Του Μανώλη Κυπραίου
Πριν ήταν το Ισραήλ. Τώρα η Κίνα. Έτσι η Τουρκία ακόμη μια φορά, «ανακάλυψε» έναν πιστό φίλο ακόμη και αν αυτός είναι 10.000 χιλιόμετρα μακριά. Η τουρκική εξωτερική πολιτική-όπως απέδειξε στο παρελθόν-δεν πτοείται από τις αποστάσεις, αρκεί η «συνεύρεση» να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας.Βέβαια αυτή η προσέγγιση δεν είναι αποτέλεσμα μόνο
των χειρισμών της τουρκικής διπλωματίας, αλλά και αυτών του «αδελφού» μουσουλμανικού κράτους του Πακιστάν.
Το Ισλαμαμπάντ μεσολάβησε ώστε να βρεθούν κοντά η Άγκυρα με το Πεκίνο, με την Κίνα να επιδιώκει τη σύσφιξη των σχέσεων με την Τουρκία έτσι ώστε να καταφέρει την έξοδο στις «θερμές θάλασσες» και την είσοδό της σε μια περιοχή που είναι «πολλά υποσχόμενη» σε ό,τι αφορά τις πλούσιες σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου περιοχές. Όπως ακριβώς η «ομάδα της Σαγκάης» κατάφερε να ελέγξει τα κοιτάσματα της Κεντρικής Ασίας, έτσι και η «ομάδα της Άγκυρας» επιχειρεί να πράξει το ίδιο. Ο μεγάλος ασιατικός δράκος, «πάτησε» στη Μεσόγειο.
Μετά την ένταση, η προσέγγιση
Το πρόβλημα που προέκυψε μεταξύ Τουρκίας και Κίνας, χάνεται μέσα στα βάθη της Ασίας. Ίσως να φανεί πως είναι μακριά, αλλά για τα συμφέροντα της Τουρκίας-όπως αποδείχθηκε-δεν είναι. Είναι το ζήτημα των Ουϊγούρων, στην επαρχία Ξιν-Γιάνγκ της Κίνας. Σύμφωνα με τη «κοσμοθεωρία» της τουρκικής ιστορίας, πρόκειται για τουρκικό φύλο που βρίσκεται στην περιοχή και αποτελεί για την Τουρκία «κοινό έθνος», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στα βιβλία ιστορίας που διδάσκονται στα σχολεία.
Η γλώσσα των Οϊγούρων μοιάζει πολύ με αυτή που ομιλείται στη σημερινή Τουρκία και οι ίδιοι θεωρούν πως κατοικούν στο ανατολικό τμήμα του Τουρκεστάν το οποίο έχει καταληφθεί από την Κίνα. Αυτή η αποσχιστική τους τάση, οδήγησε στα επεισόδια που ξέσπασαν στην περιοχή το 2009, που είχαν σαν αποτέλεσμα την επέμβαση των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων οι οποίες κατέπνιξαν την εξέγερση στο αίμα.
Η βίαιη καταστολή εκ μέρους του Πεκίνου, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στην παγκόσμια κοινή γνώμη και κυρίως στην Τουρκία. Η ένταση μεταξύ Τουρκίας και Κίνας έφτασε στο «κόκκινο» με τον τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν να κατηγορεί την κινεζική ηγεσία ως «βίαιη» και πως: «προέβη σε μια ενέργεια που μοιάζει με γενοκτονία». Μάλιστα ο υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας Νιχάτ Ερνγκούν, είχε καλέσει τότε τους τούρκους πολίτες να μην αγοράζουν κινεζικά προϊόντα. Η αντίδραση του Πεκίνου ήταν επίσης έντονη, κατηγορώντας την Άγκυρα για «ανεύθυνη πολιτική» και «εμπλοκή στις εσωτερικές της υποθέσεις».
Όμως τους τελευταίους επτά μήνες και οι δύο πλευρές αποφάσισαν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέντ Νταβούντογλου, αποδέχθηκε πρόσκληση να επισκεφτεί την Κίνα, αποφασίζοντας παράλληλα να στείλει και ένα μήνυμα στους Οϊγούρους πως η «μητέρα πατρίδα» (Ana Vatan) συνεχίζει να τους στηρίζει.
Στα τέλη Οκτωβρίου κατά τη διάρκεια της εξαήμερης επίσκεψής του στην πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου, ο Αχμετ Νταβούντογλου, ο ηγέτης της τουρκικής διπλωματίας αποφάσισε ως πρώτο σταθμό του ταξιδιού του να προσγειωθεί στην Κασχάρ το κέντρο της πρωτεύουσας της επαρχίας Ξίν-Γιάνγκ όπου κατοικούν οι Ουϊγούροι. Παρά την ενόχληση της κινεζικής ηγεσίας το συμφέρον την κράτησε μακριά από το να διαμαρτυρηθεί. Προτιμούσε μια «περίεργη νύφη» παρά καμία «νύφη».
Ο μήνας του μέλιτος μόλις είχε ξεκινήσει.
Ο «γάμος» με τα πολλά «δώρα»
Η Τουρκία απάντησε σε αυτή την πράξη «αποδοχής» της Κίνας ανακοινώνοντας τη δημιουργία μιας σειράς επενδύσεων τούρκων βιομηχάνων στην επαρχία της Ξιν-Γιάνγκ όπου σε αυτές θα εργάζονται Οϊγούροι. Οι κινεζική ηγεσία δέχτηκε θετικά τις επενδύσεις, σε μια από τις φτωχότερες επαρχίες της χώρας. Ο μοναδικός όρος που τέθηκε ήταν ένας: Να μην επιχειρηθεί με κανένα τρόπο να υποστηριχτεί οποιαδήποτε ενέργεια απόσχισης των Ουϊγούρων. Η απάντηση ήρθε από το στόμα του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στις 28 Οκτωβρίου μέσα από την επαρχία Ξιν-Γιάνγκ: «Είναι συμφέρον όλων οι δύο χώρες να έχουν καλές σχέσεις. Οσο πιο ισχυρές είναι οι σχέσεις μεταξύ Αγκυρας και Πεκίνου, τόσα περισσότερα έχουν να επωφεληθεί ο πληθυσμός των Ουϊγούρων». Το πρόβλημα μιας ενδεχόμενης απόσχισης είχε προς το παρόν «παγώσει».
Έτσι στην Ξιν-Γιάνγκ δημιουργείται μια βιομηχανική ζώνη από τούρκους επιχειρηματίες και βιομήχανους, συμφωνήθηκε να αποτελέσει κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου και ενέργειας από και προς την Κεντρική Ασία με ενίσχυση και τουρκικών κεφαλαίων.
Όμως και στην Τουρκία η κινεζική ηγεσία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για επενδύσεις. Τον περασμένο Σεπτέμβριο το εμπορικό ισοζύγιο των δύο χωρών έφτασε τα 19 δις δολάρια σε ετήσια βάση, ενώ κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του κινέζου πρωθυπουργού στην Τουρκία, υπογράφηκαν συμφωνίες κινεζικών επενδύσεων αξίας περίπου 25 δις ευρώ. Επίσης οι δύο πλευρές έκαναν γνωστό πως τα αρμόδια υπουργεία Τουρισμού των δύο χωρών επεξεργάζονται σχέδια για την προσέλκυση κινέζων τουριστών στην Τουρκία, που σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις μπορεί και να ξεπεράσουν τα 2.000.000
Η Τουρκία επιδιώκει να λάβει τη μερίδα του λέοντος σε ό,τι αφορά το κινεζικό πρόγραμμα επενδύσεων στο εξωτερικό«Go West», το οποίο έχει προϋπολογισμό 150 δις δολάρια. Και όπως δείχνει η εξέλιξη των πραγμάτων είναι πολύ πιθανό να το πετύχει.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου