Οι επιλογές και τα διλήμματα της Μόσχας για τα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου. Οι διαρροές στον διεθνή τύπο για εγατάσταση των S400 στο Ακιούγιου πρός υποστήριξη του «Πορθητή»
Του Μάριου ΠούλλαδουΠαρά τις αυστηρές συστάσεις της Κομισιόν αυτήν την εβδομάδα για τις έκνομες ενέργειές της στην Κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία όχι μόνο αδιαφορεί προκλητικά, αλλά δείχνει διατεθειμένη να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο τα τετελεσμένα της, εμποδίζοντας ακόμη και γεωτρήσεις, όπως έπραξε τον Φεβρουάριο του 2018 με την ΕΝΙ στο οικόπεδο 3.
Στην ενεργειακή αντεπίθεση ετοιμάζεται να περάσει η Κυπριακή Δημοκρατία τους επόμενους μήνες, οπότε είναι προγραμματισμένες να πραγματοποιηθούν εντός της ΑΟΖ οκτώ γεωτρήσεις, έξι ερευνητικές και δύο επιβεβαιωτικές. Από την πλευρά της η Τουρκία συνεχίζει να συντηρεί σε υψηλούς τόνους τη λεκτική ένταση αναφορικά με τα «δικαιώματά» της στην Ανατολική Μεσόγειο και άγνωστο παραμένει αν ο «Πορθητής» κατέβασε ή όχι τρυπάνι ανοιχτά της Πάφου. Το σίγουρο είναι πως στο λιμάνι της Σμύρνης έφτασε και το δεύτερο καινούργιο γεωτρύπανο «Υavuz», που αγόρασε η ΤPAO από νορβηγική εταιρεία, το οποίο δεν αποκλείεται να τρυπήσει και ανοιχτά του Καστελορίζου. Παρά τις αυστηρές συστάσεις της Κομισιόν αυτήν την εβδομάδα για τις έκνομες ενέργειές της στην Κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία όχι μόνο αδιαφορεί προκλητικά, αλλά δείχνει διατεθειμένη να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο τα τετελεσμένα της, εμποδίζοντας ακόμη και γεωτρήσεις, όπως έπραξε τον Φεβρουάριο του 2018 με την ΕΝΙ στο οικόπεδο 3.
Επομένως, η Κυβέρνηση, πριν από τις επόμενες γεωτρήσεις, οφείλει, μέσω της διπλωματικής οδού, να ξεκαθαρίσει προς πάσα κατεύθυνση, σε διεθνείς οργανισμούς, εταιρείες πετρελαίου, συμμαχικά κράτη αλλά και μεγάλες δυνάμεις, πως οποιαδήποτε νέα πρόκληση από την Τουρκία θα εκληφθεί ως παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της και απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια, ζητώντας, παράλληλα, επιβολή άμεσων κυρώσεων από τη διεθνή κοινότητα.
Μπορεί οι Γάλλοι να δηλώνουν σύμμαχοι και οι ΗΠΑ να δείχνουν πρόθυμες για ενεργή εμπλοκή-στήριξη στην τριμερή συνεργασία Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, ωστόσο το μεγάλο μυστήριο είναι η στάση της Μόσχας, που μέχρι τώρα παρακολουθεί σιωπηρά, φλερτάροντας άγρια με τον Ερντογάν. Στο παρόν άρθρο καταγράφονται απόψεις από Ρώσους και Τούρκους αναλυτές ακριβώς γι’ αυτό το ζήτημα.
Οι επιλογές του Πούτιν
Ρώσος ειδικός αναλυτής στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας έγραφε αυτήν την εβδομάδα στο Τhe Νew Τurkey πως η Ρωσία έχει μόνο δύο επιλογές για ν' ανταποκριθεί στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πρώτη επιλογή είναι μια πολιτική μη παρέμβασης, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο στρατηγικό ενδιαφέρον της Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα κατευθύνεται προς τη λεκάνη της Αρκτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, στην ανάλυση, που φέρει τον τίτλο «Θα στηρίξει η Ρωσία την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο», επισημαίνει πως η δυνατότητα πρόσβασης της Μόσχας στα πεδία της Ανατολικής Μεσογείου είναι μη κερδοφόρα για ρωσικές επιχειρήσεις εξόρυξης.
«Έτσι, η ενεργός συμμετοχή της Ρωσίας στην αντιπαράθεση γύρω από τις αμφισβητούμενες ζώνες φυσικού αερίου της Κύπρου, χωρίς να δημιουργηθούν προφανή οικονομικά οφέλη, μπορεί να προκαλέσει περιττή ένταση στη Ρωσία είτε στις σχέσεις με την Τουρκία είτε στις σχέσεις με ένα ευρύ μέτωπο των περιφερειακών και δυτικών χωρών. Αυτό περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο επεκτείνει τις αεροπορικές του δυνάμεις στο νησί, καθώς και τη Γαλλία, η οποία υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία με τη "Νότια Κύπρο" (όπως αποκαλούν την Κυπριακή Δημοκρατία) για την ίδρυση ναυτικής βάσης στην περιοχή του χωριού Μαρί».
Προχωρώντας ένα βήμα πάρα πέρα σημειώνεται πως πρακτικά «αποκλείεται η δυνατότητα υποστήριξης της Ρωσίας στη Νότια Κύπρο, άμεσα ή έμμεσα, σε διαμάχη με την ‘’ΤΔΚΒ’’. Δεν υπόσχεται πολλά οφέλη, το θέμα θα μπορούσε να προκαλέσει μια λογικά αδικαιολόγητη κρίση στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας. Περιττό να πούμε ότι αυτές τις μέρες η Μόσχα έχει μεγάλες ελπίδες για επέκταση του εμπορίου όπλων της, καθώς και για περαιτέρω ανάπτυξη συνεργασίας με την Τουρκία στο σύνολό της.
Έτσι, ως δεύτερη επιλογή για τη Ρωσία, η κυβέρνηση (ρωσική) θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να στηρίξει την Τουρκία και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου στη διαμάχη για το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρεται. «Η μόνη δυνατότητα μιας συμφωνίας Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας είναι μια συμφωνία που να υπερβαίνει την ίδια την ενεργειακή συνεργασία», αναφέρει ο Ρώσος αναλυτής, προσθέτοντας πως η Ρωσία θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία και το ψευδοκράτος, βάσει του στρατηγικού στόχου της οικοδόμησης της στρατιωτικής και πολιτικής παρουσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο.
S-400 στο Άκιουγιου;
Τούρκος δημοσιογράφος του Bloomberg, επικαλούμενος 4 άτομα που «έχουν γνώση» των διαβουλεύσεων Άγκυρας-Μόσχας για την πώληση των S-400, αναφέρει πως η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο ανάπτυξης του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας κατά μήκος της νότιας ακτής της χώρας, κοντά στην οποία το τουρκικό πολεμικό ναυτικό συνοδεύει τα σκάφη που κάνουν έρευνες για φυσικό αέριο.
«Οι S-400, που μπορεί να παραδοθούν σε εβδομάδες, θα ενισχύσουν δραματικά τις στρατιωτικές δυνατότητες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Κύπρο», δήλωσαν πηγές στο Bloomberg υπό καθεστώς ανωνυμίας, προσθέτοντας πως η Μεσόγειος δεν είναι η μόνη υπό εξέταση περιοχή και εξετάζονται και άλλες επιλογές για εγκατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί πως εκπρόσωποι της τουρκικής κυβέρνησης δεν απάντησαν στις υποθέσεις αυτές.
«Η Τουρκία θεωρεί τους S-400 ως αποτρεπτικό παράγοντα για την υπεράσπιση των ενεργειακών συμφερόντων της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι εντάσεις για τις εξορύξεις ενδέχεται να απειλήσουν να φέρουν τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ σε σημείο θραύσης», δήλωσε ο Mehmet Seyfettin Erol, επικεφαλής του ερευνητικού ινστιτούτου ANKASAM με έδρα την Άγκυρα, προσθέτοντας: «Η Τουρκία αισθάνεται να απειλείται όλο και περισσότερο από την υποστήριξη των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην Κύπρο». Από την πλευρά του, ο Τούρκος αναλυτής Abdullah Agar δήλωσε πως «η πιθανότητα να αναπτυχθούν οι S-400 στο Akkuyu είναι αρκετά ισχυρή. Είναι μια λύση που θα μπορούσε να προσφέρει ασφάλεια στο πυρηνικό εργοστάσιο, σύμφωνα με τη συνεργασία της Τουρκίας με τη Ρωσία, και να του δώσει ένα πλεονέκτημα σε έναν σκληρό ενεργειακό ανταγωνισμό στην Ανατολική Μεσόγειο».
Τα σημεία τριβής
Συνοψίζοντας τις πιο πάνω αναλύσεις είναι ξεκάθαρο πως η ενίσχυση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, με αφορμή τα ενεργειακά στην περιοχή, είναι κάτι που ενοχλεί την Άγκυρα, η οποία αναζητά στήριξη στο πλευρό της Μόσχας. Αν η Τουρκία προχωρήσει στην αγορά και εγκατάσταση του ρωσικού συστήματος S-400 και οι Ηνωμένες Πολιτείες απαντήσουν με αυστηρές οικονομικές κυρώσεις, τότε η Άγκυρα, που ήδη η οικονομία της κλυδωνίζεται, θα μπορούσε, πέρα από την ενεργειακή εξάρτηση, να έχει ανάγκη στενότερης αμυντικής συμμαχία με τη Ρωσία.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμη σημαντικοί δομικοί και περιφερειακοί παράγοντες, που εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο στην πλήρη γεφύρωση και εναρμόνιση των σχέσεων Άγκυρας-Μόσχας. Πρώτον, η Τουρκία ανέκαθεν δεν έβλεπε με θετικό μάτι την οποιαδήποτε ενίσχυση της παρουσίας της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που συμβαίνει σήμερα, εξαιτίας της κατάστασης σε Λιβύη και Συρία. Ο λόγος ήταν ο φόβος περιορισμού της δυνατότητάς της να μετατρέψει τη Μεσόγειο σε τουρκική λίμνη.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η Μόσχα προωθεί και στηρίζει στην περιοχή καθεστώτα που έχουν περισσότερο κοσμικό, παρά θρησκευτικό χαρακτήρα, κάτι που επιδιώκει η νεο-Οθωμανική Τουρκία. Τρίτο και πιο σημαντικό, είναι το γεγονός ότι η Τουρκία αποτελεί στρατηγικό πελάτη φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Τυχόν στήριξη προς την Άγκυρα για εμπλοκή στα ενεργειακά της Μεσογείου θα σημαίνει, μακροπρόθεσμα, μείωση της ενεργειακής-οικονομικής εξάρτησης από το ρωσικό αέριο.
Ως χώρα που στηρίζεται στις εξαγωγές ενέργειας, η Ρωσία επιθυμεί να διατηρήσει υψηλές τις τιμές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο Πούτιν αναπτύσσει γρήγορα στενότερες σχέσεις με τα αραβικά μέλη του ΟΠΕΚ, ιδίως τη Σαουδική Αραβία. Ο Ερντογάν, από την άλλη, προτιμά χαμηλές τιμές στην ενέργεια, ιδίως λόγω του διογκούμενου ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο οφείλεται εν μέρει στις αυξανόμενες ενεργειακές του ανάγκες.
Επομένως, λόγω των μη συμβατών συμφερόντων τους κυρίως στη Μέση Ανατολή, η ρωσική και η τουρκική συνεργασία είναι περιορισμένη και, σε αυτό το πλαίσιο, η Κύπρος θα πρέπει να αναζητήσει τρόπους να εκμεταλλευτεί τις διαφορές τους προς όφελος δικό της, αλλά και των ενεργειακών της εταίρων στην περιοχή.
Προχωρούν οι μελέτες για EastMed
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, αξίζει να σημειωθεί πως ήδη προκηρύχθηκαν οι διαγωνισμοί που αφορούν την εκπόνηση των μελετών για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων (Environmental Impact Assessment - ESIA), καθώς και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης για τα υπεράκτια και χερσαία τμήματα του αγωγού EastMed με κόστος περίπου 5,7 εκατομμύρια. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα για την πορεία υλοποίησης του ενεργειακού αυτού έργου, που, πέρα από την οικονομική στήριξη της Ε.Ε., έχει και την πολιτική ευλογία των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με ελλαδικές πηγές, οι διαδικασίες που δρομολογήθηκαν ήδη από το προηγούμενο διάστημα είναι εξίσου σημαντικές, όπως η αξιολόγηση για την προεπιλογή των ενδιαφερομένων, με επόμενο στάδιο το Contract Notice, οπότε και θα κληθούν οι προεπιλεγέντες να υποβάλουν προσφορές, σηματοδοτώντας την εκκίνηση των διαγωνιστικών διαδικασιών, αλλά και ο διαγωνισμός για τη λεπτομερή έρευνα και χαρτογράφηση του βυθού, του λεγόμενου Detailed Marine Survey ή DMS, για τον οποίο είχαν ήδη κατατεθεί εκδηλώσεις ενδιαφέροντος.
Πέρα από τα χερσαία τμήματα κατασκευής υπάρχουν και τα εξής υπεράκτια τμήματα, όπου θα διενεργηθούν οι έρευνες:
- Από τη ΝΑ Πελοπόννησο μέχρι την περιοχή Αθερινόλακκος (ΝΑ Κρήτη).
- Από τον Αθερινόλακκο έως την περιοχή Βασιλικός (Κύπρος).
- Από το Βασιλικό μέχρι το κοίτασμα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Περιλαμβάνονται επίσης και ο σταθμός συμπαραγωγής ξηράς στο Βασιλικό και τα 2 μικρά παράκτια τμήματα αγωγών στην Κύπρο από καταφύγια μέχρι το Βασιλικό. Ο χερσαίος αγωγός θα έχει, αν εγκριθεί, ενδεικτική διάμετρο 26"-28" .
Σημερινή
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου