Η Δημοκρατία της Τουρκίας θα γίνει 100 ετών φέτος. Όπως είναι λογικό, θα διεξαγάγει επίσης προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, οι οποίες θα είναι από τις πιο σημαντικές για τον τουρκικό λαό από το 1950. Αυτές οι εκλογές θα είναι εξίσου κρίσιμες για τις γειτονικές περιοχές στις οποίες η Τουρκία έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο – η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απέδειξε για άλλη μια φορά την αξία της γεωγραφικής θέσης της Τουρκίας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Όπως υποστηρίζει ο Sinan Ciddi στην «Τουρκία μετά τον Ερντογάν», η Τουρκία έχει μεταμορφωθεί πλήρως από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στα 20 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, ο Ερντογάν έχει πάρει τον έλεγχο σχεδόν κάθε θεσμού και έχει επιβάλει την κυριαρχία ενός ατόμου. Όλες οι αποφάσεις, μικρές και μεγάλες, λαμβάνονται από αυτόν. Η Τουρκία, η οποία κάποτε ήταν δημοκρατία, όσο ελαττωματική και αν είναι, βρίσκεται σε καλό δρόμο για να γίνει απολυταρχία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτές οι εκλογές είναι τόσο κρίσιμες για το μέλλον της Τουρκίας.
Ενώ έφτασε στη νίκη στις προηγούμενες εκλογές, ο Ερντογάν αντιμετωπίζει τώρα μυριάδες τρομερές προκλήσεις. Πρώτα απ' όλα, ο μέσος πολίτης αναγκάστηκε να επωμιστεί το βάρος της εκτίναξης του πληθωρισμού και μιας πολύ ασθενέστερης λίρας, για την οποία ευθύνονται περισσότερο από εν μέρει οι αντισυμβατικές οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν. Το τουρκικό κοινό είναι επίσης αναστατωμένο από τα 4 εκατομμύρια Σύρων προσφύγων που δέχθηκε ο Ερντογάν - προς τιμήν του - μετά την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο καταστροφικός σεισμός που σκότωσε δεκάδες χιλιάδες τον περασμένο μήνα κατέδειξε σε όλους τις ανεπάρκειες του προσωπιστικού καθεστώτος που έχει κατασκευάσει ο Ερντογάν. Από την απροθυμία των δημόσιων θεσμών έως τη ρυθμιστική αμνηστία του 2018 για υποβαθμισμένες κατασκευές - η οποία καταδίκασε ουσιαστικά σε θάνατο τους κατοίκους τέτοιων κτιρίων - ο σεισμός έχει προσθέσει ένα εντελώς νέο στρώμα αμεσότητας στην πολιτική δίνη.
Ο Ciddi, ωστόσο, δεν είναι αισιόδοξος για τις προοπτικές της αντιπολίτευσης. Οι ηγέτες της δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει ένα συνεκτικό όραμα και δεν έχουν επιδείξει το θάρρος να αντιμετωπίσουν δύσκολα ζητήματα, όπως το κουρδικό ζήτημα. Η αποξένωση των Κούρδων ψηφοφόρων μπορεί να είναι δαπανηρή επειδή η υποστήριξή τους είναι πιθανώς απαραίτητη για την καλύτερη περίπτωση του Ερντογάν.
Για τον Τσίντι, ένα από τα πιο κρίσιμα ερωτήματα είναι αν, αν ο Ερντογάν έχανε, θα συμφωνούσε σε μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά. Το 2019, επινόησε ένα σχέδιο για την επανάληψη των δημοτικών εκλογών της Κωνσταντινούπολης όταν το κόμμα του έχασε, για να σοκαριστεί όταν οι ψηφοφόροι «επανεξέλεξαν» τον αρχικό νικητή, Εκρέμ Ιμάμογλου, με μεγαλύτερη διαφορά.
Τώρα, όπως επισημαίνει ο Τσίντι, ο Ερντογάν αναζητά τρόπους για να αποτρέψει τον Ιμάμογλου από το να γίνει προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης, επειδή σχεδόν κάθε δημοσκόπηση δείχνει ότι ο Ερντογάν θα έχανε από αυτόν. Για να διασφαλίσει ότι ο Ιμάμογλου δεν έχει δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα, ένα πολιτικοποιημένο δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση τον Δεκέμβριο με ψευδή κατηγορία. (Παραμένει ελεύθερος ενώ ασκεί έφεση κατά της καταδικαστικής απόφασης.)
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία είχε πολλές αναμετρήσεις με την Ουάσιγκτον. Ένα ξέσπασε μετά την αγορά ρωσικών αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων S-400, τα οποία έδιωξαν τους Τούρκους από το πρόγραμμα αεροσκαφών F-35. Στη βόρεια Συρία, ο Ερντογάν έχει βάλει στο στόχαστρο τους συμμάχους της Αμερικής στον πόλεμο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, των Συριακών Κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού. Ο Ερντογάν εμποδίζει επίσης την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τη γεωπολιτική, αλλά περισσότερο με την επιθυμία του για τσαμπουκά με τη Δύση.
Θα άλλαζε η τουρκική εξωτερική πολιτική αν η αντιπολίτευση κέρδιζε τις επερχόμενες εκλογές; Ναι, αλλά όχι εντελώς. Ορισμένα από τα εθνικιστικά γκαμπί του Ερντογάν έχουν ευρεία υποστήριξη. Τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση συμφωνούν στην επιστροφή των προσφύγων (κάτι που είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει). Όσον αφορά τη Συρία, μια ανατροπή θα είναι δύσκολη, καθώς τα πιστά μέσα ενημέρωσης του Ερντογάν έχουν δαιμονοποιήσει τους Σύρους συμμάχους της Αμερικής. Εάν ο Ερντογάν κερδίσει – νόμιμα ή μη – το αίσθημα δικαίωσής του μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των σχέσεων τόσο στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής όσο και σε θέματα που σχετίζονται με τη δημοκρατία.
Τούτου λεχθέντος, ο σεισμός άνοιξε μια δυνατότητα για καλύτερες σχέσεις με τους γείτονες της Τουρκίας, ειδικά την Ελλάδα, θυμίζοντας πώς ένας μεγάλος σεισμός το 1999 οδήγησε όλες τις πλευρές να αποφύγουν την ευθιξία και να δουν την αξία των συμμάχων των οποίων η βοήθεια, η καλή θέληση και η υπομονή είναι απολύτως απαραίτητες.
Τι πρέπει να γίνει σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση; Ο Ciddi έχει αρκετές συνετές και έξυπνες συστάσεις για την Ουάσιγκτον και την Ευρώπη. Εν ολίγοις, καλεί τους συμμάχους της Τουρκίας να προετοιμαστούν για όλα τα ενδεχόμενα και, το σημαντικότερο, να κρατήσουν τη σκόνη τους στεγνή αποφεύγοντας τη σύγκρουση με τον Ερντογάν πριν από τις εκλογές της 14ης Μαΐου.
Δημοσίευση σχολίου