O μεγάλος συνασπισμός ΠΑΣΟΚ- ΝΔ...

Λέγεται, και έτσι είναι, ότι η πορεία μιας κυβέρνησης κρίνεται και από την ποιότητα της αντιπολίτευσης που ασκούν τα κόμματα. Η αναμέτρηση επί των ουσιωδών ζητημάτων με προβολή των εναλλακτικών στρατηγικών απομονώνει όσους κινούνται με λογικές τυφλής διαμαρτυρίας, καταστροφολογούν ή υπόσχονται επίγειους παραδείσους αδιαφορώντας για το σήμερα.
Τι έχει απέναντι της σήμερα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ; Τη Νέα Δημοκρατία, η ηγεσία της οποίας ακόμη δεν έχει σταθεροποιηθεί. Ψάχνεται να βρει τα πατήματα της και προσπαθεί να  αποδείξει ότι μπορεί να εκφράσει το σύνολο της παράταξης, θεραπεύοντας τις πληγές που άνοιξε η σφοδρή εσωκομματική σύρραξη για την αρχηγία.

Από την πρώτη στιγμή εμφανίστηκε με διάθεση συνεννόησης και προθυμοποιήθηκε να βάλει πλάτη στα δύσκολα, δηλαδή στην οικονομία, στο μέτωπο της διαφθοράς και στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης. Φυσικά το έκανε εξ ανάγκης λόγω του κακόφημου κυβερνητικού παρελθόντος, ωστόσο αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας ζήτημα. Ο Α. Σαμαράς προσφέρθηκε να βοηθήσει, έστω κι αν δέχθηκε κριτική από τους κομματικούς φίλους του για ενδοτική στάση.

Το παραμύθι τελείωσε γρήγορα  με την απόφαση της κυβέρνησης να συστήσει εξεταστική επιτροπή για την οικονομία. Όσο κι αν θέλει να αποστασιοποιηθεί ο κ. Σαμαράς από την καραμανλική περίοδο δεν είναι δυνατόν να μην υπερασπιστεί στοιχειωδώς τη διαδρομή του πρώην πρωθυπουργού, οι συνεργάτες του οποίου τον στήριξαν στη μάχη του με την Ντόρα Μπακογιάννη και δεν προτίθενται να κάτσουν να σταυρωθούν χωρίς αντίσταση.

Ο συμψηφισμός είναι η προσφιλής τακτική κάθε σχηματισμού που περιέρχεται σε δύσκολη θέση. Την ακολούθησε και το ΠΑΣΟΚ όταν ήταν στριμωγμένο με το σκάνδαλο της Ζήμενς - πριν αποκαλυφθούν οι πομπές της Ν.Δ-  και στον ίδιο δρόμο αναμένεται να βαδίσει  υποχρεωτικά και ο Α. Σαμαράς, ασχέτως αν θα προκληθεί ζημιά στη χώρα, αφού το αποτέλεσμα της όξυνσης θα είναι η υπονόμευση της αξιοπιστίας και των δύο κομμάτων εξουσίας.  Στην προκειμένη περίπτωση πάνω από τη σωτηρία της πατρίδας είναι η προστασία της τιμής του κόμματος.

Το ερώτημα είναι γιατί ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος έχει κάνει σημαία του το διάλογο και αυτοπλασάρεται ως ο πολιτικός της συνεννόησης, δεν άρπαξε την ευκαιρία που του παρουσιάστηκε. Η επίσημη άποψη είναι ότι «η συναίνεση δεν μπορεί να βασίζεται στη συγκάλυψη, αλλά στη διαφάνεια». Επικαλούνται από το μέγαρο Μαξίμου το γεγονός ότι οι πολίτες είναι εξοργισμένοι με όσα συνέβησαν την περίοδο 2004-2009 και θέλουν να αποδοθούν ευθύνες.  Αν δεν δοθούν επαρκείς εξηγήσεις και αν δεν διασκεδαστεί η υποψία ότι επιχειρείται κουκούλωμα, τότε  το έλλειμμα εμπιστοσύνης του πολιτικού συστήματος θα μεγαλώσει και το στοίχημα θα χαθεί. Αυτό είναι το ιδεαλιστικό επιχείρημα και όποιος θέλει το πιστεύει.

Υπάρχουν όμως και άλλες δύο ερμηνείες με έντονο το στοιχείο της υστεροβουλίας. Η πρώτη έχει να κάνει με την επιδίωξη της κυβέρνησης να μην επιτρέψει στον Α. Σαμαρά να εδραιωθεί στη θέση του και να εξαπολύσει αντεπίθεση για να εκμεταλλευτεί το βαρύ κλίμα που θα έχει δημιουργηθεί από τις σκληρές πολιτικές λιτότητας. Πρόκειται για την ανακλαστική αντίδραση του ηγεμονεύοντος κόμματος, όταν βλέπει τον ανταγωνιστή του σε ασταθή ισορροπία και με πολλά εσωτερικά προβλήματα. 

Ωστόσο αν περιορίσεις τη δράση σου στο πεδίο αυτό, χωρίς δηλαδή να την πλαισιώσεις με πολιτικές ρήξεις και τομές που θα ανατρέπουν παθολογικές καταστάσεις και θα συγκροτούν κοινωνικές συμμαχίες, τότε καραδοκεί ο κίνδυνος της κατάρρευσης αμέσως μόλις ο αντίπαλος σταθεί στα πόδια του και αρχίσει να διεκδικεί ζωτικό χώρο. Το διάστημα 2007-2009 ήταν για την κυβέρνηση Καραμανλή καταστροφικό και επιβεβαίωσε την προεκτεθείσα προσέγγιση. Οι σάπιοι συμβιβασμοί και η υπερεκτίμηση του πολιτικού κόστους είναι συνταγή αποτυχίας.

Η δεύτερη ερμηνεία της συμπεριφοράς Παπανδρέου παραπέμπει στα σενάρια κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας που διακινούνται δειλά μεν, αλλά επίμονα. Για την ώρα πρωταγωνιστούν στελέχη της Ν.Δ και ιδιαίτερα αυτά που έχουν αναφορά στον Κ. Μητσοτάκη. Άλλωστε ο επίτιμος ήταν ο πρώτος που το έθεσε δημοσίως. Στο ίδιο κλίμα βρίσκονται και παράγοντες της οικονομικής ελίτ που παγίως επιθυμούν ισχυρές κυβερνήσεις ώστε να κάνουν τις δουλειές τους χωρίς περισπασμούς και περιττές εντάσεις. Δεν θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου αν λέγαμε ότι και κάποιοι κύκλοι της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας βλέπουν με καλό μάτι τέτοιου τύπου σενάρια, πιστεύοντας ότι μια μονοκομματική κυβέρνηση δεν μπορεί να αντέξει το βάρος αντιδημοφιλών πολιτικών.

Με το ενδεχόμενο αυτό φλέρταραν στο παρελθόν και κάποια στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αλλά αναδιπλώθηκαν ατάκτως ύστερα από τον πάγο που τους έβαλε το περιβάλλον του πρωθυπουργού. Στο κόλπο προσπαθεί να μπει και ο Γ. Καρατζαφέρης. Λειαίνοντας τις γωνίες του αντιπολιτευτικού λόγου του, αποφεύγοντας τους ρητορικούς εξτρεμισμούς και επιδαψιλεύοντας φιλοφρονήσεις στον πρωθυπουργό [«τον αδικούσαμε όταν τον λέγαμε Γιωργάκη»], επιχειρεί να εμφανιστεί ως υπεύθυνη δύναμη που δικαιούται να έχει ρόλο σε μια κυβέρνηση συνεργασίας.

Η Αριστερά από την πλευρά της με οδηγό την ανάλυση περί «συναινετικού δικομματισμού» θεωρεί αυτονόητη εξέλιξη την κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ με την τσόντα του ΛΑΟΣ. Στην ουσία όμως προβάλλει την επιθυμία της. Θα την βόλευε εξαιρετικά γιατί θα έμενε μόνη στον αντιπολιτευτικό στίβο να υποδεχτεί την κοινωνική δυσφορία. Επιλέγοντας λοιπόν την πόλωση με τη Ν.Δ ο κ. Παπανδρέου ίσως να είχε στο μυαλό του αυτά τα σενάρια και θέλησε να στείλει ένα σαφές μήνυμα προς όλους ότι «η κυβέρνηση είναι ισχυρή, έχει πρόγραμμα και θα πορευτεί χωρίς συνεταίρους».