Οι Μουσουλμάνοι στην Ευρώπη αποτελούν το 6% του συνολικού πληθυσμού, ξεπερνώντας τα 44.000.000[1]. Η Γαλλία, η Γερμανία και η Αγγλία έχουν το μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό, ο όποιος προήλθε κυρίως λόγω της μετανάστευσης από τη Βόρειο Αφρική, τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία[2].
Οι συγκεκριμένοι Μουσουλμάνοι έχουν, εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, έρθει σε επαφή με τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες που διέπουν τις δυτικές κοινωνίες, στις οποίες ζουν. Έχουν πρόσβαση στα προνόμια και τις υποχρεώσεις ενός δημοκρατικά θεσμοθετημένου κράτους, όντας παράλληλα στενά συνδεδεμένοι με την εθνική και θρησκευτική τους ταυτότητα (πολλοί Μουσουλμάνοι που ζουν στην Ευρώπη έχουν διπλή υπηκοότητα, γεγονός που τους δίνει δικαίωμα ψήφου και στη χώρα καταγωγής τους).
Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη με τους ευκολότερους τρόπους επικοινωνίας που παρείχε, καθώς και η προσκόλληση των εκπατρισμένων Μουσουλμάνων στις θρησκευτικές αξίες του Ισλάμ επέτρεψαν την δημιουργία μιας υπερεθνικής κοινότητας πιστών, με απρόσκοπτη διάχυση πληροφοριών και επικοινωνίας. Σταδιακά δημιουργήθηκαν ισχυρά διεθνικά δίκτυα ανάμεσα σε πολλές επαναστατημένες χώρες και τις μουσουλμανικές κοινότητες της Δύσης, τα οποία, εκτός των θετικών αποτελεσμάτων για την οικονομία της χώ ρας τους με τα εμβάσματά τους, λειτουργούσαν και ως κοινωνοί των δημοκρατικών ιδεωδών στις πατρίδες τους.
Καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη τέτοιων δικτύων είναι και η συμβολή διαφόρων θρησκευτικών οργανισμών με παγκόσμια εμβέλεια και διεθνή επιρροή, όπως οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Στις μέρες μας έχει έρθει δυναμικά στο προσκήνιο, καθώς καλείται να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης του πολιτικού τοπίου της Αιγύπτου. Η οργάνωση αυτή ιδρύθηκε στην Αίγυπτο το 1928, εξαπλώθηκε σταδιακά στον υπόλοιπο αραβικό κόσμο και σήμερα αποτελεί την πιο ισχυρή μοντέρνα ισλαμική οργάνωση στον κόσμο[3].
Η πολιτική ιδεολογία των Αδελφών Μουσουλμάνων συνίσταται αποκλειστικά σε ένα σύστημα διακυβέρνησης βασισμένο στη θρησκεία του Ισλάμ και στον Ισλαμικό Νόμο (Shari’a). Η ιδεολογία της αποτέλεσε το θεωρητικό υπόβαθρο πολλών ισλαμικών οργανώσεων, εμπνέοντας, σύμφωνα με πολλούς, εξτρεμιστικές ιδεολογίες και πρακτικές διαφόρων τρομοκρατικών οργανώσεων[4].
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι σχετίζονται με την ίδρυση μερικών από τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές οργανώσεις στην Ευρώπη, αρκετές εκ των οποίων κλήθηκαν από διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να λάβουν μέρος στην ίδρυση κρατικά θεσμοθετημένων αντιπροσωπευτικών οργάνων των Μουσουλμάνων. Αυτό συνέβη στη Γαλλία το 2003 με την “Ένωση Ισλαμικών Οργανώσεων της Γαλλίας” και τη συμμετοχή της στη σύσταση του Γαλλικού Συμβουλίου Μουσουλμανικής Θρησκείας. Εκτός της “Ένωσης Ισλαμικών Οργανώσεων της Γαλλίας – Union des Organisations Islamiques de France”, υπάρχει η “Ισλαμική Κοινότητα στη Γερμανία - Islamische Gemeinschaft in Deutschland”, η “Μουσουλμανική Ένωση της Βρετανίας - Muslim Association of Britain” και πολλές άλλες πολιτιστικές, κοινωνικές και επιστημονικές μη κυβερνητικές οργανώσεις[5].
Ο άμεσα συνδεδεμένος οργανισμός με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, ο οποίος λειτουργεί σαν ομπρέλα για αντίστοιχες οργανώσεις σε είκοσι έξι ευρωπαϊκές χώρες, διαμορφώνοντας την οργάνωση των ισλαμικών κοινοτήτων σε αυτές, είναι η “Ομοσπονδία των Ισλαμικών Οργανώσεων στην Ευρώπη - Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE)”[6].
Όλες αυτές οι οργανώσεις εξέφρασαν με δηλώσεις τους την αμέριστη συμπαράστασή τους στον επαναστατημένο αραβικό κόσμο και προέτρεψαν τις κυβερνήσεις τους να υπερασπιστούν τους εξεγερμένους. Συγκεκριμένα, η “Μουσουλμανική Ένωση της Βρετανίας” κάλεσε με ανακοίνωση της τη βρετανική κυβέρνηση να αποκηρύξει την “ισραηλινή προπαγάνδα” της ενδεχόμ
ενης απειλής για τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής από τις εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο και να στηρίξει τις εξεγερθεί σες χώρες[7].
ενης απειλής για τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής από τις εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο και να στηρίξει τις εξεγερθεί σες χώρες[7].Πέρα από την πιο συγκρατημένη στάση των επίσημων αντιπροσωπευτικών φορέων των Μουσουλμάνων της Ευρώπης, πολλοί Μουσουλμάνοι αντέδρασαν εναργέστερα, διαδηλώνοντας κατά χιλιάδες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπέρ τω ν μεταρρυθμιστικών μέτρων στις πατρίδες τους και εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους στους εξεγερμένους. Οι διαδηλώσεις έλαβαν χώρα στο Λονδίνο, τις Βρυξέλλες, τη Γενεύη, τη Μαδρίτη, τη Ρώμη, καθώς και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις[8]. Μόνο στο Παρίσι, την 26η Φεβρουαρίου 2011, 8.000 περίπου άτομα με καταγωγή από το Μαγρέμπ και από διάφορες αραβικές χώρες διαδήλωσαν υπέρ της Αραβικής Εξέγερσης. Εκτός των άλλων, τα συνθήματά τους στρέφονταν εναντίον του Qadhafi, της συνενοχής του Sarkozy στην καταστρατήγηση της δημοκρατίας στον αραβικό κόσμο, αλλά και της διογκωμένης ισλαμοφοβίας στην Ευρώπη[9].
Η δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων Μουσουλμάνων προς τις κυβερνήσεις τους για την ευνοϊκή στάση που οι τελευταίες τήρησαν απέναντι στα ολοκληρωτικά καθεστώτα των αραβικών χωρών, αλλά και την αμηχανία τους μπροστά στις εξελίξεις είναι ευρέως διαδεδομένη. Ο γνωστός Μουσουλμάνος διανοούμενος Tariq Ramadan με διεθνή επιρροή και μεγάλη απήχηση στους Μουσουλμάνους της Δύσης, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική στην περιοχή είχε ως στόχο μάλλον την προώθηση των γεωστρατηγικών της συμφερόντων και της σταθερότητας εναντίον της απειλής του Ισλαμισμού, παρά την προώθηση της δημοκρατίας[10].
Η προσδοκία των Ευρωπαίων Μουσουλμάνων για μία δημοκρατική διακυβέρνηση στις εξεγερμένες αραβικές χώρες και των προνομίων που απορρέουν από αυτήν για τους πολίτες της είναι μεγάλη. Παράλληλα όμως, η ανησυχία τους για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή η μετάβαση εκτείνεται πέρα από τον μουσουλμανικό κόσμο και στη Δύση, καθώς η ένταση που επικρατεί στη σχέση τους με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, όπου ζουν, κλιμακώνεται σταδιακά[11].
Το κύμα μεταναστών ως απόρροια της Αραβικής Εξέγερσης ενέτεινε την αρνητική εικόνα που έχουν οι Ευρωπαίοι για τους Μουσουλμάνους, όπως επίσης και τις διακρίσεις στις οποίες υπόκεινται. Τον περασμένο Μάιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε μία μελέτη για την ανησυχητική αύξηση των διακρίσεων στην Ευρώπη, κυρίως κατά των μεταναστών και την επίσης ανησυχητική άνοδο ακροδεξιών κομμάτων με ξενοφοβική και ρατσιστική ιδεολογία[12]. Όσον αφορά τους λόγους που σημειώνεται αυτή η αύξηση, ξεχωριστή θέση έχουν η αίσθηση της παρακμής λόγω της οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με τη μεγάλης κλίμακας μετανάστευση και τη μη επιτυχημένη ενταξιακή πολιτική πολλών ευρωπαϊκών κρατών[13].
Μέχρι στιγμής πάνω από 5.000 Τυνήσιοι έχουν φτάσει στις ιταλικές ακτές. Ένας μικρότερος, αλλά σημαντικός αριθμός Αιγυπτίων είναι ήδη στην Ευρώπη και περισσότεροι από 100.000 Λίβυοι και εργάτες μετανάστες από την Ανατολική Ασία κατευθύνονται προς την Τυνησία και την Αίγυπτο, με απώτερο σκοπό τη διαφυγή τους στην Ευρώπη[14]. Η ραγδαία αύξηση της μετανάστευσης σε συνδυασμό με την αποτυχία του πολυπολιτισμικού μοντέλου των κοινωνιών τους, όπως πριν από μερικούς μήνες δήλωσαν η καγκελάριος της Γερμανίας, ο Άγγλος πρωθυπουργός και ο Γάλλος πρόεδρος[15], αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος για την άνοδο αντι-ισλαμικών και αντί-μεταναστευτικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη (βλέπε το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας, το ολλανδικό Κόμμα της Ελευθερίας, το Γαλλικό Εθνικό Μέτωπο, το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα, το Βρετανικό Εθνικό Κόμμα, την Ιταλική Λίγκα του Βορρά και το Αυστριακό Κόμμα της Ελευθερίας[16].
Βέβαια, η εξάπλωση της απήχησης αυτών των κομμάτων στο ευρωπαϊκό πολιτικό πεδίο οφείλεται και στην ορατή απειλή τα τελευταία χρόνια του Ισλαμικού εξτρεμισμού. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη (ο βομβαρδισμός στο προαστιακό σιδηρόδρομο της Μαδρίτης το 2004, η δολοφονία την ίδια χρονιά του Ολλανδού σκηνοθέτη Theo Van Gogh στο Άμστερνταμ και οι βομβιστικές επιθέσεις στο Μετρό του Λονδίνου το 2005) επιβεβαίωσαν τους φόβους της ότι πλέον έχει μπει στο στόχαστρο των τζιχαντικών ομάδων, που συνδέονται ή εμπνέονται άμεσα από την αλ-Κάιντα[17].
Μολονότι η Αραβική Επανάσταση δεν είχε σύνδεση με ακραίες ισλαμικές ομάδες, η ευρωπαϊκή ανησυχία για ενδεχομένη εκμετάλλευση της ρευστής πολιτικής κατάστασης από ακραίες ισλαμικές οργανώσεις είναι έντονη. Η μαζική μετανάστευση από αυτές τις χώρες προς την Ευρώπη, εντείνει το φόβο ότι εξτρεμιστικές ισλαμιστικές οργανώσεις μπορούν να παρεισφρήσουν μέσω των μεταναστών σε ευρωπαϊκά εδάφη και να βρουν το κατάλληλο έδαφος ευδοκίμησης ανάμεσα στους μη ευπρόσδεκτους μετανάστες[18].
Οι Μουσουλμάνοι στην Ευρώπη στις μέρες μας είναι, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν την αρνητική για αυτούς κοινή γνώμη και τον κοινωνικό και εργασιακό αποκλεισμό[19]. Επιπλέον, έρχονται αντιμέτωποι με μη συμβατές προς τα θρησκευτικά τους πιστεύω πολιτικές αποφάσεις, που πρωταρχικό σκοπό έχουν την προσέλκυση ψηφοφόρων προς τα κυβερνόντα κόμματα από ακροδεξιά κόμματα με αντί-ισλαμικό περιεχόμενο. Αυτό συνέβη με την απαγόρευση στην Ελβετία της κατασκευής καινούριων Τεμενών (29/11/2009)[20], και με την πρόσφατη (11/04/2011) απαγόρευση της ολόσωμης ισλαμικής ενδυμασίας σε δημόσιους χώρους στη Γαλλία[21].
Η δήλωση του Γάλλου προέδρου Sarkozy την 27η Απριλίου 2011 ότι η Γαλλία δεν πρόκειται να δεχτεί άλλους Αφρικανούς
μετανάστες και ότι θα απελάσει και αυτούς που δεν μπορούν συντηρηθούν μόνοι τους οικονομικά, ενέτεινε περισσότερο την έκρυθμη κατάσταση μεταξύ του κράτους και των Μουσουλμάνων που ζουν εκεί[22]. Παράλληλα, η απροθυμία, κυρίως από τις άμεσα πληγείσες από το μεταναστευτικό κύμα χώρες Ιταλία και Γαλλία, να δεχτούν τους μετανάστες κλόνισε περισσότερο το ήδη τεταμένο πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη[23].
μετανάστες και ότι θα απελάσει και αυτούς που δεν μπορούν συντηρηθούν μόνοι τους οικονομικά, ενέτεινε περισσότερο την έκρυθμη κατάσταση μεταξύ του κράτους και των Μουσουλμάνων που ζουν εκεί[22]. Παράλληλα, η απροθυμία, κυρίως από τις άμεσα πληγείσες από το μεταναστευτικό κύμα χώρες Ιταλία και Γαλλία, να δεχτούν τους μετανάστες κλόνισε περισσότερο το ήδη τεταμένο πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη[23]. Η Γηραιά Ήπειρος τη δεδομένη στιγμή και παρά τις πρακτικές δυσκολίες θεωρεί ότι ισχυρό αντίβαρο για τη μεταναστευτική κρίση μπορεί να αποτελέσει η οικονομική ανάπτυξη και η πολιτική σταθεροποίηση των εξεγερμένων χωρών. Ήδη έχει βοηθήσει οικονομικά και έχει εξαγγείλει περαιτέρω οικονομικά πακέτα βοηθείας προς τις συγκεκριμένες χώρες, εφιστώντας τους την προσοχή στην πάταξη της παράνομης μετανάστευσης[24].
Οι Μουσουλμάνοι στην Ευρώπη, από την πλευρά τους, μετά την Αραβική Επανάσταση, προσβλέπουν σε μία σταθεροποιημένη πολιτική κατάσταση στις πατρίδες τους και είναι πλέον πρόθυμοι να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Η τυνησιακή διασπορά στο Παρίσι έχει ήδη λάβει ενεργό μέρος στην πολιτική αναδιάρθρωση της χώρας (τρία μέλη μεγάλου Τυνησιακού Συνδέσμου της Γαλλίας – L’ Association des Tunisiens des grandes écoles - Atuge, έγιναν υπουργοί στην κυβέρνηση μετάβασης της Τυνησίας) και επιθυμεί να ακουστεί ακόμη περισσότερο η φωνή της στη χώρα καταγωγής της καθώς, όπως οι ίδιοι λένε, έχουν πολλά να προσφέρουν[25].
Επίσης, οι Αιγύπτιοι που ζουν στο εξωτερικό, μέσω δώδεκα Διεθνών και Αιγυπτιακών Μη Κυβερνητικών Οργανισμών αιτήθηκαν από τις αιγυπτιακές αρχές το δικαίωμα ψήφου στις επερχόμενες εκλογές της Αιγύπτου, το Σεπτέμβριο[26]. Το αίτημα έγινε δεκτό και, έτσι, η αιγυπτιακή διασπορά (στα 9.000.000 με 10.000.000 εκτιμάται ο αριθμός της) θα συμμετάσχει στις εκλογές της Αιγύπτου, όπως συμβαίνει σε όλες τις δημοκρατικές χώρες[27].
Ο δρόμος προς τη δημοκρατία στις εξεγερθείσες χώρες, αναμφίβολα, διατάραξε ισορροπίες, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνικό επίπεδο. Οι επιπτώσεις ήταν και είναι σημαντικές στις εξεγερμένες χώρες, αλλά και στην Ευρώπη, όπου, εκτός της γεωγραφικής της εγγύτητας και των ιδιαιτέρων δεσμών που έχουν, ζει ένας σημαντικά μεγάλος αριθμός ανθρώπων προερχομένων από αυτές.
Οι Μουσουλμάνοι της Ευρώπης βρίσκονται σε μία κρίσιμη καμπή στη μακρόχρονη παρουσία τους στη Γηραιά Ήπειρο και η είσοδος σε αυτήν ενός τόσο μεγάλου αριθμού μεταναστών από τις εξεγερμένες χώρες του αραβικού κόσμου δυσχεραίνει περαιτέρω την κατάσταση τους. Η μη άμεση επίλυση της χαοτικής κατάστασης στη Λιβύη και η μη άμεση δημοκρατική σταθεροποίηση του πολιτικού πεδίου στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, εκτός των προφανών αρνητικών τους συνεπειών, θα συνεχίσουν να επιδρούν αρνητικά και στους Μουσουλμάνους της Ευρώπης και στη σχέση τους με αυτήν.
[1] Pew Research Center, “The Future of the Global Muslim Population, Projections for 2010-2030”, 27/1/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 23/5/2011), http://pewresearch.org/pubs/1872/muslim-population-projections-worldwide-fast-growth, σελ. 121
[2] Ibid, σελ. 124
[3] Pew Research Center, “Muslim Networks and Movements in Western Europe”, Σεπτέμβριος 2010 (Ημερομηνία πρόσβασης: 24/5/2011), http://pewforum.org/Muslim/Muslim-Networks-and-Movements-in-Western-Europe-Muslim-Brotherhood-and-Jamaat-i-Islami.aspx#footnotes, σελ. 20.
[4] The Investigative Project on Terrorism, “FBI Chief: Muslim Brotherhood Supports Terrorism”, 10/02/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 24/5/2011), http://www.investigativeproject.org/2581/fbi-chief-muslim-brotherhood-supports-terrorism
[6] Ibid.
[7] Muslim Association of Britain (MAB), “Supporting Tunisia and Egypt’s right for freedoms and democracy”, 3/2/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://mabonline.net/?p=3584. Union des Organisations Islamiques de France, “Révoltes dans les Pays Arabes”, 19/02/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.uoif-online.com/v3/spip.php?article875 & The Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE), “The Federation of Islamic Organisations in Europe (FIOE) expresses solidarity with the Egyptian people, and calls for their demands to be met, and their choices to be respected”, 8/2/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.euro-muslim.com/En_news_Details.aspx?News_ID=842
[8] Europe News, “Demonstrators show support for Arab uprisings”, 21/3/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011, http://europenews.dk/en/node/41358, Euronews, “Egyptians abroad join anti-Mubarak protests, 30/1/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.euronews.net/2011/01/30/egyptians-aboard-join-anti-mubarak-protests/, The Straits Times, “Tunisians abroad celebrate Ben Ali’s fall”, 16/1/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.straitstimes.com/BreakingNews/World/Story/STIStory_624742.html & World Socialist Web Site, “International demonstrations in support of Egyptian uprising”, 31/1/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.wsws.org/articles/2011/jan2011/demo-j31.shtml.
[9] Citizenside, “Paris Rally in Support of Libyan Revolution, and Other Arab Countries”, 26/2/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.citizenside.com/en/videos/demonstrations/2011-02-26/34371/paris-rally-in-support-of-libyan-revolution-and-other-arab-countries.html & Daily Motion, Paris, France, “Support of Arab Revolutions Demonstration”, 26/2/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.dailymotion.com/video/xhswm8_paris-france-support-of-arab-revolutions demonstration_news
[10] Catalan News Agency, “Tariq Ramadan: “Europe does not care about democracy in the Arab countries but rather its geo-strategic interests””, 28/02/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.catalannewsagency.com/news/politics/tariq-ramadan-%E2%80%9Ceurope-does-not-care-about-democracy-arab-countries-rather-its-geo-stra
[11] İhsanoğlu Ekmeleddin, “Islam and/in the West”, Today’s Zaman, 8/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), http://www.todayszaman.com/news-240482-islam-andin-the-westby-ekmeleddin-ihsanoglu*.html
[12] Council of Europe, “Living together: Council of Europe Eminent Persons’ report”, 11/5/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 25/5/2011), https://wcd.coe.int/wcd/ViewDoc.jsp?Ref=PR416%282011%29&Language=lanEnglish&Ver=original&BackColorInternet=F5CA75&BackColorIntranet=F5CA75&BackColorLogged=A9BACE
[13] Ibid.
[14] Yaghmaian Behzad, “Out of Africa -EU Immigration Policy and the North African Uprising”, Foreign Affairs, 11/03/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.foreignaffairs.com/articles/67566/behzad-yaghmaian/out-of-africa
[15] Frum David, “The coming refugee crisis”, National Post, 26/2/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.nationalpost.com/coming+refugee+crisis/4351369/story.html
[16] Middle East online, “Europe’s Rising Islamophobia”, 24/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.middle-east-online.com/ENGLISH/?id=45736
[17] Nesser, Petter, “Ideologies of Jihad in Europe, Terrorism and Political Violence”, 23: 2, 2011, 173-200, p. 177-178.
[19] Council of Europe, “Islam, Islamism and Islamophobia in Europe-Report”, 25/5/2010 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://assembly.coe.int/Documents/WorkingDocs/Doc10/EDOC12266.pdf
[20] New York Times, “Swiss Ban Building of Minarets on Mosques”, 29/11/2009 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.nytimes.com/2009/11/30/world/europe/30swiss.html
[21] Le Figaro, “Le port de la burqa sera totalement interdit en France”, 22/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.lefigaro.fr/politique/2010/04/21/01002-20100421ARTFIG00252-le-port-de-la-burqa-sera-totalement-interdit-.php
[22] Al Jazeera, “France “illegally” detains uprising migrants”, 28/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://english.aljazeera.net/news/europe/2011/04/2011428191651858227.html
[23] Spiegel Online, “Is This Your Democracy? Refugee Influx Exposes Limitations of European Solidarity”, 18/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,757666,00.html & Giuffrida Angela, “Tunisian Migrants Open Tensions in Europe”, The New York Times, 6/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.nytimes.com/2011/04/07/world/europe/07iht-m07-migrants.html?pagewanted=1&_r=1
[24] Vogel Toby, “Barroso pledges extra aid for Tunisia”, European Voice, 13/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.europeanvoice.com/article/2011/april/barroso-pledges-extra-aid-for-tunisia/70804.aspx
[25] Le Monde, “La communauté tunisienne émigrée veut s’impliquer dans la politique”, 15/3/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://www.lemonde.fr/international/article/2011/03/15/la-communaute-tunisienne-emigree-veut-s-impliquer-dans-la-politique_1493021_3210.html
[26] Ahram Online, “NGOs demand voting rights for Egyptians abroad”, 5/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/9383/Egypt/Politics-/NGOs-demand-voting-rights-for-Egyptians-abroad.aspx
[27] Al – Shibeeb Dina, “Egyptians abroad to be able to vote”, Al Arabiya News, 25/4/2011 (Ημερομηνία πρόσβασης: 26/5/2011), http://english.alarabiya.net/articles/2011/04/25/146729.html
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου