Γιώργος Σκαφιδάς
Η Τουρκία «θα υιοθετήσει μια προσέγγιση τύπου compartmentalization (σ.σ. επιμερισμού δηλαδή και στεγανοποίησης των προς διαπραγμάτευση θεμάτων), εστιάζοντας σε πιθανούς τομείς συνεργασίας στην εξωτερική πολιτική, την οικονομία, τον τουρισμό, το εμπόριο, την ενέργεια και την αμυντική βιομηχανία, προκειμένου να ξεπεράσει τις προκλήσεις και τις διαφορές», έγραφε η «κυβερνητική» Daily Sabah τον περασμένο Ιούνιο, αναφερόμενη τότε στις σχέσεις της Άγκυρας όχι μόνο με τη Μόσχα αλλά και με την Ουάσιγκτον.
Ο συγκεκριμένος όρος («compartmentalization») κυριαρχεί εδώ και χρόνια ως επεξηγηματικός των τάσεων κυρίως στο μέτωπο των ρωσοτουρκικών σχέσεων.
Αφού δεν μπορούσε να συμφωνήσουμε (γεω-πολιτικά) σε όλα, ας διαχωρίσουμε (compartmentalize) τα μέρη εκείνα στα οποία μπορούμε όντως να επιτύχουμε κάποιες αμοιβαία επωφελείς (win-win ή καζάν-καζάν επί το τουρκικότερο) συγκλίσεις και ας προχωρήσουμε μπροστά, με την προοπτική/ελπίδα αυτές οι συγκλίσεις να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε και όλες (ή πολλές από) τις λοιπές προκλήσεις και διαφορές.
Οι εν λόγω προσεγγίσεις κινούνταν άλλοτε σε μια τροχιά «στεγανοποίησης των οικονομικών σχέσεων από τις πολιτικές», με τις άρχουσες ελίτ να «διαχωρίζουν την οικονομική συνεργασία από τους επιμέρους, ενίοτε σημαντικούς, γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς» και να «την αφήνουν να προχωρήσει απρόσκοπτα, ως αμοιβαία επωφελή», έγραφε την άνοιξη του 2021 ο Βασίλης Σιταράς, αναλύοντας την πολιτική οικονομία των ρωσοτουρκικών σχέσεων μέσα από τις σελίδες της ελληνικής έκδοσης του περιοδικού Foreign Affairs.
Πλέον, αυτή η διαδικασία του επιμερισμού των θεμάτων μοιάζει να επεκτείνεται πέρα από το πεδίο των διμερών ή πολυμερών οικονομικών σχέσεων προς τον χώρο της γεωπολιτικής, ενώ αυτού του τύπου οι προσεγγίσεις, που άλλοτε αφορούσαν κυρίως στα ρωσοτουρκικά, δείχνουν να αγγίζουν πια πιο έντονα και τα αμερικανοτουρκικά.
Στο σχετικό άρθρο της, η Daily Sabah «κοιτούσε» πέρα από το πεδίο της οικονομίας, μιλώντας χαρακτηριστικά για την «ευκαιρία» που έχουν οι χώρες, και ειδικότερα οι ΗΠΑ, «να αλλάξουν τις πολιτικές τους και να υιοθετήσουν μια προσανατολισμένη σε λύσεις πολυμερή προσέγγιση (solution-oriented multilateralism) στο Αφγανιστάν, την Ουκρανία, την Ανατολική Μεσόγειο, τον Καύκασο και τη Συρία».
Στην σκιά πια του πολέμου στην Ουκρανία, εκείνη η «προσανατολισμένη σε λύσεις πολυμέρεια» για την οποία μιλούσε πέρυσι η τουρκική πλευρά δείχνει να υποχωρεί μπροστά στην επάνοδο νέων ψυχροπολεμικού τύπου διπόλων (Ρωσία Vs ΝΑΤΟ). Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η μία από τις όψεις του νομίσματος.
Η ιστορία άλλωστε, ακόμη κι όταν μοιάζει να επαναλαμβάνεται, το κάνει μέσα σε νέα πλαίσια.
Υπό αυτό το πρίσμα, και με δεδομένη την προτεραιότητα που συνεχίζουν – παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία – να δίνουν οι ΗΠΑ στην κινεζική «απειλή» έναντι της αντίστοιχης ρωσικής, το έδαφος δείχνει να προσφέρεται πια για την αναζήτηση επιμερισμένων «λύσεων» (με τη μεγαλύτερη εμπλοκή άλλων περιφερειακών δυνάμεων και ομάδων στα σημεία από τα οποία θα επιθυμούσαν ιδανικά να αποσυρθούν μερικώς έστω οι Αμερικανοί).
Ο νέος «στρατηγικός μηχανισμός Ηνωμένων Πολιτειών – Τουρκίας» (U.S.-Turkey Strategic Mechanism) που εγκαινιάστηκε κατά την πρόσφατη (αρχές Απριλίου) επίσκεψη της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στην Τουρκία και τη συνάντηση που είχε η ΥΦΥΠΕΞ των ΗΠΑ εκεί με τον Σεντάτ Ονάλ, μοιάζει να κινείται μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ενώ προς την ίδια κατεύθυνση μοιάζει να κινείται ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τζεφ Φλέικ.
Οι προσεγγίσεις τύπου compartmentalization έχουν έρθει, λοιπόν, για να μείνουν, ειδικά από την πλευρά της Τουρκίας (που κινείται μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα και στις σχέσεις της με την Αίγυπτο), χωρίς όμως αυτό να ισχύει στον ίδιο βαθμό έναντι όλων.
Διότι όταν καλείται να συνομιλήσει με την Ελλάδα, η τουρκική πλευρά κομίζει ένα καλάθι στο οποίο θέλει να βάλει συνολικά όλα τα προς διευθέτηση ζητήματα, και μιλά για πολλές διαφορές – όχι μία – τις οποίες θέλει μάλιστα να θέσει και με όρους συμψηφισμού (προκειμένου να αποκομίσει περισσότερα και μεγαλύτερα οφέλη).
Όταν είχε αποκλειστεί – με δική της ευθύνη – από τα σχήματα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία είχε κάνει σημαία της την φράση «χωρίς αποκλεισμούς». Όταν καλείται όμως να διαπραγματευτεί με την Ελλάδα, η τουρκική ηγεσία προκρίνει τη φράση «χωρίς όρους και προϋποθέσεις».
Δημοσίευση σχολίου