Το διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ των Κίνας – ΗΠΑ κι η κινεζική ανταπόδοση επτά δεκαετίες μετά. Στις 2 Φεβρουαρίου 2023, ένα αερόστατο παρακολούθησης εντοπίστηκε σε μεγάλο ύψος πάνω από τις βορειοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες από τη Διοίκηση Αεροδιαστημικής Άμυνας της Βόρειας Αμερικής (NORAD). Η αμερικανική κυβέρνηση το έχει περιγράψει ως κινεζικό αναγνωριστικό αερόστατο, το οποίο θεωρείται επιθετική πράξη συλλογής πληροφοριών πάνω από ευαίσθητες περιοχές εθνικής ασφάλειας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι το αερόστατο δεν αποτελεί στρατιωτική ή φυσική απειλή, αλλά οι αξιωματούχοι έχουν λάβει μέτρα για την προστασία ευαίσθητων πληροφοριών από τη συλλογή τους και τη διαφύλαξη ευαίσθητων πληροφοριών από απειλές ξένων μυστικών υπηρεσιών.
Το αερόστατο εθεάθη πάνω από τη Μοντάνα, όπου βρίσκονται ορισμένα από τα σιλό πυρηνικών πυραύλων των ΗΠΑ. Το αερόστατο έχει έκτοτε μετακινηθεί νοτιοανατολικά και το Πεντάγωνο το παρακολουθεί συνεχώς και συλλέγει σήματα και δεδομένα. Το αερόστατο βρίσκεται στον αμερικανικό εναέριο χώρο “πολύ πάνω από την εμπορική εναέρια κυκλοφορία”, σύμφωνα με τον ταξίαρχο Patrick S. Ryder, εκπρόσωπο Τύπου του Πενταγώνου. Οι ΗΠΑ έστειλαν αρχικά μαχητικά αεροσκάφη F-22 Raptor για να παρακολουθήσουν το αερόστατο, αλλά ο Πρόεδρος Biden επέλεξε να μην το καταρρίψει μετά από σύσταση αξιωματούχων του Πενταγώνου ότι με τον τρόπο αυτό θα υπήρχε κίνδυνος να πέσουν συντρίμμια σε ανθρώπους στο έδαφος. Ή για να αποφύγει μελλοντικά αντίμετρα;
Υπήρξαν επίσης αναφορές για ένα παρόμοιας εμφάνισης μη επανδρωμένο όχημα στην Κόστα Ρίκα, το οποίο πιστεύεται ότι είναι ένα άλλο κινεζικό κατασκοπευτικό αερόστατο. Η παρουσία αυτών των μπαλονιών πάνω από τις ΗΠΑ και την Κόστα Ρίκα έχει εγείρει ερωτήματα και έχει αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, οι οποίες έχουν ήδη να αντιμετωπίσουν διάφορες εμπορικές διαφορές, την τύχη της Ταϊβάν και την κινεζική οικονομική επιρροή στις ΗΠΑ. Η παρουσία του κινεζικού κατασκοπευτικού αερόστατου έχει προκαλέσει διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ των δύο χωρών, σε μια περίοδο ήδη αυξημένων εντάσεων. Αμερικανοί διπλωματικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι καταδίκασαν την κινεζική κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντας το αερόστατο ως “σαφή παραβίαση της αμερικανικής κυριαρχίας και του διεθνούς δικαίου”.
Κινέζοι αξιωματούχοι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι πρόκειται για “πολιτικό αερόστατο” που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση του καιρού. Στην πρώτη επίσημη ανακοίνωσή του για το περιστατικό, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας περιέγραψε το αερόστατο ως “πολιτικό αερόπλοιο” που παρέκκλινε από την προγραμματισμένη πορεία του λόγω ανέμου. Οι ακριβείς λόγοι για τους οποίους η Κίνα έστειλε τα αερόστατα πάνω από τις ΗΠΑ και την Κόστα Ρίκα είναι ασαφείς και είναι πιθανό να έχουν εκτοξευθεί και άλλα αερόστατα αλλού, τα οποία όμως δεν έχουν εντοπιστεί.
Η εμφάνιση του αερόστατου έρχεται λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Antony J. Blinken στο Πεκίνο, η οποία θα ήταν η πρώτη υψηλόβαθμου Αμερικανού αξιωματούχου από την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Biden. Όμως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ανέβαλε επ’ αόριστον μια επίσκεψη στην Κίνα λόγω της ανακάλυψης του πρώτου αερόστατου Το περιστατικό αναμένεται να αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, οι οποίες βρίσκονται όλο και περισσότερο σε αντιπαράθεση για μια σειρά θεμάτων, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οικονομικός ανταγωνισμός και οι στρατιωτικές δραστηριότητες στην περιοχή του Ειρηνικού. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρηθεί ότι οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν το ίδιο επιχείρημα που έχουν χρησιμοποιήσει και οι Αμερικανοί. Ήταν Δεκέμβριος 1955 όταν ο Πρόεδρος Eisenhower έδωσε την έγκριση στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ να εκτοξεύσει αερόστατα με κάμερες πάνω από την Ανατολική Ευρώπη, τη Σοβιετική Ένωση και τη Λαϊκή Δημοκρατίας της Κίνας.
Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Καθηγητή της Σχολής Ικάρων και Ταξίαρχου ΠΑ (ε.α.) κ. Αλέξανδρου Κολοβού: «Αποφάσεις από το Διάστημα: Πληροφορίες και Δορυφορική Τεχνολογία», Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, 2019:
«Πριν από τα U-2, η Αμερικανική πολεμική Αεροπορία είχε χρησιμοποιήσει για τη συλλογή πληροφοριών κάμερες πάνω σε μπαλόνια μεγάλου υψομέτρου (περίπου 15 χιλιόμετρα ή 50.000 πόδια) πάνω από τη σοβιετική Ένωση ή τις χώρες-δορυφόρους της. Από τα περίπου 516 μπαλόνια που εκτοξεύτηκαν (γνωστά με το κωδικό όνομα Genetrix), μόνο το 10% αυτών περισυνελλέγησαν. τα πιο πολλά από αυτά είτε παρασύρθηκαν από τα ρεύματα του αέρα ή καταστράφηκαν από τους σοβιετικούς. Οι τελευταίοι είχαν διαμαρτυρηθεί έντονα όταν τα αμερικανικά μπαλόνια αναγνώρισης άρχισαν να υπερίπτανται της ΕΣΣΔ.
»Η αμερικανική απάντηση ήταν ότι ήταν μετεωρολογικά μπαλόνια. Στις 9 Φεβρουαρίου 1956, το σοβιετικό υπουργείο εξωτερικών έδειξε 50 από τα ανακτηθέντα μπαλόνια Genetrix σε μία συνέντευξη τύπου. Ήταν φανερό ότι δεν ήταν ένα αξιόπιστο πρόγραμμα, αν και βοήθησε για τη δοκιμαστική χρήση ειδικών φωτογραφικών μηχανών και εξεύρεσης τρόπου συλλογής των μπαλονιών. οι μέθοδοι αυτοί τελειοποιήθηκαν με τους πρώτους αναγνωριστικούς δορυφόρους. το πρόγραμμα σταμάτησε μετά από 27 ημέρες λειτουργίας του».
Στις 5 Φεβρουαρίου 1956, οι Σοβιετικοί διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τις εισβολές των αερόστατων στον εναέριο χώρο τους ως “απαράδεκτες” και ισχυρίστηκαν ότι και οι ΗΠΑ σήμερα: Ότι οι υπερπτήσεις παραβίαζαν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Σοβιετικής Ένωσης. Η ιστορία κάλυψης των ΗΠΑ, ότι δηλαδή τα αερόστατα ήταν για την έρευνα του καιρού κατέρρευσε όταν οι Σοβιετικοί και οι Κινέζοι έβαλαν τα μπαλόνια σε δημόσια επίδειξη στο Gorgy Park. Η δημοσιότητα που ακολούθησε δημιούργησε θύελλα διαμαρτυριών και απείλησε την αξιοπιστία της αμερικανικής κυβέρνησης.
Στη φωτογραφία δεξιά (Dino Brugioni), φαίνεται ένα αναγνωριστικό αερόστατο GENETRIX που καταρρίφθηκε στην Κίνα. Εκατοντάδες αερόστατα GENETRIX και τα φορτία των καμερών τους έπεσαν στη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα το 1956 και έφεραν σε δύσκολη θέση τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος Eisenhower απαγόρευσε τελικά τη μελλοντική χρήση τους.
Μάλιστα το ίδιο επιχείρημα του καιρού χρησιμοποιήθηκε πάλι από τις ΗΠΑ και για να δικαιολογήσει την υπέρπτηση του U-2 πάνω από την Σοβιετική Ένωση το 1960. Παραθέτουμε ανάλογο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο:
«Στις ΗΠΑ, γνωρίζοντας μόνο ότι το αεροσκάφος δεν επέστρεψε και πιθανολογώντας ότι σε ένα τέτοιο ατύχημα ο πιλότος δεν θα ήταν ζωντανός, ενεργοποίησαν ένα σχέδιο παραπλάνησης. Ανακοίνωση Τύπου της πολιτικής εθνικής υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος (National Aeronautics and Space Administration, NASA) υποστήριξε στις 6 Μαΐου 1960 ότι είχε χαθεί ένα αεροσκάφος που είχε απογειωθεί από τα Άδανα στην Τουρκία και εκτελούσε μετεωρολογική αποστολή. Την επόμενη ημέρα ο Khrushchev έδειξε στην τηλεόραση τον Powers, που είχε ομολογήσει ότι εκτελούσε κατασκοπευτική αποστολή, αφού παραδέχτηκε ότι εργαζόταν για τη CIA και όχι για τον πολιτικό οργανισμό διαστήματος. Οι ΗΠΑ είχαν πιαστεί να λένε ψέματα.»
Είναι νωρίς ακόμα για να αποτιμηθεί ένα συμβάν εν εξελίξει που δημιουργεί προφανώς σοβαρά ερωτήματα. Όπως καταδείχθηκε, το συμβάν είναι παραλλαγή παλαιότερων, μέσα σε γνωστά πρότυπα κρατικής συμπεριφοράς. Είναι όμως η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ ομολογούν ότι έχουν υπάρξει και άλλα περιστατικά υπέρπτησης του εναέριου χώρου τους τα τελευταία χρόνια. Προς το παρόν πάντως η αμερικανική αντίδραση παραμένει ψύχραιμη.
Μάλιστα το ίδιο επιχείρημα του καιρού χρησιμοποιήθηκε πάλι από τις ΗΠΑ και για να δικαιολογήσει την υπέρπτηση του U-2 πάνω από την Σοβιετική Ένωση το 1960. Παραθέτουμε ανάλογο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο:
«Στις ΗΠΑ, γνωρίζοντας μόνο ότι το αεροσκάφος δεν επέστρεψε και πιθανολογώντας ότι σε ένα τέτοιο ατύχημα ο πιλότος δεν θα ήταν ζωντανός, ενεργοποίησαν ένα σχέδιο παραπλάνησης. Ανακοίνωση Τύπου της πολιτικής εθνικής υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος (National Aeronautics and Space Administration, NASA) υποστήριξε στις 6 Μαΐου 1960 ότι είχε χαθεί ένα αεροσκάφος που είχε απογειωθεί από τα Άδανα στην Τουρκία και εκτελούσε μετεωρολογική αποστολή. Την επόμενη ημέρα ο Khrushchev έδειξε στην τηλεόραση τον Powers, που είχε ομολογήσει ότι εκτελούσε κατασκοπευτική αποστολή, αφού παραδέχτηκε ότι εργαζόταν για τη CIA και όχι για τον πολιτικό οργανισμό διαστήματος. Οι ΗΠΑ είχαν πιαστεί να λένε ψέματα.»
Είναι νωρίς ακόμα για να αποτιμηθεί ένα συμβάν εν εξελίξει που δημιουργεί προφανώς σοβαρά ερωτήματα. Όπως καταδείχθηκε, το συμβάν είναι παραλλαγή παλαιότερων, μέσα σε γνωστά πρότυπα κρατικής συμπεριφοράς. Είναι όμως η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ ομολογούν ότι έχουν υπάρξει και άλλα περιστατικά υπέρπτησης του εναέριου χώρου τους τα τελευταία χρόνια. Προς το παρόν πάντως η αμερικανική αντίδραση παραμένει ψύχραιμη.
Δημοσίευση σχολίου