Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου
Για πολλά χρόνια η νατοϊκή γραφειοκρατία παρουσιάζει την Σύνοδο Κορυφής (Summit) καθ’ υπερβολή ως ιστορική ή κρίσιμη. Αυτή όμως που αρχίζει αύριο στην Πρωτεύουσα της Λιθουανίας Βίλνιους είναι αναντίρρητα και ιστορική και κρίσιμη και λόγω γεωπολιτικής συγκυρίας και λόγω των ζητημάτων για τα οποία θα αποφασίσει όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω! Κρίνεται σκόπιμο να διευκρινίσουμε εξ αρχής ότι πρόκειται για την ανώτατη μορφή του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (North Atlantic Council- NAC) όπου οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων λαμβάνουν σημαντικές για την Συμμαχία και όχι μόνον αποφάσεις που επηρεάζουν το παρόν και το μέλλον αυτής.
Συνήθως στην Σύνοδο επικυρώνονται όλα όσα έχουν ήδη συμφωνηθεί από τα κράτη-μέλη (έθνη κατά την ορολογία του ΝΑΤΟ) τις προηγούμενες εβδομάδες μετά από διαβουλεύσεις στις Επιτροπές και στο Συμβούλιο (Μόνιμο και Υπουργικό) πάνω σε κείμενα που έχει προετοιμάσει η νατοϊκή γραφειοκρατία. Αυτή την φορά όμως φαίνεται ότι υπάρχουν μέχρι και την παραμονή ανοικτά θέματα για τα οποία θα ληφθούν αποφάσεις ακόμα και την τελευταία στιγμή.
Αρκετοί ισχυρίζονται ότι η Συμμαχία θα βρίσκεται αύριο στο Βίλνιους ενωμένη και με υψηλό βαθμό αλληλεγγύης! Παραβλέπουν όμως το γεγονός ότι τα 31 έθνη που συνιστούν την Συμμαχία δεν μπόρεσαν να βρουν μία άξια και έγκριτη πολιτική προσωπικότητα για να αντικαταστήσει έναν ομολογουμένως κάτω του μετρίου Γενικό Γραμματέα, τον κ. Γενς Στόλτενμπεργκ.
Έναν καθόλου αμερόληπτο (ιδιαίτερα στα θέματα που αφορούν στην Τουρκία) που βρίσκεται στο τιμόνι του ΝΑΤΟ από το 2014 και έτσι να παρατείνουν για ακόμα ένα χρόνο την θητεία του. Παρεμπιπτόντως να πούμε ότι πρόκειται για τον μακροβιότερο ΓΓ/ΝΑΤΟ μετά τον Ολλανδό Γιόζεφ Λουνς που κατείχε το αξίωμα αυτό για σχεδόν 13 χρόνια (1971-1984) και οι «κανόνες Λουνς» (Luns rules) για τις «ελληνοτουρκικές διαφορές) και όχι …δόγμα όπως λανθασμένα αναφέρουν κάποιοι Έλληνες μας «ταλαιπωρούν» ακόμα.
Όπως έχει διαφανεί το πρώτο βασικό ζήτημα που θα απασχολήσει την Σύνοδο είναι η πιεστική υποψηφιότητα ένταξης της Ουκρανίας η οποία υποστηρίζεται πρωτίστως από τις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία ενίοτε σε βαθμό υστερίας. Αυτό που ο γράφων υποστηρίζει στην σχετική εδώ και δέκα μήνες αρθρογραφία του από την στιγμή που ο Ζελένσκι με θεατρικό τρόπο υπέβαλε αίτημα ένταξης, είναι ότι όσο διαρκεί ο πόλεμος και μέρος της επικράτειας της Ουκρανίας κατέχεται από την Ρωσία, ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να γίνει. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι αντίθετες.
Εκτιμάται πως δεν θα γίνει ουσιαστική συζήτηση κατά την διάρκεια της Συνόδου καθόσον έχει επιτευχθεί συναίνεση (consensus) στο ότι αν δεν θα δοθεί πρόσκληση ούτε οδικός χάρτης ένταξης. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν την Κυριακή σε συνέντευξη του ήταν σαφέστατος χαρακτηρίζοντας την ένταξη της Ουκρανίας… πρόωρη.
Θα αναβαθμιστούν όμως ως… «παρηγοριά» οι σχέσεις της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ και η Επιτροπή ΝΑΤΟ-Ουκρανίας (NATO Ukraine Commission) θα μετασχηματιστεί σε Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας. Αυτό θα λειτουργεί πάνω στην φόρμα 32 δηλαδή και όχι 31+1 δηλαδή ισότιμα μέλη τόσο τα έθνη του ΝΑΤΟ όσο και η Ουκρανία και η πρώτη του πανηγυρική του συνεδρίαση μάλλον θα γίνει μετά το πέρας αυτής καθαυτής της Συνόδου.
Είναι βέβαιο ότι στο κείμενο που θα δοθεί ως «ανακοινωθέν» η διακήρυξη η κατ’ ουσία άρνηση αποδοχής του αιτήματος της Ουκρανίας θα ενδυθεί με εξωραϊστικές φράσεις όπως «Ουκρανία δικαιούται να είναι στο ΝΑΤΟ» και ότι «η διατλαντική ασφάλεια θα ήταν ελλιπής χωρίς την Ουκρανία», ενώ θα υπάρχουν και κάποιες αόριστες αναφορές σε διαβεβαιώσεις και όχι εγγυήσεις ασφαλείας.
Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα της Συνόδου θα είναι η ένταξη της Σουηδίας η οποία συνεχίζει να βρίσκεται στην «αίθουσα αναμονής» λόγω του ότι η Τουρκία δεν επικυρώνει το Πρωτόκολλο Ένταξης προσδοκώντας να αποκομίσει όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη μέχρι την τελευταία στιγμή. Η Τουρκία με το πρόσχημα ότι η Σουηδία «φιλοξενεί» τρομοκράτες που απειλούν την ασφάλεια της επιδιώκει να αλλάξει τις εσωτερικές δικαστικές διαδικασίες της χώρας αλλά και να απαγορεύσει τις διαδηλώσεις του κουρδικού στοιχείου. Δηλαδή, στην πραγματικότητα, να ανατρέψει το κράτος δικαίου και ανοχής στο οποίο όλοι στην Ευρώπη αναφερόμαστε.
Ακόμα και την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές είναι άγνωστο αν τελικά ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν θα συναινέσει στο να γίνει η Σουηδία το 32ο μέλος της Συμμαχίας όπως όλοι στο ΝΑΤΟ επιδιώκουν. Η αναγγελθείσα την Κυριακή το βράδυ συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν ίσως τελικά ανοίξει την πόρτα στην Στοκχόλμη. Αλλά εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η τραγική αφωνία του ΓΓ Γενς Στόλτενμπεργκ ο οποίος για μία ακόμα φορά έχει επιδείξει σκανδαλώδη ανοχή σε μία προβληματική για την Συμμαχία χώρα.
Το σκληρό παζάρι και οι εκβιασμοί Ερντογάν επηρεάζουν όμως και τα λεγόμενα «ελληνοτουρκικά» διότι όπως είναι γνωστό περιλαμβάνουν το πράσινο φως της Ουάσιγκτον στο γιγαντιαίο πρόγραμμα προμήθειας και εκσυγχρονισμού των F16 της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Οι δηλώσεις Μπάιντεν και Μπλίνκεν για ενίσχυση Ελλάδος και Τουρκίας με σκοπό την… σταθερότητα στην περιοχή αποτυπώνει την διαχρονική γεωπολιτική αντίληψη των ΗΠΑ.
Το τρίτο κομβικό ζήτημα σχετίζεται με την ολοκλήρωση του επιχειρησιακού σχεδίων που αφορούν σε μία από τις βασικές αποστολές του ΝΑΤΟ (Core Tasks) την Άμυνα και Αποτροπή και όχι κάποια νέα…. στρατηγική όπως λανθασμένα παρουσιάστηκε στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα πρώτα αμυντικά επιχειρησιακά σχέδια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, περιγράφοντας λεπτομερώς πώς θα απαντούσε το ΝΑΤΟ σε μια ρωσική επίθεση. Σε αυτά τα σχέδια θα δίνεται στα έθνη καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο αναβάθμισης των δυνάμεων και της επιμελητείας τους.
Η Τουρκία μπλόκαρε την έγκριση των σχεδίων λόγω της διατύπωσης για γεωγραφικές τοποθεσίες όπως η Κύπρος. Πρόκειται λοιπόν για επιχειρησιακό σχέδιο όπου όπως μάθαμε ο δύστροπος «σύμμαχος» η Τουρκία επέβαλε στο αναφέρεται η Κύπρος με συντεταγμένες και ταυτόχρονα επιδιώκει (το θέμα παραμένει ανοικτό) την χρήση «Τουρκικά Στενά» αντί των «Στενών» προκειμένου να αρχίσει να αλλάζει το διεθνές στάτους των Στενών.
Η Ελλάδα έχει δώσει «μεγάλο αγώνα» για δεκαετίες προκειμένου να μην περάσουν οι διαχρονικές πονηριές της Τουρκίας και οποιαδήποτε συναίνεση σε κάτι τέτοιο θα είναι ακόμα μία εθνική ήττα, έστω και αν δε αρέσει σε κάποιους αυτός ο χαρακτηρισμός.
Οι Αμερικανοί, για μία ακόμη φορά εκτιμάται ότι θα φέρουν στο τραπέζι των Νατοϊκών Ηγετών το ζήτημα της μεγαλύτερης εμπλοκής της Συμμαχίας σε σχέση με την Κίνα στον Ινδό-Ειρηνικό, κάτι το οποίο δεν επιθυμούν οι Ευρωπαίοι Σύμμαχοι με πρώτη την Γαλλία με τους οποίους η Ελλάδα κατά την άποψη μου θα πρέπει να συνταχθεί. Εδώ αναμένεται ότι οι διατυπώσεις της Διακήρυξης δεν θα είναι διαφοροποιημένες με αυτές που υπάρχουν στην νέα Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ (NATO Strategic Concept)που εγκρίθηκε πέρσι στην Μαδρίτη.
Παρ’ όλα αυτά ο Ιάπωνας Πρωθυπουργός Φούμιο Κισίντα έχει προσκληθεί ενώ θα υπάρξει και σύντομη κοινή συνεδρίαση με τους λεγόμενους εταίρους του ΝΑΤΟ στην περιοχή δηλαδή Ιαπωνία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Νότια Κορέα. Και αυτά ως απόρροια του νέου Στρατηγικού Δόγματος παρ’ όλο που η Βορειοατλαντική Συμμαχία σχετίζεται με την Ευρωατλαντική Ασφάλεια.
Το θέμα των αμυντικών δαπανών και το όριο του 2% ΑΕΠ θα συζητηθεί ξανά, μιας και την δέσμευση της Συνόδου της Ουαλίας το 2014 την υλοποιούν μόνον 11 από τα 31 έθνη. Επειδή ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζεται από τα κράτη – μέλη είναι διαφορετικός φαίνεται ότι θα υπάρξει καθοδήγηση για τον υπολογισμό του. Εκτιμάται ότι θα ζητηθεί αυτό να είναι ελάχιστη απαίτηση και όχι στόχος (ταβάνι)!
Δεν γνωρίζουμε αν θα αναθεωρηθεί αλλά το μοντέλο δυνάμεων που συμφωνήθηκε αβίαστα και χωρίς εμβρίθεια πέρσι δηλαδή για κινητοποίηση 100 χιλιάδων σε 10 ημέρες, 200 χιλ σε 20-30 ημέρες και 500 χιλ σε 180, υπάρχει ένας δυσάρεστος αιφνιδιασμός καθόσον οι στόχοι αυτοί δεν είναι εφικτοί. Η αυριανή Σύνοδος Κορυφής (Summit) έρχεται σε μία κρίσιμη χρονική περίοδο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται σε μια ιδιαίτερη φάση χωρίς να διαφαίνεται το τέλος του και με τους Αμερικανούς να επιδιώκουν η Συμμαχία να εμπλακεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον στρατηγικό ανταγωνισμό της χώρας τους με την Κίνα.
Δημοσίευση σχολίου