Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου
Εάν ο κόσμος δεν βρισκόταν αντιμέτωπος με τον πόλεμο που εξελίσσεται στην Ευρώπη και μείζονες διεθνείς κρίσεις στο Σουδάν, τη Λιβύη, τη Συρία, την Υεμένη, ό,τι συμβαίνει στη διεθνή πολιτική θα ήταν μαγικό, αλλά όχι πρωτότυπο. Ο κόσμος έχει ζήσει παρόμοιες καταστάσεις, όπως ορισμένες που θα περιγράψω, για να παραμένουμε ρεαλιστές και να συνεχίσουμε να αξιολογούμε ορθολογικά την πολυτάραχη, αλλά πολλά υποσχόμενη εποχή μας.
Θα είχαμε το δικαίωμα, ως Έλληνες διπλωμάτες, να πανηγυρίζουμε για τις εύστοχες διαχρονικές εισηγήσεις μας προς την εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, όμως ο ρόλος μας περιορίζεται στην αρμοδιότητα που μας επιβάλλει το σύνταγμα και η νομοθεσία της χώρας μας.
Παρακολουθώντας το Οικονομικό Συνέδριο των Δελφών, οι τοποθετήσεις των κ.κ. Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας με κρυστάλλινη καθαρότητα προσδιόρισαν τον διεθνή ρόλο που μπορούν αποφασιστικά να διαδραματίσουν οι δύο χώρες τόσο στην Ε.Ε. όσο και στην περιοχή της ευρύτατης Ανατολικής Μεσογείου.
Από το πλήθος των άλλων σημαντικών ομιλητών συγκρατείται με ιδιαίτερη προσοχή η πολύ χαμηλής προβολής συμμετοχή του Υφυπουργού Εξωτερικών του Κατάρ, ο οποίος με τη σύντομη αλλά πολιτικά ουσιαστική παρέμβασή του συνέδραμε στην αντίληψη των πραγματικών εξελίξεων στην περιοχή ΜΕΝΑ και τον ρόλο που η χώρα του επιφυλάσσει στον εαυτό της στα θέματα των παγκόσμιων ενεργειακών προκλήσεων, αλλά και των δυνατοτήτων της Ντόχα να συμμετέχει δυναμικά και ισότιμα στη διαμόρφωση συνθηκών άμβλυνσης των εντάσεων προς όφελος αρχικά της περιφερειακής σταθερότητας και στη συνέχεια του διεθνούς διαλόγου, αλλά και της προοπτικής διαμεσολαβήσεων.
Τις σχετικές σκέψεις ενισχύει σε έναν βαθμό η απόφαση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών να συναντηθεί με τον Καταριανό Υφυπουργό Εξωτερικών στο Υπουργείο Εξωτερικών, στην Αθήνα, υπερβαίνοντας για τις απαιτητικές ανάγκες της Εξωτερικής Πολιτικής και χάριν των διεθνών σχέσεων το αυστηρό πρωτόκολλο των κρατών που απαιτεί οι Υπουργοί Εξωτερικών να συναντούν τους ομολόγους τους και όχι Υφυπουργούς.
Η Συρία επιστρέφει
Χρειάσθηκε να περάσουν περίπου τέσσερα χρόνια από την τελευταία συνάντηση που πραγματοποίησε ο κ. Γ. Κατρούγκαλος, ως Υπουργός Εξωτερικών, με τον Καταριανό ομόλογό του στην Ντόχα. Οι εξελίξεις περιέχουν σημειολογία αλλά και ουσία πολιτικής και διπλωματίας, όπως προκύπτει από τη λακωνική ενημέρωση του Υπουργείου Εξωτερικών, στην οποία περιγράφεται η ατζέντα της συνάντησης, καθώς επίσης και από τη συλλογή περαιτέρω ενημέρωσης που προωθείται πολύ προσεκτικά από τις δύο πλευρές.
Στην ευρύτερη περιοχή μας λαμβάνουν χώρα πολύ ουσιαστικές και σημαντικές επικοινωνίες, αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων μεταξύ χωρών, προοπτική επανένταξης της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, από τον οποίο είχε αποβληθεί (2012) μετά την έναρξη του συριακού εμφυλίου, την επέκταση του Ισλαμικού Κράτους και άλλων ακραίων ομάδων στο συριακό έδαφος.
Τα ίδια είχαν συμβεί και το 2005, όταν η Συρία βρέθηκε πάλι στο περιθώριο της διεθνούς κοινότητας και εκτός οργανισμών του αραβικού κόσμου εξ αιτίας της δολοφονίας Χαρίρη και της πολιτικής προκλητικότητας του Προέδρου Μπασάρ Άσαντ έναντι των Αράβων ομολόγων του.
Η Συρία επανήλθε στα διεθνή δρώμενα το 2007. Το Κατάρ είχε παρουσία και επενδύσεις στη Συρία. Βέβαια όταν ξέσπασε η ενδοσυριακή σύγκρουση, Κατάρ και Τουρκία απαίτησαν με τον σκληρότερο τρόπο να εκτοπιστεί ο Προέδρος της Συρίας. Όμως οι διεθνείς σχέσεις εξελίσσονται.
Η Σαουδική Αραβία ξεπερνά προηγούμενα που βάρυναν ιδιαίτερα τη σχέση με τη Συρία, κυρίως η δολοφονία Χαρίρη, συμμάχου του βασιλείου των Σαούντ. Οι διπλωματικές σχέσεις της Δαμασκού βελτιώνονται με την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πολύ νωρίτερα από όλους αποκατέστησαν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις με τη Δαμασκό.
Ελληνοκυπριακό στοίχημα
H Ελλάδα επανήλθε στη Συρία με Επιτετραμμένο και αναπτύσσει ενδιαφέρουσα διπλωματική δραστηριότητα αξιοποιώντας και τη θρησκευτική διπλωματία. Τα διαπιστευτήρια επιδίδονται από τις χώρες που αποκαθιστούν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις με τη Συρία, αποστέλλοντας Πρέσβεις κανονικά στον Πρόεδρο Άσαντ, προχωρώντας με αυτό τον τρόπο σε μία πολύ ουσιαστική κίνηση πλήρους αναγνωρίσεως του θεσμικού και διεθνούς ρόλου του.
Καμία χώρα δεν κρύβει το ενδιαφέρον της για τη σημασία της Συρίας στα θέματα μεταφοράς ενέργειας από τις χώρες του Κόλπου με χερσαίους αγωγούς – που θα διέρχονται και από την Τουρκία – και από τα λιμάνια των περιοχών Μπανιάς, Ταρτούς και Λαττάκειας προς τις αγορές της Ευρώπης.
Εύκολα αντιλαμβανόμεθα τη σημασία της Ελλάδος και της Κύπρου στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Στην πολυπρισματική σχέση που διαμορφώνεται συμπεριλαμβάνονται πλέον το Ιράν και το Ισραήλ.
Η Ελλάδα ως ομοτράπεζος συνομιλητής και ιδρυτικό μέλος συνεργασιών που ευνοούν τη νέα πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, την ευρύτερη Βόρεια Αφρική και τις χώρες του Κόλπου, συμμετέχει στη διαμόρφωση του μέλλοντος της περιοχής μας. Η συναντίληψη που διαπιστώνεται στα θέματα εξωτερικής πολιτικής στο σύνολο του πολιτικού κόσμου της χώρας επιβεβαιώνει ότι η υπηρεσιακή δομή του Υπουργείου Εξωτερικών εισηγείται δημιουργικά ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις της εποχής.
Κάθε πολίτης, κάθε αναλυτής, κάθε διαμορφωτής κοινής γνώμης έχει το προνόμιο ανάγνωσης των γεγονότων κατά τη βούλησή του. Οι κυβερνήσεις και τα Υπουργεία Εξωτερικών υποχρεώνονται να κινούνται στο πλαίσιο της πραγματικότητας των εξωτερικών σχέσεων. Οι πολιτικές επιλογές υπόκεινται στην ικανοποίηση των εθνικών μας συμφερόντων, αποτελούν κυρίαρχη απόφαση των ελληνικών κυβερνήσεων και συνδυάζονται επιτυχώς με τις γεωστρατηγικές προσδοκίες και τον αμυντικό σχεδιασμό των συμμάχων και εταίρων.
Το φρένο του λαϊκισμού
Η πλάνη που επιδιώκει να επιβάλλει ο κάθε μορφής λαϊκισμός επιφέρει πολύ μεγάλο πολιτικό, διπλωματικό, οικονομικό και γεωστρατηγικό κόστος στη χώρα μας.
Η Ελλάδα, κυρίως μετά την ένταξη στην ΕΟΚ, αντιλαμβανόμενη – πέρα από την παραδοσιακή διμερή διπλωματία – την αξία της πολυμερούς διπλωματίας, που πέρα από τις πολιτικές έχει και αυστηρές νομικές απαιτήσεις λόγω του ευρωπαϊκού κεκτημένου, του συνολικού Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του διαλόγου των θρησκειών, αλλά και της προσδοκίας αναπτυξιακής πολιτικής, μάλλον δεν θα παρασυρθεί στην πλάνη του λαϊκισμού.
Η συμπεριφορά των ηγετών, αλλά και των κοινοβουλευτικών κομμάτων, παρά τις οποιεσδήποτε ιδεολογικές διαφορές, επιβεβαιώνει τη συνεπή θέση που έχουν συνδιαμορφώσει για την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων. Ο ορθολογικός τρόπος αντιμετώπισης των προκλήσεων, που προέρχονται από τον γειτονικό μας περίγυρο και κυρίως από την Τουρκία, επιτρέπει να εκφράζονται δυσαρέσκειες, αλλά εμπνέει σιγουριά για τις ευρύτερες επιλογές της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Στο μέλλον, που πολλά θα προσδιορίζονται από τον ανθρώπινο παράγοντα αλλά και την τεχνολογική εξέλιξη (τις μηχανές), η χώρα μας δεν μπορεί να παραμένει στο λεκτικό και τους προβληματισμούς του προηγούμενου αιώνα, ο οποίος είναι τόσο κοντά μας – μόνο 23 χρόνια έχουν παρέλθει –, αλλά και τόσο μακριά μας.
Διαβάζοντας τα έντυπα των τελευταίων ημερών εντυπωσιάζομαι από την ειδησεογραφία που διθυραμβικά προβάλλει τις τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και τον προβληματισμό ακόμη και του πατέρα της Τεχνητής Νοημοσύνης, που σήμερα, στα 77 χρόνια της ζωής του, έχοντας απολαύσει όλα τα πλεονεκτήματα της έρευνάς του και την αμβροσία των κόπων του, σκέφτηκε ότι αναπτύχθηκε ταχύτατα μία τεχνολογία που φαίνεται να εμπεριέχει πολλούς κινδύνους.
Παραιτήθηκε από την Google και πέρασε στην πλευρά της απόλυτης απαίτησης αναστολής των εργασιών, ώστε η κοινωνία και οι επιστήμονες να τιθασεύσουν την αχαλίνωτη εξέλιξη. Τα γεγονότα επιβάλλουν η Ελλάδα να παρακολουθεί όλα όσα διαμορφώνονται στο μεταβατικό παρόν μας, προκειμένου να μην αχθούμε βιαίως σε ένα άγνωστο μέλλον, επειδή ορισμένες ομάδες επιθυμούν να συγκρατήσουν τις εξελίξεις για να ικανοποιήσουν μόνο τα περιορισμένα ατομικά τους συμφέροντα, παρ’ όλο που δεν φαίνεται πραγματοποιήσιμο.
Το έργο της κυβέρνηση και κάθε μελλοντικής που θα προκύπτει με τις επιλογές των Ελλήνων ψηφοφόρων θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες ενός απαιτητικού εκλογικού σώματος και του απόλυτα μεταρρυθμιζόμενου ρόλου της πολιτικής στο πλαίσιο της τέταρτης επανάστασης, που διαμορφώνει τους όρους εργασίας, παραγωγής, κοινωνικής και διεθνούς συμπεριφοράς.
Δημοσίευση σχολίου