μέσω Κύπρου θα καταλήγει στην Ελλάδα κι απ’ εκεί στην Ιταλία και τις ευρωπαϊκές αγορές.
Η ΕΕ χρηματοδότησε μελέτη που έκρινε πως το έργο μπορεί να είναι βιώσιμο, ενώ και οι τέσσερις ενδιαφερόμενες χώρες έχουν ήδη πραγματοποιήσει συνάντηση αναζητώντας οδούς συνεργασίας. Οι ειδικοί πάντως χαρακτηρίζουν την κατασκευή του EastMed πραγματική πρόκληση, ενώ ο Χαράλαμπος Έλληνας προχωρεί περισσότερο και υποστηρίζει πως το έργο είναι ανέφικτο.
«Πρόκειται για όνειρο θερινής νυκτός. Δεν μπορεί να γίνει αυτός ο αγωγός εκτός κι αν η ΕΕ καταβάλει το ήμισυ του κόστους, γύρω στο 3 δισ. ευρώ. Αυτό δεν γίνεται. Η Ιταλία θέλει εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
Και μελετά τα πάντα. Αυτή τη στιγμή, όμως, είναι προχωρημένες οι διαπραγματεύσεις για να φέρει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του Τurkstream, που τελειώνει το 2019 και θα φθάσει στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας. Αν γινόταν ο EastMed θα ενδιέφερε την Ιταλία. Θα είναι, όμως, ο αγοραστής κι όχι ο επενδυτής που θα κατασκευάσει τον αγωγό».
Ο κ. Έλληνας τονίζει πως αυτή τη στιγμή το φυσικό αέριο που φθάνει στην Ιταλία από την Ολλανδία μέσω Αυστρίας στοιχίζει περίπου 5% πιο πολύ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η Ιταλία καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να ρίξει τις τιμές. Άρα δεν μπορεί και δεν τη συμφέρει να πληρώσει το κυπριακό και ισραηλινό αέριο πιο ακριβά από το ρωσικό.
Και, όπως αναφέρει ο πρώην εκτελεστικός πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ, οι υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω μεγάλου βάθους, θα είναι πιο ακριβοί από τους αντίστοιχους ρωσικούς.
Από την άλλη πλευρά συνεχίζει ο κ. Έλληνας «το Ισραήλ συζητά τον EastMed διότι έχει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν και δεν υπάρχει διέξοδος εξαγωγής. Έτσι κοιτάζουν ό,τι μπορούν και ο EastMed είναι μια εναλλακτική επιλογή. Αλλά το έργο δεν μπορεί να γίνει εκτός κι αν επιδοτηθεί από την ΕΕ. Ας μην ξεχνάμε ότι το έργο έφθασε μέχρι εδώ διότι οι μελέτες όλες έχουν επιδοτηθεί από την Ευρώπη. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι θα προχωρήσει».
Ο επικεφαλής της ομάδας Ενέργειας στην PWC, Κωνσταντίνος Ταλιώτης, αναφέρει ότι «ο αγωγός EastMed αποτελεί ένα έργο με πολύ σημαντικές, τεχνικές και άλλες (εμπορικές/οικονομικές) προκλήσεις». Επισημαίνει, όμως, ότι μελέτη που ανατέθηκε από την ελληνο-ιταλική κοινοπραξία που χειρίζεται το έργο έχει επιβεβαιώσει την τεχνική και εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού, ο οποίος αν τελικά υλοποιηθεί θα συνεισφέρει στον στρατηγικό στόχο της ΕΕ για τη διαφοροποίηση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ στον τομέα του φυσικού αερίου, όπως επίσης και στην ενδυνάμωση του περιφερειακού ρόλου της Κύπρου στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της ΕΕ». Ο κ. Ταλιώτης επεσήμανε επίσης την ανάγκη στήριξης του έργου από την ΕΕ.
Σε αντίθεση με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην ανάπτυξη του κυπριακού κοιτάσματος «Αφροδίτη», η Αίγυπτος και οι εταιρείες που εμπλέκονται, προχώρησαν ταχύτατα στην εκμετάλλευση του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου (πέραν των 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών) «Ζορ», το οποίο ανακαλύφθηκε μόλις 2,5 χρόνια πριν.
Ο Χαράλαμπος Έλληνας εξηγεί με ποιο τρόπο επετεύχθη η γρήγορη αξιοποίησή του. «Πρώτα απ’ όλα η κυβέρνηση της Αιγύπτου έκανε ό,τι μπορούσε για να ενθαρρύνει τις εταιρείες να προχωρήσουν σε γρήγορη εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Ανέβασαν, επίσης, τις τιμές του φυσικού αερίου στην ντόπια αγορά από $3.5/mmBTU για ανώρυξη αερίου από ρηχά νερά μέχρι $6.5/mmBTU για βαθιά νερά όπως το ‘Ζορ’.
Η τοπική αγορά της Αιγύπτου αγοράζει με την ανωτέρω τιμή το αέριο του ‘Ζορ’. Με αυτή τη διευθέτηση βγάζει πελώρια κέρδη η ΕΝΙ (που έχει τα δικαιώματα) και γι’ αυτό έδωσε μεγάλη σημασία να σπρώξει το έργο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Σε δύο χρόνια και τέσσερις μήνες μετά την ανακάλυψη κάνει εξαγωγή, που είναι ρεκόρ. Έργα όπως αυτά απαιτούν τέσσερα με πέντε χρόνια για παραγωγή χωρίς τη διαδικασία υγροποίησης».
Ο Κωνσταντίνος Ταλιώτης σημειώνει την εντυπωσιακή ταχύτητα με την οποία ξεκίνησε η παραγωγή στο «Ζορ» μετά την ανακάλυψη. Τονίζει, όμως ότι η περίπτωση του αιγυπτιακού κοιτάσματος δεν είναι η μόνη. «Το κοίτασμα ‘Ταμάρ’ στην ισραηλινή ΑΟΖ που αναπτύχθηκε από τις εταιρείες Noble Energy και Delek, οι οποίες δραστηριοποιούνται και στην κυπριακή ΑΟΖ, άρχισε παραγωγή 3,5 περίπου χρόνια μετά την ανακάλυψή του.
Στην περίπτωση του «Ζορ», η τεράστια ανάγκη που υπήρχε για ικανοποίηση της εγχώριας ζήτησης φυσικού αερίου αλλά και τα κίνητρα που δόθηκαν στις εταιρείες συνέβαλαν στη γρήγορη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων», ανέφερε ο κ. Ταλιώτης.
Συγκρίνοντας το «Ζορ», που ξεκίνησε γρήγορα, με το «Αφροδίτη», ο Χαράλαμπος Έλληνας πιστεύει πως η Κύπρος δυσκολεύει και τώρα τις εταιρείες. «Για παράδειγμα η Noble Energy μελετά ακόμα εξαγωγές στην Αίγυπτο κι απ’ εκεί στην Ευρώπη. Αλλά είναι πολύ δύσκολο λόγω τιμών. Αν θέλαμε τη Noble να συνεχίσει έπρεπε να της δώσουμε ελευθερία κινήσεων να ενεργήσει κατάλληλα και να επιταχύνει τη διαδικασία. Τα μπλέξαμε, όμως, όλα με τα πολιτικά της Αιγύπτου και της Κύπρου και ίσως τα κάναμε πιο δύσκολα».
Τα πράγματα, βέβαια, δεν ήταν ρόδινα, ούτως ή άλλως. «Η εσωτερική αγορά της Αιγύπτου δεν χρειάζεται κυπριακό φυσικό αέριο, ούτε τα τερματικά της Αιγύπτου, αφού δέχονται πλεόνασμα. Χαρακτηριστικά, ο υπουργός Ενέργειας της Αιγύπτου δήλωσε ότι αφήνει τις εταιρείες ελεύθερες να εξαγάγουν το φυσικό αέριο που περισσεύει όπου και όπως θέλουν. Η Ιταλία θα επωφεληθεί απ’ αυτό πολύ σύντομα».
Η ΕΝΙ έχει λάβει από την αιγυπτιακή κυβέρνηση έγκριση διανομής που της επιτρέπει να κάνει εξαγωγή αιγυπτιακού αερίου μόλις η αγορά της χώρας αυτής κορεσθεί, αναφέρει ο Χαράλαμπος Έλληνας και συνεχίζει.
«Μάλιστα η αγορά φυσικού αερίου από το Ζορ είναι μέσα στον ενεργειακό σχεδιασμό που έδωσε η Ιταλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κυβέρνηση της χώρας άρχισε τον ενεργειακό σχεδιασμό της εδώ και δύο χρόνια. Πέρασε όλα τα στάδια διαβούλευσης και έφερε το θέμα στην ιταλική Βουλή δύο φορές. Το πλάνο αυτό υπογράφηκε τον περασμένο μήνα κι έχει δοθεί τώρα στην Ευρώπη. Όλοι οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Ιταλίας, με το φυσικό αέριο, με τη μείωση των τιμών ενέργειας, με την απόφαση να σταματήσουν να χρησιμοποιούν άνθρακα μέχρι το 2015, όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός λεπτομερούς σχεδιασμού», κατέληξε ο πρώην πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ.
Ανάπτυξη του «Αφροδίτη»
Το γεγονός ότι δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η εκμετάλλευση του μόνου επιβεβαιωμένου κοιτάσματος της Κύπρου προβληματίζει έντονα τον Χαράλαμπο Έλληνα. «Το «Αφροδίτη» κάθεται και δεν κάνει τίποτα.
Γράφτηκε ότι η ελληνική εταιρεία Energean είχε εισηγηθεί στην Κύπρο να πάρει φυσικό αέριο από «Αφροδίτη» να το επεξεργαστεί στην πλωτή μονάδα που διαθέτει στο ισραηλινό κοίτασμα Καρίς και να το ξαναστείλει στην Κύπρο σε χαμηλή τιμή (σ.σ. ώστε να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος).» Και εμείς δεν ανταποκριθήκαμε. «Γιατί;», διερωτήθηκε ο ειδικός σε θέματα υδρογονανθράκων. Ανέφερε ότι μέχρι τώρα δεν έχει μελετηθεί σοβαρά η αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη». « Έχουμε κλειστεί σε ορισμένες μεθόδους εξαγωγής προς την Αίγυπτο, για παράδειγμα… Βλέπουμε τα μεγάλα και δεν κοιτάζουμε τα μικρά… είναι μεγαλεπήβολα έργα, αλλά οι πιθανότητες υλοποίησής τους είναι χαμηλές, διότι η αγορά και οι τιμές δεν μας βοηθούν».
Ο επικεφαλής της ομάδας Ενέργειας στην PWC Κύπρου βλέπει τις εξαγωγές στις γειτονικές χώρες ως επιτακτική ανάγκη για την εμπορική εκμετάλλευση του «Αφροδίτη» σε μεγάλη κλίμακα. Και αυτό λόγω του υψηλού κόστους εκμετάλλευσης του κοιτάσματος (ανέρχεται σε μερικά δισ. δολάρια), σε συνδυασμό με τις περιορισμένες εγχώριες ανάγκες τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
«Σε κάθε περίπτωση οι νόμοι των αγορών θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των οποιωνδήποτε εν εξελίξει συζητήσεων», είπε στον «Φ» ο Κωνσταντίνος Ταλιώτης.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου