Υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή το 1992, σχετικά με τα ρεύματα ιδεών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1908-1918) υπό την επίβλεψη του François Furet. Πολυγραφότατος συγγραφέας, έκτοτε έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα βιβλία: Le Temps des monstres (La découverte, 2021), στο οποίο αναλύει τη δεκαετία βίας που ακολούθησε την Αραβική Άνοιξη, ή L'Anti-démocratie au XXIe siècle (CNRS éditions, 2021), στο οποίο κάνει έναν παραλληλισμό μεταξύ των καθεστώτων...
Από την άλλη, υπάρχει τεράστια προσδοκία για αλλαγή στη χώρα, ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι το 2015. Οι υποσχέσεις που έδωσε ο Ερντογάν το 2018 δεν τηρήθηκαν. Η τουρκική κοινωνία είναι κουρασμένη. Προτεραιότητα για πολλούς είναι να απαλλαγούν από αυτήν την κυβέρνηση. Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό στη νεολαία, στις μεσαίες και μη προνομιούχες τάξεις. Η χώρα είναι ασφυκτική, της λείπει το οξυγόνο.
Le Point : Ο σεισμός αποκάλυψε την ευθραυστότητά του καθεστώτος ;
Κυρίως έδειξε τον κάθετο χαρακτήρα της εξουσίας και την αναποτελεσματικότητά της, καθώς και την κλεπτοκρατία που οργανώθηκε γύρω από το σύστημα εξουσίας του Ερντογάν. Και σήμερα η κατάσταση της οικονομίας δεν μπορεί πλέον να κρύβεται με ψέματα. Οι υποσχέσεις δεν τηρήθηκαν. Το πρόγραμμα του Ερντογάν για το 2023, έτος εορτασμού της εκατονταετηρίδας από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, είναι κενό περιεχομένου. Η Τουρκία υποτίθεται ότι ήταν μεταξύ των δέκα κορυφαίων οικονομικών δυνάμεων στον κόσμο, αλλά πλέον δεν είναι ούτε μεταξύ των είκοσι. Το καθεστώς δεν είναι πλέον ικανό να παράγει αφήγημα και είναι καταδικασμένο να επαναλαμβάνει ξανά τα ίδια και τα ίδια.
Le Point : Μπορεί η Τουρκία να βιώσει μια δημοκρατική ανανέωση ;
Θα πρέπει να είμαστε πολύ υπομονετικοί για αυτήν την προσδοκία αλλαγής. Η Τουρκία πρέπει πρώτα να επιστρέψει σε ένα πλουραλιστικό κοινοβουλευτικό σύστημα, να επαναφέρει τους θεσμικούς ελέγχους και τις ισορροπίες, τον σεβασμό των εκλογών και να μην λειτουργεί σαν ένα άψυχο σύστημα διοίκησης, όπως συμβαίνει σήμερα. Πρέπει να επαναφέρουμε τον ορθολογισμό στην κορυφή του κράτους. Θα απαιτήσει επίσης δημοκρατική πρόοδο και ειδικότερα στο κουρδικό ζήτημα αποκατάσταση των πολιτικών ελευθεριών, άδειασμα των φυλακών. Και αυτό δεν είναι στις προτάσεις των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης. Το κουρδικό ζήτημα είναι αυτό που θα πάρει τον περισσότερο χρόνο.
Le Point : Τι επιρροή μπορεί να έχει αυτό στη στρατηγική θέση της Τουρκίας ;
Εάν κερδίσει ο Ερντογάν ή υπάρξει μαζική νοθεία, τότε οι συγκρούσεις με τη Δύση θα κλιμακωθούν. Ο Ερντογάν διαβάζει την παγκόσμια ιστορία ως ένα μεγάλο σχέδιο για να υπονομευθεί η Τουρκία εκ των έσω ( Κούρδοι, αντιπολίτευση) και εκ των έξω (Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρώπη). Για τον Ερντογάν η Τουρκία πρέπει να αποκατασταθεί στην οντολογική της καθαρότητα. Επομένως, οποιαδήποτε αλλαγή θα ήταν προδοσία.
Ωστόσο, η τουρκική κοινωνία έχει την επιθυμία για ένα καλύτερο μέλλον. Και κανείς δεν υποστηρίζει τον Πούτιν ή τον Σι Τζινπίνγκ. Η αντιπολίτευση θα μπορούσε να αναθεωρήσει αυτή τη στρατηγική ευθυγράμμισης της Τουρκίας με τη Μόσχα ή το Πεκίνο. Με τον Κιλιτσντάρογλου η Τουρκία θα γίνει πιο φιλοδυτική. Η ομηρεία της Ευρώπης ή του ΝΑΤΟ είναι πολύ πιο προσοδοφόρα για τον Ερντογάν.
Le Point : Το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών είναι λοιπόν ένα διακύβευμα για όλους ;
Οι δημοκρατίες βρίσκονται σε κρίση, κάτι που εξυπηρετεί τον λόγο του Ερντογάν. Αλλά αντιδημοκρατίες, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία, είναι επίσης σε κρίση. Σήμερα, υπάρχει μια μορφή συμμαχίας μεταξύ όλων αυτών των καθεστώτων : Ρωσίας, Κίνας, Ιράν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκίας… Αλλά η πτώση ενός από αυτά θα έχει συνέπειες για όλα τα άλλα. Μια αλλαγή στην Τουρκία θα είχε πολύ σημαντικό αντίκτυπο στο Ιράν, αλλά ίσως και στη Ρωσία. Πρέπει να δούμε τα πράγματα μακροπρόθεσμα.
Δημοσίευση σχολίου