Μετά από έναν ολόκληρο χρόνο όπου οι εξελίξεις στον αραβικό κόσμο μονοπώλησαν την διεθνή ειδησεογραφία, επανέρχεται και πάλι στο προσκήνιο το Ιράν.
Μπορεί το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης να άντεξε στο κύμα αλλαγών που σάρωσε την περιοχή, αλλά τα πράγματα δυσκολεύουν για αυτό.
Τα απολυταρχικά καθεστώτα της Τυνησίας και της Αιγύπτου έπεσαν, αλλά αυτό του Ιράν παραμένει ισχυρό. Οι αρχές κατάφεραν να καταπνίξουν κάθε τάση διαμαρτυρίας.
Το ιρανικό νόμισμα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις, όμως δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι οι νέοι και οι άνεργοι της χώρας είναι έτοιμοι να βγουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι.
Το άλλοτε ισχυρό «πράσινο κίνημα» έχει εξουδετερωθεί, και ο ηγέτης του βρίσκεται σε κατ οίκον περιορισμό. Όσον αφορά στους διάφορους εκπροσώπους του στο εξωτερικό, αυτοί απλά περιορίζονται σε μεταξύ τους κόντρες και διαφωνίες.
Η πιο δυναμική πολιτική διαμάχη αυτή την στιγμή στο εσωτερικό της χώρας δεν έχει να κάνει με κάποια αντιπολίτευση, αλλά σημειώνεται μεταξύ των σκληροπυρηνικών του καθεστώτος που αλληλοτρώγονται.
Με άλλα λόγια, το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό του Ιράν παραμένει αναλλοίωτο από την εποχή της ισλαμικής επανάστασης του 1979. Σκληρές μάχες ανάμεσα στα μέλη της κυβερνώσας ελίτ, και ένας εφησυχασμένος, πλην όμως βαθιά απογοητευμένος πληθυσμός.
Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή έριξαν μια δραματική σκιά επάνω στη χώρα. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να προβλέψουμε το μέγεθος της επιρροής της αραβικής άνοιξης στο ιρανικό καθεστώς, και αν αυτό θα αποτελέσει έμπνευση σε κάποιους ακτιβιστές να αμφισβητήσουν τις θεοκρατικές ελίτ.
Τόσο η ηγεσία όσο και ο λαός του Ιράν, παρακολουθούν με προσοχή τις πολιτικές μετατοπίσεις στον αραβικό κόσμο. Η πιο σημαντική ήταν αυτή της Αιγύπτου, η οποία προσφέρει ελπίδες στους οπαδούς της δημοκρατικοποίησης του Ιράν, και φόβο στους κυβερνώντες του.
Για την Ουάσιγκτον, η αραβική άνοιξη οδήγησε σε δραματική αλλαγή της πολιτικής της απέναντι στην Τεχεράνη. Αν στη διάρκεια των φετινών εκλογών σημειωθούν και πάλι διαδηλώσεις, η κυβέρνηση Ομπάμα αποκλείεται να παραμείνει αποστασιοποιημένη όπως ήταν στη διάρκεια των εκλογικών διαδηλώσεων τον Ιούνιο του 2009.
Πριν από δυο χρόνια, όταν το ιρανικό καθεστώς κατέστειλε βιαίως τις δημοκρατικές διαδηλώσεις, η αμερικανική κυβέρνηση δια μέσου της υπουργού Εξωτερικών της, έβαλε σε δεύτερη μοίρα την ανάγκη για δημοκρατία στη χώρα, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Όπως δήλωσε τότε η Χ. Κλίντον: «ενθαρρύνουμε την ελεύθερη έκφραση ιδεών και πολιτικών επιλογών, αλλά προς το παρόν μας απασχολεί κυρίως το πυρηνικό πρόγραμμα…». Μετά την αραβική άνοιξη, ο παραπάνω πολιτικός ρεαλισμός μοιάζει πλέον αταίριαστος.
Οι αραβικές ανακατατάξεις έχουν αλλάξει και την προσέγγιση των γειτόνων του Ιράν προς το καθεστώς του. Έχουν ενταθεί οι τριβές που αφορούν σε στρατηγικούς ανταγωνισμούς, καθώς και σε εθνικές και ενδοθρησκευτικές διαφωνίες. Η ψυχρή ειρήνη μεταξύ των χωρών του Περσικού Κόλπου και του Ιράν έχει μετατραπεί σε ψυχρό πόλεμο, με την Σ. Αραβία και τις άλλες μικρότερες χώρες να προσπαθούν να διατηρήσουν το στάτους κβο μέσα σε ένα ιδιαίτερα ρευστό περιβάλλον.
Η Αμερική του Ομπάμα άρπαξε αυτήν την ευκαιρία που της δόθηκε από τις εντάσεις της περιοχής, και προχώρησε σε σύναψη κερδοφόρων συμφωνιών με τις χώρες του Κόλπου, ειδικά στον τομέα των οπλικών συστημάτων που θα ευνοήσουν αρκετές αμερικανικές πολεμικές βιομηχανίες.
Ο τελευταίος όμως χρόνος θα πρέπει να μας θυμίζει την απρόβλεπτη πορεία της πολιτικής κατάστασης της Μέσης Ανατολής. Ο αγώνας ύπαρξης, αλλά και επιρροής μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης, χώρες δηλαδή με ελάχιστη θρησκευτική ανοχή, και σεχταριστικές διαμάχες, που όμως είναι σημαντικές για την παγκόσμια οικονομία, σίγουρα θα οδηγήσουν σε μελλοντικές επιπτώσεις στα αμερικανικά συμφέροντα, και πιο ειδικά στην εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
Brookings Institute
http://www.brookings.edu/opinions/2012/0104_iran_maloney.aspx
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου