Γιώργος Σκαφιδάς
“Με την Κίνα και τη Ρωσία ως συμμάχους του, το αυταρχικό καθεστώς (σ.σ. του Ιράν) συγκροτεί έναν δικό του συνασπισμό στη Μέση Ανατολή καθώς η επιρροή της Ουάσιγκτον μειώνεται. Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η μεγαλύτερη δύναμη στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν είναι», έγραφε ο Σάιμον Τίσνταλ στον βρετανικό Guardian τον περασμένο Ιανουάριο.
Μόλις τρεις μήνες μετά, και ενώ οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή καθίστανται καταιγιστικότερες μέρα με τη μέρα, η Κίνα δεν φαίνεται πια σχεδόν πουθενά και η Ρωσία φαίνεται μόνον εκεί που θέλει (Συρία, Ουκρανία, Αφρική) ενώ το Ιράν περιμένει να δει από πού θα του έρθει το επόμενο ισραηλινό χτύπημα.
Όσο για τους Αμερικανούς, εκείνοι εξακολουθούν να ξεχωρίζουν -στην πράξη- ως ο «εξωτερικός» παίκτης με την ντε-φάκτο σημαντικότερη επιρροή επί του πεδίου, από την Ουκρανία και την Ανατολική Μεσόγειο έως την Άπω Ανατολή.
Σε λίγα 24ωρα συμπληρώνεται μια εβδομάδα από την ιρανική επίθεση κατά του Ισραήλ και ολόκληρη η υφήλιος «κινείται» πια σε «ρυθμούς» επαπειλούμενων ισραηλινών αντιποίνων.
Ποιοι δείχνουν να κερδίζουν, όμως, και ποιοι δείχνουν να χάνουν μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον εξελίξεων, προσώρας;
Για την Κίνα του Σι Τζινπίνγκ, τη χώρα που είχε μόλις πέρυσι πανηγυρίσει ως δική της διπλωματική επιτυχία την αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, τα πράγματα πια δεν φαίνεται να πηγαίνουν πια τόσο καλά στη Μέση Ανατολή: Οι σχέσεις της με το Ισραήλ (σχέσεις στις οποίες είχαν επενδύσει όχι μόνο οι Ισραηλινοί αλλά και το Πεκίνο) τίθενται πια υπό αμφισβήτηση, λόγω Ιράν, και οι προσπάθειές της να εξισορροπήσει μεταξύ ανταγωνιστικών μεσανατολικών δυνάμεων κλονίζονται.
Υπενθυμίζεται ότι Ιράν και Κίνα υπέγραψαν τον Μάρτιο του 2021, έπειτα από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων, μια 25ετή συνολική συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας (comprehensive strategic partnership), ενώ η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τεχεράνης εδώ και πάνω από μια δεκαετία.
Την ίδια ώρα ωστόσο, όπως σημείωνε σε ανάλυσή του τον Απρίλιο του 2022 το Arab Gulf States Institute in Washington (AGSIW), οι κινεζικές επενδύσεις στο Ιράν ήταν πολύ μικρότερες από ό,τι σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και η ιρανική συμμετοχή τους νέους κινεζικούς δρόμους του μεταξιού (Belt and Road) πολύ πιο περιορισμένη. Πιο πρόσφατα δε, όταν οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Υεμενίτες Χούθι άρχισαν να διαταράσσουν τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, το Πεκίνο φέρεται να άσκησε πιέσεις στην Τεχεράνη ζητώντας να μπουν τα κινεζικά πλοία στο απυρόβλητο.
«Παρόλο που η Κίνα επιδιώκει να διατηρήσει σχέσεις με σχεδόν κάθε δύναμη στη Μέση Ανατολή, εκείνη έχει κάνει πραγματική ζημιά στους δεσμούς της με το Ισραήλ. Πίσω από κλειστές πόρτες, Κινέζοι διπλωμάτες προσπαθούν να πείσουν τους Ισραηλινούς ομολόγους τους ότι δεν εννοούν πραγματικά όσα λένε για τις ενοχές του Ισραήλ και ότι το Πεκίνο θέλει να διατηρήσει τους διμερείς δεσμούς», γράφει ο Τζέιμς Πάλμερ στο περιοδικό Foreign Policy, υπενθυμίζοντας: τις καλές σινο-ισραηλινές σχέσεις της δεκαετίας του 2010, τις εισαγωγές ισραηλινής τεχνογνωσίας/τεχνολογίας στις οποίες είχε προβεί η Κίνα τα περασμένα χρόνια (για παράδειγμα στους τομείς του ελέγχου, της παρακολούθησης και της αντιτρομοκρατίας), αλλά και τις ανησυχίες που είχαν εκφράσει οι Αμερικανοί το 2021, δια στόματος τότε του διευθυντή της CIA Ουίλιαμ Μπερνς, για την πορεία σύσφιξης των σινο-ισραηλινών σχέσεων.
Αλλά και στο καθαρά στρατιωτικό μέτωπο, οι μεσανατολικές εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας θα μπορούσαν να προβληματίσουν το Πεκίνο. Το Ισραήλ δέχθηκε μια πρωτοφανούς έντασης ιρανική επίθεση από αέρος (με μη-επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, κρουζ και βαλλιστικούς) την οποία όμως αναχαίτισε σε ποσοστό σχεδόν 100% με την συνδρομή Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων.
«Αυτές οι αναχαιτίσεις μπορεί να προκαλούν ανησυχία στον στρατό της Κίνας, με δεδομένο τον κρίσιμο ρόλο που έχουν οι πυραύλοι στα κινεζικά σχέδια για μια μελλοντική σύγκρουση στην Ταϊβάν», σχολιάζει ο Πάλμερ στο Foreign Policy, σημειώνοντας ωστόσο και κάτι άλλο το οποίο ανέδειξε προ ημερών η Wall Street Journal επικαλούμενη ως πηγή Αμερικανούς αξιωματούχους: ότι περίπου το 50% των βαλλιστικών πυραύλων που εκτόξευσαν οι Ιρανοί ενάντια στο Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο είχε καταστραφεί λόγω τεχνικών προβλημάτων πολύ πριν προσεγγίσει τον στόχο, στη διάρκεια εκτοξεύσεων που απέτυχαν ή στον αέρα.
Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει να σημειωθεί και κάτι άλλο: ότι το καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει τα φαινόμενα διαφθοράς, προχώρησε τους περασμένους μήνες σε δεκάδες εκκαθαρίσεις/απομακρύνσεις αξιωματούχων της κινεζικής αμυντικής βιομηχανίας και στρατιωτικών, πολλοί από τους οποίους όμως ανήκαν στην κινεζική Rocket Force.
«Η Κίνα θέλει να αποδυναμώσει, όχι να αντικαταστήσει, τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Το Πεκίνο δεν θέλει να επωμιστεί το κόστος που συνεπάγεται το να είναι περιφερειακός ηγεμόνας», έγραφε η Γιουν Σουν, διευθύντρια του κινεζικού προγράμματος στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης Stimson Center της Ουάσιγκτον, τον περασμένο Φεβρουάριο. Δύο μήνες μετά, εκείνη η εκτίμηση δείχνει να επιβεβαιώνεται.
Την ίδια ώρα ωστόσο, όπως σημείωνε σε ανάλυσή του τον Απρίλιο του 2022 το Arab Gulf States Institute in Washington (AGSIW), οι κινεζικές επενδύσεις στο Ιράν ήταν πολύ μικρότερες από ό,τι σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και η ιρανική συμμετοχή τους νέους κινεζικούς δρόμους του μεταξιού (Belt and Road) πολύ πιο περιορισμένη. Πιο πρόσφατα δε, όταν οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Υεμενίτες Χούθι άρχισαν να διαταράσσουν τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, το Πεκίνο φέρεται να άσκησε πιέσεις στην Τεχεράνη ζητώντας να μπουν τα κινεζικά πλοία στο απυρόβλητο.
«Παρόλο που η Κίνα επιδιώκει να διατηρήσει σχέσεις με σχεδόν κάθε δύναμη στη Μέση Ανατολή, εκείνη έχει κάνει πραγματική ζημιά στους δεσμούς της με το Ισραήλ. Πίσω από κλειστές πόρτες, Κινέζοι διπλωμάτες προσπαθούν να πείσουν τους Ισραηλινούς ομολόγους τους ότι δεν εννοούν πραγματικά όσα λένε για τις ενοχές του Ισραήλ και ότι το Πεκίνο θέλει να διατηρήσει τους διμερείς δεσμούς», γράφει ο Τζέιμς Πάλμερ στο περιοδικό Foreign Policy, υπενθυμίζοντας: τις καλές σινο-ισραηλινές σχέσεις της δεκαετίας του 2010, τις εισαγωγές ισραηλινής τεχνογνωσίας/τεχνολογίας στις οποίες είχε προβεί η Κίνα τα περασμένα χρόνια (για παράδειγμα στους τομείς του ελέγχου, της παρακολούθησης και της αντιτρομοκρατίας), αλλά και τις ανησυχίες που είχαν εκφράσει οι Αμερικανοί το 2021, δια στόματος τότε του διευθυντή της CIA Ουίλιαμ Μπερνς, για την πορεία σύσφιξης των σινο-ισραηλινών σχέσεων.
Αλλά και στο καθαρά στρατιωτικό μέτωπο, οι μεσανατολικές εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας θα μπορούσαν να προβληματίσουν το Πεκίνο. Το Ισραήλ δέχθηκε μια πρωτοφανούς έντασης ιρανική επίθεση από αέρος (με μη-επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, κρουζ και βαλλιστικούς) την οποία όμως αναχαίτισε σε ποσοστό σχεδόν 100% με την συνδρομή Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων.
«Αυτές οι αναχαιτίσεις μπορεί να προκαλούν ανησυχία στον στρατό της Κίνας, με δεδομένο τον κρίσιμο ρόλο που έχουν οι πυραύλοι στα κινεζικά σχέδια για μια μελλοντική σύγκρουση στην Ταϊβάν», σχολιάζει ο Πάλμερ στο Foreign Policy, σημειώνοντας ωστόσο και κάτι άλλο το οποίο ανέδειξε προ ημερών η Wall Street Journal επικαλούμενη ως πηγή Αμερικανούς αξιωματούχους: ότι περίπου το 50% των βαλλιστικών πυραύλων που εκτόξευσαν οι Ιρανοί ενάντια στο Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο είχε καταστραφεί λόγω τεχνικών προβλημάτων πολύ πριν προσεγγίσει τον στόχο, στη διάρκεια εκτοξεύσεων που απέτυχαν ή στον αέρα.
Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει να σημειωθεί και κάτι άλλο: ότι το καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει τα φαινόμενα διαφθοράς, προχώρησε τους περασμένους μήνες σε δεκάδες εκκαθαρίσεις/απομακρύνσεις αξιωματούχων της κινεζικής αμυντικής βιομηχανίας και στρατιωτικών, πολλοί από τους οποίους όμως ανήκαν στην κινεζική Rocket Force.
«Η Κίνα θέλει να αποδυναμώσει, όχι να αντικαταστήσει, τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Το Πεκίνο δεν θέλει να επωμιστεί το κόστος που συνεπάγεται το να είναι περιφερειακός ηγεμόνας», έγραφε η Γιουν Σουν, διευθύντρια του κινεζικού προγράμματος στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης Stimson Center της Ουάσιγκτον, τον περασμένο Φεβρουάριο. Δύο μήνες μετά, εκείνη η εκτίμηση δείχνει να επιβεβαιώνεται.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου