Γιώργος Σκαφιδάς
Ο Σι Τζινπίνγκ παρουσίασε το όραμα της «οικονομικής ζώνης του δρόμου του μεταξιού» – αυτό που θα γινόταν μετέπειτα ευρύτερα γνωστό ως πρωτοβουλία «μια ζώνη, ένας δρόμος» – για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2013, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Καζακστάν.
Με τον αέρα της τότε ακόμη πρόσφατης πρώτης εκλογής του στην κινεζική ηγεσία, ο Σι είχε παρουσιάσει το μεγαλεπήβολο κινεζικό όραμα της δημιουργίας ενός εκτεταμένου διεθνούς δικτύου υποδομών που ως «δρόμος του μεταξιού του 21ου αιώνα» θα συνδέει την Κίνα με δεκάδες άλλες χώρες, πολλών ευρωπαϊκών συμπεριλαμβανομένων.
Ακριβώς δέκα χρόνια (και μια πανδημία) μετά, ο Σι Τζινπίνγκ επιστρέφει δυναμικά στη διεθνή σκηνή, έχοντας μόλις εξασφαλίσει μια νέα, κατά σειρά τρίτη (και ως εκ τούτου πρωτοφανή) πενταετή θητεία στην εξουσία της Κίνας. Εν έτει 2023, ωστόσο, ο – 69χρονος πια – Σι όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό δεν κουβαλά στις αποσκευές του μόνον εμπορικές προοπτικές και οικονομικές υποσχέσεις. Αντιθέτως, φέρνει μαζί του σχέδια ειρήνευσης και διπλωματικές πρωτοβουλίες διαμεσολάβησης, μεταξύ άλλων.
Η πανδημική περίοδος που μεσολάβησε υπήρξε ποικιλοτρόπως προβληματική για την Κίνα. Την απομόνωσε από τον υπόλοιπο κόσμο. Της προκάλεσε σοβαρές οικονομικές απώλειες λόγω των σκληρών λοκντάουν. Και έπληξε την εικόνα της διεθνώς (λόγω Γουχάν) αλλά και το κύρος της (στη σκιά της αποτυχίας των κινεζικών εμβολίων και των zero-Covid πολιτικών).
Έχοντας πια αφήσει πίσω του τα «δεινά» της πανδημικής περιόδου, ο Σι Τζινπίνγκ επιστρέφει στο προσκήνιο των διεθνών εξελίξεων, συνοδευόμενος από έναν νέο υπουργό Εξωτερικών, τον Τσιν Γκανγκ, και από έναν νέο πρωθυπουργό, τον Λι Τσιανγκ.
Τους τελευταίους «μεταπανδημικούς» μήνες, ο Κινέζος πρόεδρος βρέθηκε στο Καζακστάν (στις 14 Σεπτεμβρίου του 2022, πραγματοποιώντας εκεί την πρώτη έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια επίσημη επίσκεψή του στο εξωτερικό) και στη Σαουδική Αραβία (το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου του 2022, όπου υπέγραψε σειρά συμφωνιών εγκαινιάζοντας μια «νέα εποχή» στις σχέσεις Πεκίνου – Ριάντ).
Εάν μάλιστα επιβεβαιωθούν όσα έχουν διαρρεύσει ως πιθανά σενάρια τα τελευταία 24ωρα, τότε εκείνος ετοιμάζεται να επισκεφθεί και τη Μόσχα το προσεχές διάστημα, ενώ στη ρωσική πρωτεύουσα υπενθυμίζεται ότι είχε βρεθεί τον περασμένο Φεβρουάριο και ο Ουάνγκ Γι, πρώην ΥΠΕΞ της Κίνας και νυν κορυφαίος σύμβουλος του Σι επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής.
Με το βλέμμα στραμμένο στη διεθνή σκηνή, το Πεκίνο ανέλαβε, ωστόσο, και άλλες πρωτοβουλίες τον περασμένο μήνα: Παρουσίασε ένα δικό του σχέδιο 12 σημείων για την ειρήνευση στην Ουκρανία (υπό τον τίτλο «Η θέση της Κίνας για την Πολιτική Διευθέτηση της Ουκρανικής Κρίσης») και ένα δικό του όραμα-πρόταση για την παγκόσμια ασφάλεια (υπό τον τίτλο «The Global Security Initiative Concept Paper»).
Στον απόηχο των προαναφερθέντων, «έσκασε» στις 10 Μαρτίου και η – ομολογουμένως εντυπωσιακή – είδηση για τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν που μετά από χρόνια αποκαθιστούν τις διπλωματικές τους σχέσεις… μέσω Πεκίνου, έπειτα από κινεζική διαμεσολάβηση και ενώ είχαν προηγηθεί συναντήσεις αντιπροσωπειών τους στην Κίνα.
Εάν φανερώνει κάτι η επιτυχής κινεζική διαμεσολάβηση μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης, αυτό είναι ότι το Πεκίνο μπορεί να αναλάβει κατά τρόπο αποτελεσματικό εξωστρεφείς πρωτοβουλίες με διεθνείς απολήξεις αλλά και να «μιλήσει» σε συμμάχους των ΗΠΑ όπως είναι η Σαουδική Αραβία… σε μια περίοδο ανακατατάξεων, επαναχάραξης διαχωριστικών γραμμών και όξυνσης των (big-power) διεθνών ανταγωνισμών. Δεν είναι καθόλου βέβαιο, ωστόσο, ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να επαναλάβει μια ανάλογη «επιτυχία» και στο πολύ πιο δύσκολο μέτωπο του Ουκρανικού.
Από το βήμα της ομιλίας με την οποία «έκλεισε» τις εργασίες του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου στο Πεκίνο την περασμένη Δευτέρα, ο Σι Τζινπίνγκ υποστήριξε ότι ο κινεζικός στρατός πρόκειται να γίνει τα επόμενα χρόνια ένα «μεγάλο σινικό τείχος από ατσάλι». Στο πλαίσιο του ιδίου συνεδρίου, λίγα 24ωρα νωρίτερα, ο Κινέζος ΥΠΕΞ (και πρώην πρέσβης της Κίνας στην Ουάσιγκτον) Τσιν Γκανγκ είχε απειλήσει ακόμη και με σινοαμερικανική «σύγκρουση… εάν οι ΗΠΑ δεν φρενάρουν και συνεχίσουν να επιταχύνουν στον λάθος δρόμο».
Το ενδεχόμενο μιας σινοαμερικανικής σύρραξης συζητιέται έντονα διεθνώς, μέσα από αναλύσεις στον Τύπο, εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια.
«Ένας πόλεμος μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ δεν είναι αναπόφευκτος, ωστόσο είναι πιθανός», έγραφε στον ιστοχώρο National Post ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Γκρέιχαμ Αλισον πριν από ακριβώς πέντε χρόνια, τον Μάρτιο του 2018, πλην όμως η ένταση, όσο περνά ο καιρός, δείχνει όντως να ανεβαίνει με φόντο πια ένα ευρύ πλέγμα οξυνόμενων ανταγωνισμών που ξεκινούν από το εμπόριο (δασμοί, προστατευτισμός, καταγγελίες για παραβιάσεις δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας κ.ά.) και περνούν στον χώρο των νέων τεχνολογιών (μικροτσίπ, δίκτυα 5G, social media/TikTok κ.ά.) προτού καταλήξουν στο πεδίο της κατασκοπίας (μπαλόνια κ.ά.), των στρατιωτικών εξοπλισμών, της γεωπολιτικής (Ταϊβάν, πόλεμος στην Ουκρανία) και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων/αξιών (Ξινγιάνγκ – Σιντζιάνγκ, Χονγκ Κονγκ κ.ά.).
Η πλευρά του Σι Τζινπίνγκ, έχοντας αποκηρύξει τις «hide our capacities» προσεγγίσεις του κινεζικού παρελθόντος (βλ. Ντενγκ Σιαοπίνγκ), επιδεικνύει πια διεθνώς τις δυνατότητές της επιχειρώντας ένα πίβοτ στη διεθνή σκηνή ως απάντηση στο ασιατικό πίβοτ των ΗΠΑ.
Όσο για τους Αμερικανούς, εκείνοι δεν κάνουν πίσω. Μόλις σήμερα (14 Μαρτίου), με το βλέμμα στραμμένο στο Πεκίνο και στον Ινδο-Ειρηνικό, ανακοίνωσαν από το Σαν Ντιέγκο – παρουσία των κ.κ. Μπάιντεν, Σούνακ και Αλμπανέζι – τη συμφωνία για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια (τρία US Virginia-class με option για άλλα δύο) που αναμένεται να πουλήσουν μέσα στα επόμενα περίπου δέκα χρόνια στην Αυστραλία, σύμμαχό τους στην AUKUS, ενώ παράλληλα μπαίνουν πια οι βάσεις και για τη μελλοντική συμπαραγωγή υποβρυχίων SSN-Aukus από Βρετανία, ΗΠΑ και Αυστραλία.
«Η τελευταία κοινή δήλωση ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου, Αυστραλίας καταδεικνύει ότι αυτές οι τρεις χώρες […] μπαίνουν πια ολοένα βαθύτερα σε έναν δρόμο λαθών και κινδύνων», σχολίασε, από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ…
Μέσα στο 2023 ωστόσο, αναμένονται και νέες επαφές/συναντήσεις κορυφής στον άξονα Ουάσιγκτον – Ταϊπέι/Ταϊβάν που δεν θα αρέσουν βέβαια καθόλου στην κινεζική ηγεσία…
Δημοσίευση σχολίου