Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
Οι εξελίξεις στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, σε συνδυασμό και με το γεγονός, ότι συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την Σύνοδο των Παρισίων, όπου ο τότε πρίγκιπας των Χασεμιτών Φεϊσάλ με τη βοήθεια του ‘Αγγλου συνταγματάρχη Τ.Ε. Λόρενς, είχαν προσπαθήσει να πείσουν τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, για μια δίκαιη αντιμετώπιση του προβλήματος των Αραβικών φυλών,φέρνουν ξανά στη μνήμη μας ένα σύμφωνο,το σύμφωνο των «Sykes-Picot» η υπογραφή του οποίου, το Μάιο του 1916 επρόκειτο να παίξει καθοριστικό ρόλο στις μετέπειτα εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Φωτογραφία Wikipedia:o πρίγκιπας των Χασεμιτών Φεϊσάλ και Τ.Ε Λόρενς της Αραβίας στη Σύνοδο Ειρήνης των Παρισίων το 1919
Η μελέτη του Συμφώνου και των γεγονότων εκείνης της περιόδου μπορεί να φανεί χρήσιμη, για την κατανόηση νέων συμφωνιών που ίσως προκύψουν μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία και την έντονη δραστηριότητα των ισχυρών του πλανήτη δηλαδή ΗΠΑ και Ρωσίας. Βέβαια σε όλες αυτές τις διεργασίες κεντρικό θέμα παραμένει πάντα το μέλλον των Κούρδων που όπως είναι γνωστό ζουν στις τέσσερις κατά κύριο λόγο εμπλεκόμενες χώρες (Τουρκία-Συρία-Ιράκ-Ιράν) στη σημερινή κρίση. Παρά τις διεργασίες δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενο της συζητούμενης λύσης για την κρίση στη Συρία. Ωστόσο μια ιστορική αναδρομή στο περιεχόμενο του Συμφώνου «Sykes-Picot» βοηθά στο να κατανοήσουμε πολλά από τα γεγονότα που συμβαίνουν σήμερα.
Η Γαλλία και η Βρετανία στο τέλος του 1915, και ενώ ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν σε εξέλιξη, συζητούν τον καταμερισμό των αραβικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ταυτόχρονα,ο Βρετανός ύπατος αρμοστής στην Αίγυπτο, Χένρι Μακ Μαόν, διαπραγματεύεται με τον Χουσείν της Μέκκας, με στόχο να δημιουργήσει ένα νέο μέτωπο και να αντιμετωπίσει την Τζιχάντ του χαλίφη που υποστηρίζεται από τη Γερμανία και προσφέροντάς του παράλληλα, την προοπτική της αραβικής ανεξαρτησίας.
Δύο από τις μεγάλες αποικιακές δυνάμεις της εποχής είναι ήδη εκεί: η Γαλλία μέσω της οικονομικής και πολιτιστικής της επιρροής στο Λεβάντε και η Μεγάλη Βρετανία στην Αίγυπτο, την οποία κατέχει από το 1882.
Αμέσως ορίζουν δύο διπλωμάτες, τον Γάλλο Ζορζ Πικό και τον Βρετανό Μαρκ Σάικς, για να διαπραγματευθούν μία μυστική συμφωνία, η οποία θα μείνει στην ιστορία με τα επώνυμα τους ως η: «συμφωνία των Sykes-Picot».
Το Σύμφωνο Sykes-Picot θα κοινοποιηθεί και στη Ρωσία όπου ο Τσάρος θα κρατήσει το Σύμφωνο μυστικό. Μετά την επανάσταση του 1917, οι Μπολσεβίκοι θα δώσουν στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα που βρήκαν στα θησαυροφυλάκια του Τσάρου, μεταξύ των οποίων και ένα αντίγραφο της Συμφωνίας Sykes-Picot.
Η Συμφωνία αυτή πέρα απ΄τα επιμέρους ζητήματα είναι στην ουσία το κείμενο μέσα από το οποίο κατοχυρώνονται οι σφαίρες επιρροής της Γαλλίας στη Συρία και την υπόλοιπη περιοχή, και της Βρετανίας στην περιοχή που σήμερα βρίσκονται το Ισραήλ,η Ιορδανία ως την Αίγυπτο.
Ο Βρετανός συγγραφέας Τζέιμς Μπαρ στο βιβλίο του «Μία Γραμμή στην Άμμο» (A line in the sand, 2011), περιγράφει, πως ο Σάικς ήθελε «να χαράξει μία γραμμή από το «e» της ‘Ακρας , Acr(e) μέχρι το «τελευταίο k» του Κιρκούκ Kirkou(k) . Η μαύρη αυτή γραμμή χωρίζει τη Μέση Ανατολή στους χάρτες της συμφωνίας, αγνοώντας τις εθνότητες ή τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς: η «Συρία» των Γάλλων, στο βορρά και η «Αραβία» των Βρετανών, στο νότο, ενώ το σύνολο είναι χωρισμένο σε πέντε ζώνες.
Η συμφωνία προβλέπει ότι «η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία είναι διατεθειμένες να αναγνωρίσουν και να υποστηρίξουν ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος ή μία συνομοσπονδία αραβικών κρατών» εντός των εκατέρωθεν ζωνών επιρροής Α (εσωτερική Συρία με τη Δαμασκό και το Χαλέπι, συν την περιοχή της Μοσούλης) και την Β (ανάμεσα στη γραμμή Sykes-Picot και μία γραμμή Ακαμπα-Κουβέιτ),πράγμα που όμως δεν έκαναν ποτέ.
Συνορεύουν με τις ζώνες άμεσης επιρροής, μπλε στο βορρά για τη Γαλλία (Λίβανος και Κιλικία) και κόκκινη στο νότο για τη Μεγάλη Βρετανία (Κουβέιτ και κάτω Μεσοποταμία, με το θύλακα της Χάιφα για την εξυπηρέτηση μίας σιδηροδρομικής γραμμής που φθάνει μέχρι τη Βαγδάτη). Η φαιά ζώνη, η Παλαιστίνη, είναι διεθνοποιημένη.
Χάρτης που δημιουργήθηκε από τον Ralph Peters και αποτελεί ένα από τα πιθανά σχέδια για την επαναχάραξη των συνόρων στη Μέση Ανατολή. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα των Armed Forces Journal στη Wikimedia
Η Συμφωνία θα εξοργίσει τον Λόρενς της Αραβίας, που επιφορτίσθηκε με την οργάνωση της Αραβικής εξέγερσης τον Ιούνιο 1916 και θα συμβολίσει για τους Άραβες την αποικιοκρατική εξαπάτηση, ενώ ο χωρισμός που προέβλεπε η Συμφωνία θα παραμείνει καθαρά σε θεωρητικό επίπεδο, μετά την κατάληψη των υπό διευθέτηση εδαφών από τους Τούρκους.
Με τη Ρωσική επανάσταση το 1917 και την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο, οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό Henry Laurens, καθηγητή στο College de France.
‘Ετσι το Λονδίνο θέλοντας να αμφισβητήσει τη συμφωνία, μεταφέρει το στρατό του σε ζώνες, που η γαλλική στρατιωτική διοίκηση έχει παραμελήσει, κερδίζοντας έτσι την συμπάθεια των ηγετών της Αραβικής εξέγερσης και στη συνέχεια του σιωνιστικού κινήματος με την υπόσχεση μίας «εβραϊκής εστίας» στην Παλαιστίνη γνωστή ως Διακήρυξη Βalfour, στις 2 Νοεμβρίου του 1917.
Ο Βρετανός στρατηγός Εντμουντ ‘Αλενμπι, καταλαμβάνει την Ιερουσαλήμ στις 11 Δεκεμβρίου 1917 και η Δαμασκός πέφτει στις 30 Σεπτεμβρίου 1918, υπό το βλέμμα του Ζορζ Πικό, που στο μεταξύ έχει γίνει Ύπατος Αρμοστής Συρίας και Παλαιστίνης .
Μία συνομιλία ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, θα μετατρέψει στη συμφωνία των Sykes-Picot, τη στιγμή που το πετρέλαιο αρχίζει να έχει στρατηγική σημασία.
Η συνάντηση γίνεται με τον Ζορζ Κλεμανσό και τον Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, χωρίς μάρτυρες, στα αγγλικά και είναι αποφασιστικής σημασίας για τη Μέση Ανατολή,σύμφωνα με τον Henry Laurens. Η Γαλλία εγκαταλείπει την Παλαιστίνη και την περιοχή της Μοσούλης απαιτώντας το μερίδιό της στο πετρέλαιο.
Τον Απρίλιο του 1920, η διάσκεψη του Σαν Ρέμο επικυρώνει τα καθεστώτα εντολής ενόψει της ανεξαρτησίας, τα οποία ανατέθηκαν στην Μεγάλη Βρετανία (Παλαιστίνη, Υπεριορδανία, Ιράκ) και στη Γαλλία (Συρία, Λίβανο). Το Παρίσι θα απαρνηθεί το 1921 την Κιλικία και το 1939 το Σαντζάκ της Αλεξανδρέττας στην Αντιόχεια.
Η Συρία και το Ιράκ, οι δύο μεγάλες δυνάμεις το 1922, μετά την καταστολή των εξεγέρσεων στην Παλαιστίνη θα λάβουν από την Κοινωνία των Εθνών την επικύρωση των εντολών τους, που θα αποτελέσουν τη βάση για τη γέννηση των σημερινών χωρών της περιοχής.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου