Του Σωτήρη Σιδέρη
Οδικός χάρτης με περιεχόμενο, τουλάχιστον ασαφές, φαίνεται ότι δρομολογείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά ήδη τα ερωτήματα πέφτουν βροχή. Το τρίπτυχο, πολιτικός διάλογος αντί των διερευνητικών συνομιλιών, ΜΟΕ αγνώστου περιεχομένου που δεν θέλει ο Δένδιας και η λεγόμενη θετική ατζέντα, συνθέτουν την εικόνα επανεκκίνησης των συνομιλιών, αφού πρώτα η συμφωνία επικυρωθεί από τους Μητσοτάκη και Ερντογάν στις 18 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη. Το να δηλώνει ο ΥΠΕΞ , μετά την συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του ότι την ευθύνη για τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες θα έχει η υφυπουργός Παπαδοπούλου, είναι ακραίο περιστατικό για την ελληνική διπλωματία και ταπεινωτικό για τον υπουργό.
Οι εμμονές του πρωθυπουργού γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Ο Μητσοτάκης δεν θέλει τους καλύτερους για να διαπραγματευθούν με την Τουρκία, αλλά τους πιο έμπιστους και αυτή είναι η Παπαδοπούλου. Έμπιστος είναι και ο Γεραπετρίτης, αλλά για την εσωτερική πολιτική κουζίνα. Η Παπαδοπούλου, κατά κοινή ομολογία δεν γνωρίζει την Τουρκία , ούτε έχει την ικανότητα να ενορχηστρώσει την ελληνική στρατηγική. Έχουμε λοιπόν μια κατάσταση , εκτός θεσμικών κανόνων και εκτός πολιτικής λογικής. Η πρώτη υποχώρηση καταγράφηκε ήδη με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να δηλώνει ότι συζήτησε "για τις μειονότητες". Ολισθηρός ο δρόμος, ασαφές επίσης, είναι , αν οι δύο κυβερνήσεις θα συζητήσουν για Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο ή θα υπάρξει διαχωρισμός στην πορεία...
Η γκρίζα ζώνη των ΜΟΕ και η υποψία για PLAN B
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στις 5 Σεπτεμβρίου, για να δρομολογηθεί ένας οδικός χάρτης με ορίζοντα την κοινή προσφυγή στη Χάγη, ωστόσο η λέξη αυτή δεν ακούστηκε καν στις δηλώσεις. Είναι χαρακτηριστικό , ότι ο Τούρκος υπουργός είπε ότι υπάρχει «ταύτιση απόψεων για επίλυση διαφορών μέσω διαλόγου», χωρίς ούτε αυτός να αναφέρει τη Χάγη. Αν και είναι νωρίς για εκτιμήσεις σχετικά με την έκβαση των συνομιλιών, κανείς στο ΥΠΕΞ, δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό του Γεραπετρίτη και τη μεθοδολογία της Παπαδοπούλου που εκτέθηκε αναλαμβάνοντας έναν ρόλο στον οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί και όλοι οι διπλωμάτες γνωρίζουν ότι αυτός ο ρόλος οφείλεται στην προνομιακή σχέση που έχει με την οικογένεια Μητσοτάκη. Μυστικότητα, αντί ικανοτήτων και υποταγή άνευ αντιρρήσεων στον πρωθυπουργό. Αρκούν αυτά για να λύσει η χώρα τόσο σοβαρά προβλήματα ή απλά ο πρωθυπουργός έχει δεύτερο πλάνο στο μυαλό του;
Ήταν φυσικά γνωστό και το είχε αποκαλύψει προεκλογικά το omegapress.gr ότι ο Γεραπετρίτης θα έχει διακοσμητικό ρόλο ως υπουργός καθώς σχεδιάζει την μετάθεσή του στις Βρυξέλλες ως Επίτροπος. Όμως , το να ανακοινώνει δημόσια , ενώπιον του Τούρκου ομολόγου του ότι δεν θα διευθύνει ο ίδιος τις συνομιλίες, είναι η θριαμβευτική είσοδος της μικροπολιτικής στην εθνική πολιτική. Πράγμα ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς η υφυπουργός Εξωτερικών θα έχει απέναντί της μια σχεδόν “θωρακισμένη” διπλωματική αποστολή, που είναι βέβαιο, ότι θα ασκήσει επιθετική στάση στις συνομιλίες, όπως κάνει πάντα και σε όλα τα επίπεδα, η Τουρκία. Πρωτοφανής είναι και η δήλωση Γεραπετρίτη ότι "μιλήσαμε για τις μειονότητες και αναδείξαμε τα θέματα που τις αφορούν..". Είναι ίσως η πρώτη φορά και εντελώς απαράδεκτο ότι Έλληνας υπουργός βάζει στην ατζέντα ως διμερές ζήτημα, ένα καθαρά εσωτερικό θέμα. Κατά τα άλλα τους ενοχλούσε το τουρκικό προξενείο..
Το θέμα αυτό, ίσως πάρει περαιτέρω απρόβλεπτες διαστάσεις το επόμενο διάστημα, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες είναι αρνητική η στάση , τόσο των ανώτατων αξιωματικών του ελληνικού υπουργείου Άμυνας, όσο και του Νίκου Δένδια. Αν υπάρξει πίεση να συζητηθούν ΜΟΕ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η Αθήνα θα αρνηθεί. Αν η συζήτηση γίνει σε διμερές επίπεδο, είναι βέβαιο, σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες ότι θα υπάρξει σοβαρή απόκλιση μεταξύ του Νίκου Δένδια και της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, καθώς ήδη οι σχέσεις του δεν είναι καλές προ πολλού. Δηλαδή από το 2019 με την άνοδο της ΝΔ στην εξουσία όταν η σημερινή υφυπουργός έκανε άνω κάτω το ΥΠΕΞ με τις επιλογές φίλων σε καίριες θέσεις, τακτική που συνεχίζει μέχρι σήμερα. Σημειωτέον ότι ψευδώς το ΥΠΕΞ ανέφερε ότι επί ΣΥΡΙΖΑ στις συζητήσεις για τα ΜΟΕ δεν συμμετείχε διπλωμάτης. Συμμετείχε , ακριβώς επειδή στο υπουργείο Άμυνας επικρατούσε τεταμένο κλίμα, όπως και στην Άγκυρα και θεωρήθηκε αναγκαίο να παρευρίσκεται διπλωμάτης για να μην ξεφύγουν τα πράγματα. Οπότε , ως προς τα ΜΟΕ επικρατεί απόλυτη ασάφεια .
Η επίσημη ατζέντα
Στις δηλώσεις του ο Γεραπετρίτης είπε ότι είναι αναγκαίο οι δύο χώρες «να χτίσουμε πάνω σε αυτά που μας ενώνουν και να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά που μας χωρίζουν». Πρόσθεσε ότι ο οδικός χάρτης θα περιλαμβάνει τα εξής τρία επίπεδα:
«Πρώτον, το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, ο οποίος θα εκκινήσει με ευθύνη, από ελληνικής πλευράς, της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και θα εκκινήσει στις 16 Οκτωβρίου».
Δεύτερον, το επίπεδο της εφαρμογής και ενίσχυσης των ΜΟΕ το αμέσως προσεχές διάστημα.
Τρίτον, το επίπεδο των συνομιλιών για την προώθηση της θετικής ατζέντας συνεργασίας, σε τομείς όπως, μεταξύ άλλων, οι επενδύσεις, η γεωργία, ο τουρισμός, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση και οι οποίες θα επανεκκινήσουν υπό τον αρμόδιο υφυπουργό Κώστα Φραγκογιάννη.
Αποστολή των δύο υπουργών είναι:
«Πρώτον να επιλύουμε τα θέματα αιχμής που ανακύπτουν μεταξύ των δύο χωρών και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις με σκοπό να προλαμβάνουμε εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις».
«Δεύτερον, να κατευθύνουμε τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των δύο πλευρών σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ώστε να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση, ενιαία προσέγγιση και υψηλή λογοδοσία για την παραγωγή ωφέλιμων και απτών αποτελεσμάτων».
«Τρίτον, να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής ισχυρή πολιτική εντολή και νομιμοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο».
Οι αγωγοί, η Ινδία και ένα κρίσιμο στοιχείο
Προς το παρόν , κανείς δεν έχει αναφερθεί, ούτε υπάρχει έστω και ανεπίσημα κάποια ένδειξη, ότι οι συζητήσεις των δύο κυβερνήσεων θα περιλαμβάνουν το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, πακέτο, ή θα υπάρξει διαχωρισμός . Οι ΗΠΑ δίνουν προτεραιότητα στο ενεργειακό όπου ήδη υπάρχει κινητικότητα και το μόνο που θέλουν προς το παρόν είναι να υπάρξει μια συμφωνία για την μεταφορά του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αν αυτό γίνει μέσω Τουρκίας , δεν τις ενδιαφέρει, αλλά ενδιαφέρει πολύ την Ελλάδα και την ΕΕ. Οπότε έχουμε αδιευκρίνιστες προθέσεις. Θα αναμένουμε την συνάντηση Μητσοτάκη -Ερντογάν για να δούμε τι ακριβώς θα περιλαμβάνει ο διάλογος.
Ας σημειωθεί πως η πρόσκληση που απηύθυναν μέσω της τριμερούς οι Μητσοτάκης, Νετανιάχου και Χριστουδουλίδης προς την Ινδία για συμμετοχή στο σχήμα 3+1 δηλαδή των τριών χωρών και των ΗΠΑ έχει κάποια κενά. Το σχήμα αυτό προώθησε ο πρώην Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο επί ΣΥΡΙΖΑ , λειτούργησε για λίγο, αλλά ο σημερινός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν δεν έχει δείξει ότι ενδιαφέρεται, γι αυτό και δεν πραγματοποιήθηκε συνάντηση τα τελευταία χρόνια. Έγινε πέρυσι μια τηλεδιάσκεψη, αλλά μέχρις εκεί. Αν η Ινδία προσέλθει και οι ΗΠΑ επανέλθουν στο σχήμα θα έχει πράγματι μεγάλο ενδιαφέρον. Να σημειωθεί πως από διάφορες πλευρές επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα του EastMed που υπονόμευσαν οι ΗΠΑ με το γνωστό non paper προς Αθήνα και Τελ Αβίβ και είχε αποκαλύψει το Omegapress.gr, προσφέροντας έτσι ένα δώρο στην Άγκυρα.
Οδικός χάρτης με περιεχόμενο, τουλάχιστον ασαφές, φαίνεται ότι δρομολογείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά ήδη τα ερωτήματα πέφτουν βροχή. Το τρίπτυχο, πολιτικός διάλογος αντί των διερευνητικών συνομιλιών, ΜΟΕ αγνώστου περιεχομένου που δεν θέλει ο Δένδιας και η λεγόμενη θετική ατζέντα, συνθέτουν την εικόνα επανεκκίνησης των συνομιλιών, αφού πρώτα η συμφωνία επικυρωθεί από τους Μητσοτάκη και Ερντογάν στις 18 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη. Το να δηλώνει ο ΥΠΕΞ , μετά την συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του ότι την ευθύνη για τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες θα έχει η υφυπουργός Παπαδοπούλου, είναι ακραίο περιστατικό για την ελληνική διπλωματία και ταπεινωτικό για τον υπουργό.
Οι εμμονές του πρωθυπουργού γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Ο Μητσοτάκης δεν θέλει τους καλύτερους για να διαπραγματευθούν με την Τουρκία, αλλά τους πιο έμπιστους και αυτή είναι η Παπαδοπούλου. Έμπιστος είναι και ο Γεραπετρίτης, αλλά για την εσωτερική πολιτική κουζίνα. Η Παπαδοπούλου, κατά κοινή ομολογία δεν γνωρίζει την Τουρκία , ούτε έχει την ικανότητα να ενορχηστρώσει την ελληνική στρατηγική. Έχουμε λοιπόν μια κατάσταση , εκτός θεσμικών κανόνων και εκτός πολιτικής λογικής. Η πρώτη υποχώρηση καταγράφηκε ήδη με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να δηλώνει ότι συζήτησε "για τις μειονότητες". Ολισθηρός ο δρόμος, ασαφές επίσης, είναι , αν οι δύο κυβερνήσεις θα συζητήσουν για Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο ή θα υπάρξει διαχωρισμός στην πορεία...
Η γκρίζα ζώνη των ΜΟΕ και η υποψία για PLAN B
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στις 5 Σεπτεμβρίου, για να δρομολογηθεί ένας οδικός χάρτης με ορίζοντα την κοινή προσφυγή στη Χάγη, ωστόσο η λέξη αυτή δεν ακούστηκε καν στις δηλώσεις. Είναι χαρακτηριστικό , ότι ο Τούρκος υπουργός είπε ότι υπάρχει «ταύτιση απόψεων για επίλυση διαφορών μέσω διαλόγου», χωρίς ούτε αυτός να αναφέρει τη Χάγη. Αν και είναι νωρίς για εκτιμήσεις σχετικά με την έκβαση των συνομιλιών, κανείς στο ΥΠΕΞ, δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό του Γεραπετρίτη και τη μεθοδολογία της Παπαδοπούλου που εκτέθηκε αναλαμβάνοντας έναν ρόλο στον οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί και όλοι οι διπλωμάτες γνωρίζουν ότι αυτός ο ρόλος οφείλεται στην προνομιακή σχέση που έχει με την οικογένεια Μητσοτάκη. Μυστικότητα, αντί ικανοτήτων και υποταγή άνευ αντιρρήσεων στον πρωθυπουργό. Αρκούν αυτά για να λύσει η χώρα τόσο σοβαρά προβλήματα ή απλά ο πρωθυπουργός έχει δεύτερο πλάνο στο μυαλό του;
Ήταν φυσικά γνωστό και το είχε αποκαλύψει προεκλογικά το omegapress.gr ότι ο Γεραπετρίτης θα έχει διακοσμητικό ρόλο ως υπουργός καθώς σχεδιάζει την μετάθεσή του στις Βρυξέλλες ως Επίτροπος. Όμως , το να ανακοινώνει δημόσια , ενώπιον του Τούρκου ομολόγου του ότι δεν θα διευθύνει ο ίδιος τις συνομιλίες, είναι η θριαμβευτική είσοδος της μικροπολιτικής στην εθνική πολιτική. Πράγμα ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς η υφυπουργός Εξωτερικών θα έχει απέναντί της μια σχεδόν “θωρακισμένη” διπλωματική αποστολή, που είναι βέβαιο, ότι θα ασκήσει επιθετική στάση στις συνομιλίες, όπως κάνει πάντα και σε όλα τα επίπεδα, η Τουρκία. Πρωτοφανής είναι και η δήλωση Γεραπετρίτη ότι "μιλήσαμε για τις μειονότητες και αναδείξαμε τα θέματα που τις αφορούν..". Είναι ίσως η πρώτη φορά και εντελώς απαράδεκτο ότι Έλληνας υπουργός βάζει στην ατζέντα ως διμερές ζήτημα, ένα καθαρά εσωτερικό θέμα. Κατά τα άλλα τους ενοχλούσε το τουρκικό προξενείο..
Το θέμα αυτό, ίσως πάρει περαιτέρω απρόβλεπτες διαστάσεις το επόμενο διάστημα, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες είναι αρνητική η στάση , τόσο των ανώτατων αξιωματικών του ελληνικού υπουργείου Άμυνας, όσο και του Νίκου Δένδια. Αν υπάρξει πίεση να συζητηθούν ΜΟΕ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η Αθήνα θα αρνηθεί. Αν η συζήτηση γίνει σε διμερές επίπεδο, είναι βέβαιο, σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες ότι θα υπάρξει σοβαρή απόκλιση μεταξύ του Νίκου Δένδια και της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, καθώς ήδη οι σχέσεις του δεν είναι καλές προ πολλού. Δηλαδή από το 2019 με την άνοδο της ΝΔ στην εξουσία όταν η σημερινή υφυπουργός έκανε άνω κάτω το ΥΠΕΞ με τις επιλογές φίλων σε καίριες θέσεις, τακτική που συνεχίζει μέχρι σήμερα. Σημειωτέον ότι ψευδώς το ΥΠΕΞ ανέφερε ότι επί ΣΥΡΙΖΑ στις συζητήσεις για τα ΜΟΕ δεν συμμετείχε διπλωμάτης. Συμμετείχε , ακριβώς επειδή στο υπουργείο Άμυνας επικρατούσε τεταμένο κλίμα, όπως και στην Άγκυρα και θεωρήθηκε αναγκαίο να παρευρίσκεται διπλωμάτης για να μην ξεφύγουν τα πράγματα. Οπότε , ως προς τα ΜΟΕ επικρατεί απόλυτη ασάφεια .
Η επίσημη ατζέντα
Στις δηλώσεις του ο Γεραπετρίτης είπε ότι είναι αναγκαίο οι δύο χώρες «να χτίσουμε πάνω σε αυτά που μας ενώνουν και να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά που μας χωρίζουν». Πρόσθεσε ότι ο οδικός χάρτης θα περιλαμβάνει τα εξής τρία επίπεδα:
«Πρώτον, το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, ο οποίος θα εκκινήσει με ευθύνη, από ελληνικής πλευράς, της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και θα εκκινήσει στις 16 Οκτωβρίου».
Δεύτερον, το επίπεδο της εφαρμογής και ενίσχυσης των ΜΟΕ το αμέσως προσεχές διάστημα.
Τρίτον, το επίπεδο των συνομιλιών για την προώθηση της θετικής ατζέντας συνεργασίας, σε τομείς όπως, μεταξύ άλλων, οι επενδύσεις, η γεωργία, ο τουρισμός, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση και οι οποίες θα επανεκκινήσουν υπό τον αρμόδιο υφυπουργό Κώστα Φραγκογιάννη.
Αποστολή των δύο υπουργών είναι:
«Πρώτον να επιλύουμε τα θέματα αιχμής που ανακύπτουν μεταξύ των δύο χωρών και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις με σκοπό να προλαμβάνουμε εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις».
«Δεύτερον, να κατευθύνουμε τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των δύο πλευρών σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ώστε να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση, ενιαία προσέγγιση και υψηλή λογοδοσία για την παραγωγή ωφέλιμων και απτών αποτελεσμάτων».
«Τρίτον, να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής ισχυρή πολιτική εντολή και νομιμοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο».
Οι αγωγοί, η Ινδία και ένα κρίσιμο στοιχείο
Προς το παρόν , κανείς δεν έχει αναφερθεί, ούτε υπάρχει έστω και ανεπίσημα κάποια ένδειξη, ότι οι συζητήσεις των δύο κυβερνήσεων θα περιλαμβάνουν το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, πακέτο, ή θα υπάρξει διαχωρισμός . Οι ΗΠΑ δίνουν προτεραιότητα στο ενεργειακό όπου ήδη υπάρχει κινητικότητα και το μόνο που θέλουν προς το παρόν είναι να υπάρξει μια συμφωνία για την μεταφορά του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αν αυτό γίνει μέσω Τουρκίας , δεν τις ενδιαφέρει, αλλά ενδιαφέρει πολύ την Ελλάδα και την ΕΕ. Οπότε έχουμε αδιευκρίνιστες προθέσεις. Θα αναμένουμε την συνάντηση Μητσοτάκη -Ερντογάν για να δούμε τι ακριβώς θα περιλαμβάνει ο διάλογος.
Ας σημειωθεί πως η πρόσκληση που απηύθυναν μέσω της τριμερούς οι Μητσοτάκης, Νετανιάχου και Χριστουδουλίδης προς την Ινδία για συμμετοχή στο σχήμα 3+1 δηλαδή των τριών χωρών και των ΗΠΑ έχει κάποια κενά. Το σχήμα αυτό προώθησε ο πρώην Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο επί ΣΥΡΙΖΑ , λειτούργησε για λίγο, αλλά ο σημερινός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν δεν έχει δείξει ότι ενδιαφέρεται, γι αυτό και δεν πραγματοποιήθηκε συνάντηση τα τελευταία χρόνια. Έγινε πέρυσι μια τηλεδιάσκεψη, αλλά μέχρις εκεί. Αν η Ινδία προσέλθει και οι ΗΠΑ επανέλθουν στο σχήμα θα έχει πράγματι μεγάλο ενδιαφέρον. Να σημειωθεί πως από διάφορες πλευρές επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα του EastMed που υπονόμευσαν οι ΗΠΑ με το γνωστό non paper προς Αθήνα και Τελ Αβίβ και είχε αποκαλύψει το Omegapress.gr, προσφέροντας έτσι ένα δώρο στην Άγκυρα.
Αν λοιπόν οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες ουσιαστικά εκτραπούν σε διαπραγματεύσεις για το ενεργειακό της Αν. Μεσογείου, θα έχουμε νέα γεωπολιτικά και ενεργειακά δεδομένα.
Εν αναμονή εξελίξεων...
Εν αναμονή εξελίξεων...
Δημοσίευση σχολίου