Αργύριος Χατζηηλίας*
Οι τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία ταράζουν τα νερά στη γειτονιά του NATO. Η κόντρα Ηνωμένων πολιτειών – Τουρκίας , δείχνει να έχει επιπτώσεις τόσο σε οικονομικό, όσο και σε γεωπολιτικό-στρατηγικό επίπεδο. Οι δυσμενείς σχέσεις μεταξύ «συμμάχων» δεν φαίνεται λοιπόν να περιορίζονται μόνο μεταξύ γειτόνων, αλλά φτάνουν μέχρι και την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Όσων αφορά την χώρα μας, παρατηρούνται κατά παράβαση του κανόνα, παράπλευρα οφέλη αντί για παράπλευρες απώλειες.
Η κατάρρευση της τούρκικης λύρας οδηγεί πιθανώς σε μια επερχόμενη μεγάλη κρίση. Οι ποσοτικές χαλαρώσεις, δηλαδή η εισροή χρήματος στην τουρκική οικονομία από κεντρικές τράπεζες, όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα , μέσω της αγοράς τουρκικών ομολόγων , οδήγησαν μεταξύ άλλων την χώρα στην ανάπτυξη. Η κάνουλα όμως του φθηνού χρήματος των ΗΠΑ έχει κλείσει, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αγοράζουν πλέον τα ομόλογα αυτά. Συζητήσεις για παρόμοια δράση έχουν ανοίξει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τουρκική κυβέρνηση από την μεριά της έχει αρχίσει έναν αγώνα δυσφήμισης του δολαρίου κατηγορώντας άμεσα τις Ηνωμένες Πολιτείες για την κατάρρευση της οικονομίας της χαρακτηρίζοντας ως «συνωμοσία» την πτώση της τουρκικής λίρας.
Επιπλέον, η αντίδραση της Ουάσιγκτον με την απόφαση Τράμπ για αναβολή παράδοσης των F-35 στην Τουρκία και για ανάγκη επανεξέτασης των σχέσεων των δύο χωρών , οδηγεί τον Ερντογάν να φλερτάρει ακόμα περισσότερο με την Ρωσία και το πυραυλικό σύστημα S-400, καθώς και με τις χώρες των BRICS. Με την ίδια απόφαση Τραμπ συζητείται η άρση του εμπάργκου όπλων που είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Αξιοσημείωτο είναι, ακόμα, το μπαράζ οικονομικών απειλών και κυρώσεων μεταξύ των δύο χωρών. Η αφορμή για τις ΗΠΑ φαίνεται να είναι η παράνομη κράτηση του Αμερικανού πάστορα, Άντριου Μπράνσον. Οι ΗΠΑ σκληραίνουν περαιτέρω την στάση τους με υψηλούς δασμούς και «άλλα σχέδια, αν δεν τον απελευθερώσουν άμεσα», όπως λέει ο Στίβεν Μνούτσιν, υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ. Η αφορμή για την Τουρκία φαίνεται να είναι η άρνηση έκδοσης του Φετουλάχ Γκιουλέν τον οποίο θεωρεί ως τον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα του 2016. Σε μια προσπάθεια να ασκήσει κάποια πίεση, απαντά με παρόμοιες απειλές, και κυρώσεις.
Αναμφισβήτητα, η ένταση μεταξύ των δυο χωρών είναι μεγάλη και σε αυτό κύριο ρόλο έχει ο απομονωτισμός. Πρόκειται για τον ίδιο απομονωτισμό που εκτός των άλλων συνέβαλε στην είσοδο της Τουρκίας στους κόλπους του NATO.
Ήδη από το τέλος του Ά Παγκοσμίου Πολέμου και ακόμα και μετά την κρίση του 1929, η Τουρκία πειραματίστηκε με τον απομονωτισμό, με την Κεμαλική κυβέρνηση να μεταφέρει την πρωτεύουσα από την Κωνσταντινούπολη στην Άγκυρα και να υιοθετεί την νοοτροπία του κρατισμού, την ενίσχυση δηλαδή του κρατικού μηχανισμού στον οικονομικό τομέα. Μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου η Τουρκία δεν θέλησε απαραίτητα να πάρει το μέρος ενός εκ των δύο πρώην συμμάχων της, ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης. Η συνεχής, όμως, αύξηση της δύναμης της Σοβιετικής Ένωσης και η ξεκάθαρη δήλωση στην διάσκεψη της Γιάλτας το 1945 της επιθυμίας του Στάλιν να έχει επιρροή πάνω στην Τουρκία, έτσι ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στην Μεσόγειο, ταρακούνησε την Τουρκία και την οδήγησε στην ένταξη της στο NATO το 1952.
Είναι άραγε η σημερινή προσπάθεια απομονωτισμού της Τουρκίας από την Δύση και η απόπειρα της να βρει νέους συμμάχουςαυτή που θα έχει το αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα από ότι στο παρελθόν , την έξοδο της δηλαδή από το NATO;
* Φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς
Δημοσίευση σχολίου