Έλεγα τις προάλλες για την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ρωσία και το Ισραήλ, και για τις προοπτικές συνεργασίας που ανοίγονται για τις τρεις χώρες στον τομέα του φυσικού αερίου. Τόσο σε επίπεδο Turk Stream (αγωγός Ρωσίας-Τουρκίας), όσο και σε επίπεδο Leviathan (αγωγός Ισραήλ-Τουρκίας). Και γιατί όχι και σε επίπεδο αποστολής Ρωσικού αερίου μέσω Τουρκίας και Ισραήλ στην Ινδία, κάτι που είχε συζητηθεί και στο παρελθόν.
Στην συνέχεια έλεγα για τις δυσκολίες που θα δημιουργήσει η ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ρωσία και το Ισραήλ στις σχέσεις της Τουρκίας με έναν από τους βασικούς συμμάχους και χορηγούς της, το Κατάρ, και στις ήδη δύσκολες σχέσεις της με το Ιράν, με το οποίο ήδη σκοτώνεται στην Συρία, και το οποίο ήδη την τροφοδοτεί με 10 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, αλλά και με πετρέλαιο. Και του οποίου Ιράν το φυσικό αέριο η Τουρκία φιλοδοξεί να στείλει στην Ευρώπη, μαζί με το φυσικό αέριο του Κατάρ.
Ο Ερντογάν λέει ότι δεν πρέπει να διαχωρίζονται οι Μουσουλμάνοι σε Σουνίτες και Σιίτες, ούτε σε Άραβες, Πέρσες και Τούρκους. Ο Ερντογάν ελπίζει να αποτελέσει η Τουρκία τον βασικό παίκτη και προστάτη ενός ενιαίου Μουσουλμανικού καρτέλ πετρελαίου αερίου, και να είναι η Τουρκία ο προνομιακός συνομιλητής αυτού του καρτέλ με την Δύση, την Ινδία και την Κίνα, ως η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη του Μουσουλμανικού κόσμου. Οι πολύ σκληρές επιθέσεις του Ερντογάν προς την Δύση, προς τους “σταυροφόρους”, έχουν κάνει μεγάλη ζημιά στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά έχουν ανεβάσει κατακόρυφα το κύρος του Ερντογάν στον Μουσουλμανικό κόσμο.
Στην συνέχεια ανέβασα ένα άρθρο του Foreign Affairs, το οποίο έλεγε ότι είναι πολύ δύσκολο για την Τουρκία να καταφέρει να διατηρήσει την βελτίωση των σχέσεων της με το Ισραήλ, γιατί όταν θα ξεσπάσει ο επόμενος πόλεμος στην Γάζα, και κάποια στιγμή θα ξεσπάσει, ο Ερντογάν θα πρέπει ξανά να αποσύρει τον πρέσβη της Τουρκίας από το Ισραήλ, αν όχι και να διώξει τον πρέσβη του Ισραήλ από την Τουρκία. Τουλάχιστον αν συνεχίσει να διεκδικεί τον ρόλο του ηγέτη του Μουσουλμανικού κόσμου. Για το άρθρο του Foreign Affairs βλέπε “Terrorism and Turkey's Deal with Israel”, Ιούνιος 2016.
Εννοεί το άρθρο ότι αν το Ιράν, που προμηθεύει με όπλα την Χαμάς, ή ακόμη και το Κατάρ, που τροφοδοτεί με πάρα πολλά χρήματα την Χαμάς, ξεσηκώσουν την Χαμάς και προκαλέσουν έναν νέο πόλεμο στην Γάζα, θα είναι πάρα πάρα πολύ δύσκολο για τον Ερντογάν να μην τους ακολουθήσει, την στιγμή που διεκδικεί τον ρόλο του ηγέτη ολόκληρου του Μουσουλμανικού κόσμου, και έχει δηλώσει ότι ο Μουσουλμανικός κόσμος θα πρέπει ενωμένος να μπει νικηφόρα στην Ιερουσαλήμ.
Και γι’αυτό και το άρθρο ισχυρίζεται ότι είναι πιο πιθανό στο μέλλον να δημιουργηθεί ξανά κάποιο πρόβλημα στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, και να μην μακροημερεύσει αυτή η ομαλοποίηση στις σχέσεις τους. Το άρθρο ανέφερε και την πίεση που ασκούν οι Αιγύπτιοι στους Ισραηλινούς, προκειμένου οι τελευταίοι να κρατήσουν πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία στην Γάζα..
Άρα τι ισχύει? Είναι τόσο σημαντική η συνεργασία της Τουρκίας με το Ισραήλ στον τομέα του φυσικού αερίου, ώστε να καταφέρουν οι δύο χώρες να έχουν μία αρμονική συνεργασία στο μέλλον, ή είναι τα συμφέροντα της Τουρκίας με το Ιράν και το Κατάρ πιο σημαντικά από αυτήν την συνεργασία, και σύντομα η Τουρκία και το Ισραήλ θα διακόψουν ξανά τις διπλωματικές τους σχέσεις?
Νομίζω ότι τα πράγματα είναι αρκετά πιο απλά απ’όσο φαίνονται. Το Ισραήλ έχει φυσικό αέριο για να πουλήσει, και μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr στην Αίγυπτο τον Αύγουστο του 2015, η Αίγυπτος δεν μπορεί να είναι ένας μακροπρόθεσμος αγοραστής του Ισραηλινού αερίου.
Άρα το σχέδιο του Ισραήλ και της Ρωσίας, σύμφωνα με το οποίο μαζί θα έστελναν αέριο στην Αίγυπτο για πολλά χρόνια από τα κοιτάσματα του Ισραήλ, φαίνεται να ναυαγεί. Ο άλλος μεγάλος πιθανός αγοραστής στην περιοχή είναι η Τουρκία, με την οποία υπάρχουν τα γνωστά προβλήματα. Υπάρχει φυσικά και η Ινδία, αλλά από μόνοι τους οι Ισραηλινοί με τον 1 τρις κυβ μέτρα που διαθέτουν δεν νομίζω ότι ήταν ποτέ σοβαρή εναλλακτική για την Ινδία.
Ακόμη και όταν η Τουρκία δεν είχε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, ήταν διατεθειμένη να αγοράσει το φυσικό του αερίου, και η πρόταση της ήταν “strictly business”, που σημαίνει “έχετε φυσικό αέριο, δεν έχετε που να το πουλήσετε, θέλουμε φυσικό αέριο στην Νότια Τουρκία, δεν έχουμε από που αλλού να αγοράσουμε, πουλήστε μας φυσικό αέριο, και συνεχίσουμε να σκοτωνόμαστε στην Γάζα”. Strictly business. Ούτε διπλωματικές σχέσεις ούτε τίποτα.
Αυτό οι Ισραηλινοί δεν είχαν κανένα πρόβλημα να το δεχτούν, εκτός από το ότι θα τους χτυπούσε η Χεζμπολάχ από τον Λίβανο, με την υποστήριξη όχι μόνο του Ιράν αλλά και της Ρωσίας. Και σε καμία περίπτωση δεν αξίζει για τους Ισραηλινούς να πάνε σε έναν πόλεμο με την Χεζμπολάχ, και να έχει η Χεζμπολάχ την υποστήριξη της Ρωσίας, μόνο και μόνο για να στέλνουν 10-15 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Τουρκία κάθε χρόνο.
Αυτό λοιπόν που συμβαίνει τώρα είναι ότι είτε η Gazprom θα μπει στον Leviathan του Ισραήλ, και μαζί θα στείλουν αέριο στην Τουρκία, είτε επειδή κάτι συμφώνησαν η Τουρκία και η Ρωσία για τον Turk Stream, έναν μικρό Turk Stream και όχι αυτόν των 63 δις, οι Ρώσοι θα επιτρέψουν στους Ισραηλινούς να πουλήσουν αέριο στην Τουρκία. Πιο πιθανό μου φαίνεται το πρώτο.
Άρα αν πράγματι οι Ισραηλινοί και οι Τούρκοι τα ξανασπάσουν στην Γάζα σε 1, σε 2 σε 5 χρόνια, ποιο θα είναι το πρόβλημα? Εκεί που ήταν θα βρίσκονται και πάλι, και το φυσικό αέριο του Ισραήλ θα πηγαίνει στην Τουρκία με τις ευλογίες της Ρωσίας. Αυτό είναι κάτι που ήθελαν οι Τούρκοι και οι Ισραηλινοί όταν ακόμη σκοτώνονταν. Άρα αν βρεθούν ξανά να σκοτώνονται, αλλά ταυτόχρονα ρέει και το αέριο του Λεβιάθαν προς την Τουρκία, θα είναι και οι δύο κερδισμένοι. Ο ένας θα πουλάει αέριο, και ο άλλος θα αγοράζει φθηνό αέριο.
Είναι σαν να είμαι εγώ σε πόλεμο με κάποιον από εσάς, και να έχουμε και οι δύο εισόδημα 10.000 ευρώ τον χρόνο, και να έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι και να αυξήσουμε το εισόδημα και των δύο στις 20.000. Θα το κάνουμε και θα συνεχίσουμε τον πόλεμο. Αυτό θα έχει συμβεί στην Τουρκία και το Ισραήλ, αν όπως λέει το Foreign Affairs, οι σχέσεις τους καταρρεύσουν ξανά στο μέλλον. Θα βρίσκονται και οι δύο εκεί που βρίσκονταν, αλλά θα είναι και οι δύο σε καλύτερη θέση οικονομικά. Από την στιγμή που η Ρωσία έδωσε τις ευλογίες της, για τους Τούρκους και τους Ισραηλινούς η κατάσταση θα είναι win win.
Χώρια που όπως είπα θα έχει ανοίξει το ενδεχόμενο να στείλει η Ρωσία αέριο στην Ινδία μέσω της Τουρκίας και του Ισραήλ, κάτι που θα ανεβάσει πάρα πολύ την Τουρκία και το Ισραήλ στην γεωπολιτική ατζέντα της Ινδίας, μίας μεγάλης οικονομικής δύναμης με 1.3 δισεκατομμύρια κατοίκους, αλλά ταυτόχρονα θα τους αποφέρει και προμήθειες.
Άρα είναι πολύ απλά τα πράγματα, και θα πρέπει να τα διαχωρίζουμε σε δύο σενάρια. Το πρώτο είναι αν η συνεργασία Τουρκίας συνεργασίας αφορά μόνο στον Λεβιάθαν, και το δεύτερο αν η Ρωσία, η Τουρκία και το Ισραήλ στείλουν αέριο και στην Ασία πχ Ινδία.
Στην πρώτη περίπτωση το πιθανότερο είναι να γίνει αυτό που λέει το Foreign Affairs, να συνεργαστούν η Τουρκία και το Ισραήλ στον τομέα του αερίου με τις ευλογίες της Ρωσίας, αλλά κάποια στιγμή οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ να καταρρεύσουν ξανά, αλλά το αέριο του Leviathan να συνεχίσει να ρέει προς την Τουρκία.
Οι Ισραηλινοί θα συνεχίσουν να στέλνουν αέριο στην Τουρκία, και η Τουρκία θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις επιθέσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, χωρίς όμως να επιτρέπει να λοξοδρομήσει κάποια ρουκέτα προς τον Leviathan. Ενδεχομένως μαζί με την Gazprom και την Αμερικανική Noble στον Leviathan να μπει και κάποια από τις κρατικές Τουρκικές BOTAS ή TPAO. Αλλά αυτά θα τα μάθουμε στην πορεία.
Εξάλλου λόγω του ναυτικού αποκλεισμού της Γάζας από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, η Τουρκία, το Ιράν και το Κατάρ δεν μπορούν να εξοπλίσουν την Χαμάς στον βαθμό που το Ιράν έχει μέσω της Συρίας εξοπλίσει την Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Άρα η Χαμάς μπορεί να πετάει ρουκέτες στο Ισραήλ, αλλά οι Ισραηλινοί πάντα θα μπορούν να μπούνε στην Γάζα και να την νικήσουν. Όσο φυσικά στην Αίγυπτο παραμένουν στην εξουσία οι σοσιαλιστές και δεν παίρνει την εξουσία η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Να θυμίσω ότι ο Μοχάμεντ Μόρσι, τον οποίο είχαν στηρίξει η Τουρκία, το Κατάρ και το Ιράν, μόλις πήρε την εξουσία στην Αίγυπτο ανακοίνωσε ότι θα διακόψει την ανακωχή που υπέγραψαν η Αίγυπτος και το Ισραήλ από το 1979, και κάλεσε τον Ιρανό πρόεδρο στην Αίγυπτο. Η πρώτη επίσκεψη από το 1979 και την άνοδο των Ισλαμιστών στην εξουσία της Αιγύπτου.
Στην δεύτερη περίπτωση, αν δηλαδή η Ρωσία, η Τουρκία και το Ισραήλ στείλουν αέριο στην Ινδία, και η συνεργασία δεν αφορά απλά στον Leviathan, τότε θα θίξουν ζωτικά συμφέροντα του Ιράν και του Κατάρ, και η Τουρκία και το Ισραήλ θα πρέπει να συνεργαστούν πολύ πιο στενά εναντίον του Ιράν, το οποίο θα ξεκινήσει μπαράζ τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον και των δύο. Αυτό έχει σημασία κυρίως για την Τουρκία, γιατί στο Ισραήλ το Ιράν ήδη το κάνει.
Άρα το πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ νομίζω ότι έχει να κάνει με το τι είδους συνεργασία θα έχουν στον τομέα του φυσικού αερίου, και αν οι δύο χώρες θα λειτουργήσουν ως hub για αποστολή Ρωσικού αερίου στην Ασία.
Αυτό που στην πραγματικότητα άλλαξε τώρα δεν είναι κάτι ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ, αλλά ανάμεσα στην Τουρκία και την Ρωσία. Γιατί η Τουρκία και το Ισραήλ έτσι κι αλλιώς είχαν συμφέρον να συνεργαστούν στον τομέα του αερίου, άσχετα αν σκοτώνονταν. Απλά τώρα που η Τουρκία φαίνεται να ομαλοποιεί τις σχέσεις της με την Ρωσία και αυτό κατέστη εφικτό.
Κλείνοντας. Μία εύκολη πρόβλεψη. Αν η συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ αφορά μόνο στον Leviathan, οι σχέσεις τους θα ξανακλονιστούν. Αν στείλουν αέριο στην Ασία, τότε πράγματι μπορεί να υπάρξει μία στενή συνεργασία των δύο χωρών. Έτσι δείχνει τουλάχιστον το πράγμα, αλλά φυσικά επιφυλάσσομαι να επανέλθω με διορθώσεις. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου