Της Χριστίνας Σ. Φλάσκου ⃰
Σε μια επιχείρηση επαναπροσέγγισης των Κούρδων ψηφοφόρων, οι οποίοι θεωρούνται καθοριστικός παράγοντας για τις εκλογές της 23ης Ιουνίου στην Κων/πολη, φαίνεται να προχωρά ο Ερντογάν παίζοντας το «χαρτί» του Οτζαλάν και επιτρέποντας την επίσκεψη των δικηγόρων του για πρώτη φορά μετά από οκτώ χρόνια. Ειρήσθω εν παρόδω, οι νέες δημοσκοπήσεις, που εξετάζονται με φειδώ λόγω της μεγάλης πιθανότητας νοθείας στις εκλογές, δείχνουν την μέχρι στιγμής υπεροχή του υποψήφιου του CHP για την Κων/πολη, Εκρέμ Ιμάμογλου.
Η χρονική «σύμπτωση» της απόφασης του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου (YSK) για επαναληπτικές στην Κων/πολη με την είδηση της επίσκεψης στη φυλακή των δικηγόρων του ηγέτη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), ενίσχυσε τη φημολογία περί συνεργασίας του AKP με τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν (ο οποίος ποτέ δεν ασπάστηκε τη ρητορική Ντεμιρτάς), με σκοπό να εμποδιστεί η υποστήριξη του HDP στον Ιμάμογλου. Όπως φαίνεται το κυβερνών κόμμα, το οποίο κατηγόρησε την αντιπολίτευση για συμμαχία με το ΡΚΚ, ξεκίνησε συνομιλίες με τον ηγέτη του προκειμένου να πάρει πίσω το σημαντικότερο μητροπολιτικό δήμο της χώρας.
Σύμφωνα με τον Εκρέμ Ντουμανλί «δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε το σχέδιο Ερντογάν. Μετά τις γενικές εκλογές του Ιουνίου του 2015, όταν έχασε την αυτοδυναμία για πρώτη φορά σε 13 χρόνια, ανάγκασε το κοινοβούλιο να διεξάγει νέες εκλογές, χρησιμοποιώντας ως αφήγημα τις απειλές ασφάλειας και τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της χώρας». Επανάληψη της ίδιας τακτικής παρατηρήθηκε και μετά τις εκλογές της 31ης Μαρτίου 2019, όπου το AKP έκανε λόγο για πραξικόπημα οργανωμένο από «σκοτεινές δυνάμεις» του εξωτερικού σε συνεργασία με εγχώριες δυνάμεις, με πρώτο στόχο την «άλωση» της Κων/πολης.
Το κυβερνών κόμμα θεωρεί ότι το HDP έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απώλεια της Κων/πολης. Το «βαθύ κράτος» της Τουρκίας και το «βαθύ ΡΚΚ» φαίνεται να αναζητούν τρόπους εξάλειψης της επιρροής των Κούρδων στις επαναληπτικές. Η κίνηση να επιτραπεί τη δεδομένη στιγμή η επίσκεψη των δικηγόρων του Οτζαλάν, δημιούργησε υποψίες ότι οι δύο οντότητες προσπαθούν να καταρτίσουν έναν οδικό χάρτη για τις εκλογές. Όπως τονίζει ο Ντουμανλί, η επιρροή του Οτζαλάν δεν πρέπει να υποτιμάται. Υπάρχει, βέβαια, το ζητούμενο του κατά πόσο οι Κούρδοι θα επηρεαστούν από το «μήνυμα» του φυλακισμένου Οτζαλάν τη στιγμή μάλιστα που βιώνουν μια κλιμακούμενη καταπίεση από την κυβέρνηση Ερντογάν τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ έχουν την εναλλακτική επιλογή του μετριοπαθούς Ιμάμογλου. Να σημειωθεί ότι ο τελευταίος κατά την προεκλογική του εκστρατεία κατάφερε να αποφύγει την αναζωπύρωση της συλλογικής μνήμης για την πολιτική του CHP, ενώ έχει σαν μότο «μια αγκαλιά για όλους» (σ.σ. ακόμη και για τους αντιπάλους).
Παράλληλα, επικρατεί προβληματισμός για την αντίδραση της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων του AKP, που μπορεί να εκφράσει την ανησυχία της για την υποστήριξη αυτή από το PKK, κατηγορία που έχει χρησιμοποιήσει κατά κόρον το κυβερνών κόμμα για να υπονομεύσει την αντιπολίτευση. Ο Ερντογάν μπορεί να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ ως κίνητρο, προκειμένου να προσελκύσει την προσοχή των Κούρδων, αν και ο σύμμαχος του Ντεβλέτ Μπαχτσελί θα αντιδράσει σε κάτι τέτοιο. Πάνω από όλα, όμως, το AKP βιώνει μια ενδοκομματική κρίση μετά τις απώλειες στις εκλογές. Ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ και ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου έχουν αντιταχθεί ανοιχτά στην ακύρωση των αποτελεσμάτων των εκλογών της Κων/πολης. Ακόμη και μέλη του AKP επικρίνουν το νεποτισμό και το one-man rule του Ερντογάν, που έχουν προκαλέσει κόπωση και αδυναμία να πεισθούν οι μάζες.
Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι ο Οτζαλάν κάλεσε, μέσω των δικηγόρων του, τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) να αποφύγουν τις συγκρούσεις με την Τουρκία και να λάβουν υπόψη τους αυτό που αποκάλεσε ως «τουρκικές ευαισθησίες». Η απόφαση των τουρκικών αρχών να τερματίσουν την απομόνωσή του ενίσχυσε τις εικασίες για πιθανή επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών που θα συμπεριλάμβαναν συμφωνία για τη Συρία. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι είναι μέρος του σχεδίου Ερντογάν να αποσυνδεθεί από τους εθνικιστές συνεργάτες του και να κερδίσει την υποστήριξη των Κούρδων, πριν από την επανάληψη των δημοτικών εκλογών στην Κων/πολη. Ο Οτζαλάν φαίνεται να έστειλε «μήνυμα» για «δημοκρατική διαπραγμάτευση» μεταξύ Τουρκίας και Κούρδων και επιλογή επίλυσης των ζητημάτων με χρήση «ήπιας ισχύος» αντί για βίαιες ενέργειες.
Να σημειωθεί ότι ένας άλλος άμεσος στόχος της έγκρισης της επίσκεψης των δικηγόρων (μετά από την απόρριψη 810 αιτημάτων) ήταν να πείσει ο Οτζαλάν χιλιάδες φυλακισμένων που διαμαρτύρονται για την απομόνωσή του με απεργία πείνας διαρκείας, να σταματήσουν άμεσα πριν θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Σύμφωνα με έκθεση της Οργάνωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας στις 22 Απριλίου, τουλάχιστον 3.000 φυλακισμένοι σε 92 φυλακές σε ολόκληρη τη χώρα βρίσκονταν σε απεργία πείνας.
Πηγή, κάνοντας λόγο για «έμμεσες συνομιλίες» μεταξύ της Τουρκίας και της οργάνωσης SDF «μέσω μεσαζόντων» (που δεν φαίνεται να είναι η πρώτη φορά), ισχυρίστηκε ότι αξιωματούχοι της MIT συναντήθηκαν πρόσφατα με τον διοικητή της SDF Mazlum Kobane. «Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε πριν από 10 ημέρες και έπειτα μια άλλη την περασμένη εβδομάδα και μετά τη συνάντηση με τον Şahin, συναντήθηκαν με τον Οτζαλάν στο νησί και στη συνέχεια ξανά με τον Şahin… Οι συναντήσεις ξεκίνησαν πριν από ένα μήνα με τη διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Φυσικά, όλοι θα το αρνηθούν».
Το HDP και η κατανομή των ψήφων στην Κων/πολη
Το HDP μετά από συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής του κόμματος (MKYK) αποφάσισε να συνεχίσει τη στήριξή του προς τον Ιμάμογλου στο πλαίσιο της «Συμμαχίας για την Κων/πολη». Ο εκπρόσωπος του κόμματος στις ΗΠΑ, Giran Özcan, θέτοντας μια σειρά ρητορικών ερωτήσεων για το αν υπάρχει περίπτωση οι Κούρδοι να «γυρίσουν την πλάτη» στον Ιμάμογλου και να «δώσουν» την Κων/πολη στο AKP, με αντάλλαγμα τη συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας, απάντησε κατηγορηματικά «όχι».
Κι αυτό γιατί αν η επαναπροσέγγιση ήταν ειλικρινής και υπήρχε πραγματική πρόθεση για επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών, τότε «δεν θα παρέμεναν στη φυλακή σχεδόν 6000 μέλη του HDP, συμπεριλαμβανομένων των πρώην συμπροέδρων του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεκντάγ. Οι Κούρδοι δεν θέλουν τίποτα περισσότερο από την επίλυση του κουρδικού ζητήματος, μια αξιοπρεπή έκβαση της σύγκρουσης μεταξύ του PKK και του κράτους και την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων, ζητήματα που απαιτούν τον πραγματικό εκδημοκρατισμό της Τουρκίας».
Σχετικά δε με την κατανομή των ψήφων στις εκλογές της 31ης Μαρτίου στην Κων/πολη, σύμφωνα με μελέτη του Economic Policy Research Foundation of Turkey (TEPAV), 911.000 από τις ψήφους που συγκέντρωσε ο Ιμάμογλου προέρχονταν από υποστηρικτές του HDP.
Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα της μελέτης, που επικεντρώθηκε στην ανάλυση των 4,17 εκατομμυρίων ψήφων που συγκέντρωσε ο Ιμάμογλου, έδειξαν ότι προήλθαν περίπου: 2,25 εκατομμύρια ψήφοι από CHP, 911.000 από HDP, 657.000 από İyi Parti, 186.000 από MHP, 29.000 από AKP και 8.000 από Saadet Partisi.
Ο υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος Μπιναλί Γιλντιρίμ συγκέντρωσε 4,15 εκατομμύρια ψήφους, οι οποίες προήλθαν: 3,48 εκατομμύρια από AKP, 483.000 από MHP, 38.000 από İyi Parti, 11.000 από CHP, 10.000 από Saadet Partisi και 4.000 από HDP.
Το 43% των υποστηρικτών του Saadet Partisi που ψήφισαν στις κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές της 24ης Ιουνίου 2018 δεν ψήφισαν στις εκλογές της Κων/πολης. Επιπρόσθετα, το 19% του HDP, το 7% του AKP και το 6% των υποστηρικτών του CHP δεν προσήλθαν στις κάλπες.
Δημοσκόπηση Konsensus
Ο πρόεδρος της Konsensus, Murat Sarı, δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα της πρώτης δημοσκόπησης της εταιρείας που διεξήχθη από 21-22 Απριλίου, όπου καταδεικνύεται ότι ο Ιμάμογλου προηγείται του Γιλντιρίμ με 2,1%.
Σε δείγμα 1.040 ατόμων, το 50,2% τάσσεται υπέρ Ιμάμογλου, το 48,1% υπέρ Γιλντιρίμ, ενώ το 1,7% θα ψήφιζε άλλα κόμματα. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, η διαφορά των 13.700 ψήφων μεταξύ των υποψηφίων της Εθνικής Συμμαχίας και της Λαϊκής Συμμαχίας προβλέπεται ότι θα αυξηθεί σε πάνω από 180.000 ψήφους. Παράλληλα, ο Murat Sarı ανέφερε ότι το 54,1% των ψηφοφόρων δεν συμφωνεί με την απόφαση του YSK να ακυρώσει το αποτέλεσμα των εκλογών στην Κων/πολη.
Με βάση την έρευνα, το 54,6% από 18-29 ετών, το 49% από 30-39 ετών, το 44,9% από 40-49 ετών και το 47,2% άνω των 60, επιλέγουν Ιμάμογλου. Από την άλλη πλευρά, το 42,2% από 18-29, το 47,5% από 30-39 και το 57,2% από 40-49 θα ψηφίσουν Γιλντιρίμ. Του τελευταίου τα ποσοστά κυμαίνονται από 48,1% έως 48,3% και φαίνεται ότι δεν μπορεί να αντλήσει ψήφους από αλλού, όπως ο Ιμάμογλου. Ιδιαίτερο ρόλο για την άντληση ψήφων παίζουν τα κόμματα DSP, TKP, SP, καθώς και ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
Το CHP αναζητά στήριξη από το Δημοκρατικό Αριστερό Κόμμα (DSP), το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τουρκίας (TKP) και το συντηρητικό – ισλαμιστικό Saadet Partisi (SP). Μετά από συναντήσεις εκπροσώπων του CHP με το DSP, ο αντιπρόεδρος του τελευταίου, Hasan Erçelebi, δήλωσε ότι θα αποφασίσουν για το αν το κόμμα θα κατεβάσει εκ νέου υποψήφιο ή όχι, ενώ τόνισε ότι θα συνεχίσουν να μάχονται για τη δημοκρατία στη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι ο υποψήφιος του DSP για την Κων/πολη, Muammer Aydın, έλαβε 30.817 ψήφους (0,36%).
Από την πλευρά του το TKP ανακοίνωσε ότι δεν θα κατεβάσει υποψήφιο και ότι θα υποστηρίξει τον Ιμάμογλου. Χαρακτηριστική ήταν και η δήλωση του κόμματος «παρότι έχουμε πολιτικές, ιδεολογικές και ταξικές διαφωνίες, έχουμε από την πρώτη στιγμή δηλώσει ότι ο Ιμάμογλου είναι ο νομίμως εκλεγείς δήμαρχος της Κων/πολης. Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια να επισκιαστεί αυτή η πραγματικότητα, είναι λάθος». Σημειώνεται ότι η υποψήφια του TKP, Zehra Güner Karaoğlu, έλαβε 10.492 ψήφους (0,12%).
Ο ηγέτης του Saadet Τεμέλ Καραμολάογλου χαρακτήρισε την απόφαση του YSK σαν καταστροφή και καταστρατήγηση του νόμου, ενώ διευκρίνισε ότι η θέση του κόμματος για τις εκλογές της 23ης Ιουνίου θα αποφασιστεί μετά από ευρεία ενδοκομματική διαβούλευση. Όπως αναφέρεται η απόφαση του Saadet είναι κρίσιμη, καθώς ο υποψήφιός του για την Κων/πολη, Necdet Gökçınar, έλαβε λίγο πάνω από 100.000 ψήφους (1,21% – είχε υποστηρίξει ότι θα αποχωρήσει από την υποψηφιότητά του υπέρ του Ιμάμογλου).
Τέλος, με βάση τις εκτιμήσεις του προέδρου της Avrasya Araştırma Şirketi, Kemal Özkiraz, ο Ιμάμογλου θα μπορούσε να λάβει στις επαναληπτικές πάνω από 120.000 έξτρα ψήφους, ενώ και ο Mehmet Ali Kulat, πρόεδρος της MAK Danışmanlık, εκτιμά ότι τα ποσοστά Ιμάμογλου θα αυξηθούν. Η δημοσκόπηση έλαβε χώρα στις 27 – 30 Απριλίου και κατέδειξε ότι 16% – 17% των ψηφοφόρων φαίνεται να προτίθενται να αλλάξουν την επιλογή τους. Αυτά δε τα ποσοστά προέρχονται από άτομα που ψήφισαν AKP.
⃰ Η Χριστίνα Σ. Φλάσκου είναι πτυχιούχος Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών με ειδίκευση στις Διεθνείς Σχέσεις & Στρατηγικές Σπουδές, Ερευνήτρια στο Κέντρο Ανατολικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, επικεφαλής της έρευνας «Τουρκία και Συριακή κρίση» στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Αρθρογράφος έντυπου και διαδικτυακού Τύπου
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου