Γιώργος Σκαφιδάς
Κυριάκος Μητσοτάκης, Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Γιώργος Παπανδρέου έχουν όλοι τους ένα κοινό: Ως πρωθυπουργοί είχαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους συναντηθεί με τον ίδιο Ισραηλινό πολιτικό, τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Διότι στην ελληνική πολιτική σκηνή μπορεί οι αλλαγές φρουράς να ήταν αλλεπάλληλες τα τελευταία δέκα χρόνια, πλην όμως την ίδια ώρα στο Ισραήλ ο πρωθυπουργός παρέμενε αμετακίνητος.
Ο – 71χρονος σήμερα – Μπενιαμίν Νετανιάχου διατέλεσε πρωθυπουργός του Ισραήλ από την άνοιξη του 2009 έως και τον Ιούνιο του 2021, γεγονός που τον κάνει τον μακροβιότερο πρωθυπουργό στην ιστορία της χώρας. Εάν δεν αλλάξει δραματικά κάτι μέσα στις επόμενες ημέρες, γύρω στα μέσα Ιουνίου στο Ισραήλ θα υπάρχει μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας, με πρωθυπουργό τον Ναφτάλι Μπένετ και υπουργό Εξωτερικών τον Γιαΐρ Λαπίντ.
Σε ό,τι μας αφορά ως Ελλάδα, ο Νετανιάχου ήταν ο πρωθυπουργός υπό την ηγεσία του οποίου προωθήθηκε αποφασιστικά η αναβάθμιση των «στρατηγικών» ελληνοϊσραηλινών δεσμών καθώς και η τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. «Συμπτωματικά», περίπου την ίδια περίοδο, οι σχέσεις του Ισραήλ με μια άλλη χώρα της περιοχής, την Τουρκία, θα επιδεινώνονταν δραματικά.
Από τον Ιανουάριο του 2016 και την πρώτη Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ στη Λευκωσία, στην οποία συμμετείχαν τότε οι κ.κ. Τσίπρας και Κοτζιάς, έχουν πια περάσει πεντέμισι χρόνια, με τις συναντήσεις των άμεσα εμπλεκομένων μερών εν τω μεταξύ να πολλαπλασιάζονται μέσα σε ένα πλαίσιο «στρατηγικής» σύμπλευσης και νέων ελληνοϊσραηλινών συμφωνιών (ΕΛΒΟ, Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, τουρισμός).
Όταν ο Νίκος Δένδιας βρέθηκε για τελευταία φορά στην Ιερουσαλήμ τον περασμένο Μάιο, η υποδοχή που του επεφύλαξε η ισραηλινή πλευρά ήταν αξιοσημείωτα θερμή, ενώ ακριβώς πριν από ένα έτος, τον Ιούνιο του 2020, το Ισραήλ ήταν η πρώτη – μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού – χώρα του εξωτερικού που επισκέφθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, για να συναντήσει τότε εκεί «σε εξαιρετικό κλίμα» τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Το ζήτημα για την Ελλάδα
Ωστόσο ο Νετανιάχου δεν είναι πια εκεί ως ομόλογος του Έλληνα πρωθυπουργού, ή μάλλον είναι αλλά οδεύει προς την έξοδο. Έπειτα από μια περίοδο παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας (τεσσάρων εκλογικών αναμετρήσεων σε διάστημα δύο ετών), ο 71χρονος πολιτικός οδηγήθηκε τελικώς στην έξοδο. Το ερώτημα σε ό,τι μας αφορά ως Ελλάδα είναι προφανώς το εάν και κατά πόσο θα μπορούσε το πολιτικό «τέλος» (προσωρινό ή όχι, μένει να φανεί) του Νετανιάχου να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, είτε άμεσα (λόγω μειωμένου ενδιαφέροντος ή αλλαγής προτεραιοτήτων από την ισραηλινή πλευρά) είτε δια της πλαγίας οδού (μέσα από μια ενδεχόμενη αποκατάσταση των δεσμών του Ισραήλ με την Τουρκία που ίσως όμως επηρεάσει-μετατοπίσει και τη στάση του Ισραήλ έναντι της Αθήνας).
Ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα Γιόσι Αμράνι είχε φροντίσει εκ των προτέρων να διαμηνύσει πως μια αλλαγή εξουσίας στο Ισραήλ δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως την 1η Ιουνίου, λίγες ώρες δηλαδή πριν από την αλλαγή της εξουσίας στο Ισραήλ, ο κ. Αμράνι είχε συνάντηση στην Αθήνα και με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια…
Οι Τούρκοι πάντως από την πλευρά τους ήδη πανηγυρίζουν την ήττα του Νετανιάχου, με τον οποίο άλλωστε το καθεστώς Ερντογάν είχε προβληματικές σχέσεις σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο (αν και αξίζει να σημειωθεί πως οι οικονομικές-εμπορικές συναλλαγές των δύο χωρών διατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταξύ τους πολιτικής κρίσης). Είναι γνωστό πως Τουρκία και Ισραήλ βρίσκονται εδώ και καιρό σε φάση παρασκηνιακών επαφών με σκοπό την αποκατάσταση των μεταξύ τους δεσμών. Υπό αυτό το πρίσμα, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως με την έξοδο του Νετανιάχου από την εξουσία ανοίγει ταυτόχρονα ο δρόμος και για την άμεση και απρόσκοπτη πορεία επαναπροσέγγισης στις σχέσεις των δύο χωρών.
Η επερχόμενη ισραηλινή ηγεσία και η Τουρκία
Ωστόσο, επί του πρακτέου, η κατάσταση διαγράφεται περισσότερο περίπλοκη από όσο θα ήθελαν κάποιοι να φαντάζονται. Ο 49χρονος Ναφτάλι Μπένετ (παράταξη Yamina) που αναμένεται να διαδεχθεί τον Νετανιάχου στην πρωθυπουργία, τυγχάνει (ακρο)δεξιός-σιωνιστής. Eίχε διατελέσει επί σειρά ετών υπουργός στο πλευρό του ιδίου του Νετανιάχου, και παρουσιάζεται ιδιαίτερα σκληρός, ειδικά στο Παλαιστινιακό, πράγμα που φυσικά δεν θα αρέσει καθόλου στους Τούρκους φίλους της Χαμάς. Ο ίδιος ο Μπένετ έχει στο παρελθόν επιτεθεί φραστικά στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον οποίο έχει μάλιστα αποκαλέσει και «ισλαμιστή – αντισημίτη», ενώ έχει επίσης στηρίξει μέσα από δηλώσεις του και τους Κούρδους καταγγέλλοντας τις σε βάρος τους τουρκικές επιθέσεις. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αποκτούν νόημα και τα τουρκικά δημοσιεύματα που διερωτώνται μήπως ο Μπένετ αποδειχθεί τελικά στην πράξη «χειρότερος» από τον Νετανιάχου.
Σκληρό πρόσωπο έχει επιδείξει όμως έναντι της Τουρκίας και ο έτερος μεγάλος εταίρος στον επερχόμενο ισραηλινό κυβερνητικό συνασπισμό που αναμένεται να εναλλάσσεται ανά διετία με τον Μπένετ στην πρωθυπουργία. Ο λόγος για τον 57χρονο κεντρώο Γιαΐρ Λαπίντ (παράταξη Yesh Atid) ο οποίος έχει επίσης κατ’ επανάληψη «επιτεθεί» στο καθεστώς Ερντογάν, μιλώντας μεταξύ άλλων και για την ανάγκη υιοθέτησης μιας περισσότερο «επιθετικής» στάσης απέναντι στην Τουρκία αλλά και για την ανάγκη αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το Ισραήλ. Σημαντική σημείωση: ο Λαπίντ αναμένεται να ξεκινήσει την κυβερνητική του θητεία αναλαμβάνοντας χρέη υπουργού Εξωτερικών.
Αβέβαιο το μέλλον για τον νέο συνασπισμό
Το βασικό ερώτημα, βέβαια, στην παρούσα φάση έχει να κάνει με το εάν ο επερχόμενος ισραηλινός κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να μακροημερεύσει και υπό ποίες ακριβώς προϋποθέσεις-κατευθύνσεις. Σημειωτέων πως μιλάμε για μια… οκτακομματική κυβέρνηση… μειοψηφίας (ή, πιο σωστά, οριακής πλειοψηφίας με ψήφο εμπιστοσύνης από τους Άραβες), υπό τη σκέπη της οποίας συγκεντρώνονται δυνάμεις πολύ διαφορετικές μεταξύ τους: δεξιοί σιωνιστές (Yamina), κεντρώοι (Yair Lapid), αριστεροί-σοσιαλδημοκράτες (Meretz, Labor) και για πρώτη φορά στα ισραηλινά χρονικά ένα αραβικό κόμμα (Raam). Οι εν λόγω δυνάμεις «ενώθηκαν» από την αντίθεσή τους στον Νετανιάχου. Με τον Νετανιάχου όμως στην αντιπολίτευση είναι αμφίβολο εάν θα καταφέρουν να παραμείνουν ενωμένες.
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ κρατούν μικρό καλάθι περιορισμένων προσδοκιών… ενώ το Likud και ο Νετανιάχου περιμένουν στη γωνία.
Κυριάκος Μητσοτάκης, Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Γιώργος Παπανδρέου έχουν όλοι τους ένα κοινό: Ως πρωθυπουργοί είχαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους συναντηθεί με τον ίδιο Ισραηλινό πολιτικό, τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Διότι στην ελληνική πολιτική σκηνή μπορεί οι αλλαγές φρουράς να ήταν αλλεπάλληλες τα τελευταία δέκα χρόνια, πλην όμως την ίδια ώρα στο Ισραήλ ο πρωθυπουργός παρέμενε αμετακίνητος.
Ο – 71χρονος σήμερα – Μπενιαμίν Νετανιάχου διατέλεσε πρωθυπουργός του Ισραήλ από την άνοιξη του 2009 έως και τον Ιούνιο του 2021, γεγονός που τον κάνει τον μακροβιότερο πρωθυπουργό στην ιστορία της χώρας. Εάν δεν αλλάξει δραματικά κάτι μέσα στις επόμενες ημέρες, γύρω στα μέσα Ιουνίου στο Ισραήλ θα υπάρχει μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας, με πρωθυπουργό τον Ναφτάλι Μπένετ και υπουργό Εξωτερικών τον Γιαΐρ Λαπίντ.
Σε ό,τι μας αφορά ως Ελλάδα, ο Νετανιάχου ήταν ο πρωθυπουργός υπό την ηγεσία του οποίου προωθήθηκε αποφασιστικά η αναβάθμιση των «στρατηγικών» ελληνοϊσραηλινών δεσμών καθώς και η τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. «Συμπτωματικά», περίπου την ίδια περίοδο, οι σχέσεις του Ισραήλ με μια άλλη χώρα της περιοχής, την Τουρκία, θα επιδεινώνονταν δραματικά.
Από τον Ιανουάριο του 2016 και την πρώτη Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ στη Λευκωσία, στην οποία συμμετείχαν τότε οι κ.κ. Τσίπρας και Κοτζιάς, έχουν πια περάσει πεντέμισι χρόνια, με τις συναντήσεις των άμεσα εμπλεκομένων μερών εν τω μεταξύ να πολλαπλασιάζονται μέσα σε ένα πλαίσιο «στρατηγικής» σύμπλευσης και νέων ελληνοϊσραηλινών συμφωνιών (ΕΛΒΟ, Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, τουρισμός).
Όταν ο Νίκος Δένδιας βρέθηκε για τελευταία φορά στην Ιερουσαλήμ τον περασμένο Μάιο, η υποδοχή που του επεφύλαξε η ισραηλινή πλευρά ήταν αξιοσημείωτα θερμή, ενώ ακριβώς πριν από ένα έτος, τον Ιούνιο του 2020, το Ισραήλ ήταν η πρώτη – μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού – χώρα του εξωτερικού που επισκέφθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, για να συναντήσει τότε εκεί «σε εξαιρετικό κλίμα» τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Το ζήτημα για την Ελλάδα
Ωστόσο ο Νετανιάχου δεν είναι πια εκεί ως ομόλογος του Έλληνα πρωθυπουργού, ή μάλλον είναι αλλά οδεύει προς την έξοδο. Έπειτα από μια περίοδο παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας (τεσσάρων εκλογικών αναμετρήσεων σε διάστημα δύο ετών), ο 71χρονος πολιτικός οδηγήθηκε τελικώς στην έξοδο. Το ερώτημα σε ό,τι μας αφορά ως Ελλάδα είναι προφανώς το εάν και κατά πόσο θα μπορούσε το πολιτικό «τέλος» (προσωρινό ή όχι, μένει να φανεί) του Νετανιάχου να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, είτε άμεσα (λόγω μειωμένου ενδιαφέροντος ή αλλαγής προτεραιοτήτων από την ισραηλινή πλευρά) είτε δια της πλαγίας οδού (μέσα από μια ενδεχόμενη αποκατάσταση των δεσμών του Ισραήλ με την Τουρκία που ίσως όμως επηρεάσει-μετατοπίσει και τη στάση του Ισραήλ έναντι της Αθήνας).
Ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα Γιόσι Αμράνι είχε φροντίσει εκ των προτέρων να διαμηνύσει πως μια αλλαγή εξουσίας στο Ισραήλ δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως την 1η Ιουνίου, λίγες ώρες δηλαδή πριν από την αλλαγή της εξουσίας στο Ισραήλ, ο κ. Αμράνι είχε συνάντηση στην Αθήνα και με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια…
Οι Τούρκοι πάντως από την πλευρά τους ήδη πανηγυρίζουν την ήττα του Νετανιάχου, με τον οποίο άλλωστε το καθεστώς Ερντογάν είχε προβληματικές σχέσεις σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο (αν και αξίζει να σημειωθεί πως οι οικονομικές-εμπορικές συναλλαγές των δύο χωρών διατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταξύ τους πολιτικής κρίσης). Είναι γνωστό πως Τουρκία και Ισραήλ βρίσκονται εδώ και καιρό σε φάση παρασκηνιακών επαφών με σκοπό την αποκατάσταση των μεταξύ τους δεσμών. Υπό αυτό το πρίσμα, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως με την έξοδο του Νετανιάχου από την εξουσία ανοίγει ταυτόχρονα ο δρόμος και για την άμεση και απρόσκοπτη πορεία επαναπροσέγγισης στις σχέσεις των δύο χωρών.
Η επερχόμενη ισραηλινή ηγεσία και η Τουρκία
Ωστόσο, επί του πρακτέου, η κατάσταση διαγράφεται περισσότερο περίπλοκη από όσο θα ήθελαν κάποιοι να φαντάζονται. Ο 49χρονος Ναφτάλι Μπένετ (παράταξη Yamina) που αναμένεται να διαδεχθεί τον Νετανιάχου στην πρωθυπουργία, τυγχάνει (ακρο)δεξιός-σιωνιστής. Eίχε διατελέσει επί σειρά ετών υπουργός στο πλευρό του ιδίου του Νετανιάχου, και παρουσιάζεται ιδιαίτερα σκληρός, ειδικά στο Παλαιστινιακό, πράγμα που φυσικά δεν θα αρέσει καθόλου στους Τούρκους φίλους της Χαμάς. Ο ίδιος ο Μπένετ έχει στο παρελθόν επιτεθεί φραστικά στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον οποίο έχει μάλιστα αποκαλέσει και «ισλαμιστή – αντισημίτη», ενώ έχει επίσης στηρίξει μέσα από δηλώσεις του και τους Κούρδους καταγγέλλοντας τις σε βάρος τους τουρκικές επιθέσεις. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αποκτούν νόημα και τα τουρκικά δημοσιεύματα που διερωτώνται μήπως ο Μπένετ αποδειχθεί τελικά στην πράξη «χειρότερος» από τον Νετανιάχου.
Σκληρό πρόσωπο έχει επιδείξει όμως έναντι της Τουρκίας και ο έτερος μεγάλος εταίρος στον επερχόμενο ισραηλινό κυβερνητικό συνασπισμό που αναμένεται να εναλλάσσεται ανά διετία με τον Μπένετ στην πρωθυπουργία. Ο λόγος για τον 57χρονο κεντρώο Γιαΐρ Λαπίντ (παράταξη Yesh Atid) ο οποίος έχει επίσης κατ’ επανάληψη «επιτεθεί» στο καθεστώς Ερντογάν, μιλώντας μεταξύ άλλων και για την ανάγκη υιοθέτησης μιας περισσότερο «επιθετικής» στάσης απέναντι στην Τουρκία αλλά και για την ανάγκη αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το Ισραήλ. Σημαντική σημείωση: ο Λαπίντ αναμένεται να ξεκινήσει την κυβερνητική του θητεία αναλαμβάνοντας χρέη υπουργού Εξωτερικών.
Αβέβαιο το μέλλον για τον νέο συνασπισμό
Το βασικό ερώτημα, βέβαια, στην παρούσα φάση έχει να κάνει με το εάν ο επερχόμενος ισραηλινός κυβερνητικός συνασπισμός θα καταφέρει να μακροημερεύσει και υπό ποίες ακριβώς προϋποθέσεις-κατευθύνσεις. Σημειωτέων πως μιλάμε για μια… οκτακομματική κυβέρνηση… μειοψηφίας (ή, πιο σωστά, οριακής πλειοψηφίας με ψήφο εμπιστοσύνης από τους Άραβες), υπό τη σκέπη της οποίας συγκεντρώνονται δυνάμεις πολύ διαφορετικές μεταξύ τους: δεξιοί σιωνιστές (Yamina), κεντρώοι (Yair Lapid), αριστεροί-σοσιαλδημοκράτες (Meretz, Labor) και για πρώτη φορά στα ισραηλινά χρονικά ένα αραβικό κόμμα (Raam). Οι εν λόγω δυνάμεις «ενώθηκαν» από την αντίθεσή τους στον Νετανιάχου. Με τον Νετανιάχου όμως στην αντιπολίτευση είναι αμφίβολο εάν θα καταφέρουν να παραμείνουν ενωμένες.
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ κρατούν μικρό καλάθι περιορισμένων προσδοκιών… ενώ το Likud και ο Νετανιάχου περιμένουν στη γωνία.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου