Όταν ένας υψηλόβαθμος πολιτικός δηλώνει σε Αμερικανό επίσημο ότι λέει ψέμματα στον λαό του, ενώ την αλήθεια την έχει επιφυλάξει μόνο για τον ξένο επίσημο, δεν αναμένει βέβαια να ιδεί την δήλωσή του αυτή δημοσιευόμενη στις διεθνείς ειδήσεις. Αντιθέτως ελπίζει να μη συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο. Αυτό όμως συνέβη, μεταξύ πολλών άλλων, χιλιάδων επισήμων και στον βοηθό Πρωθυπουργό της Υεμένης όταν «εμπιστέυθηκε» στον Στρατηγό Ντέιβιντ Πετρέους ότι θα εξακολουθήσει να ισχυρίζεται δημοσία ότι «οι μπόμπες που ρίχνονται είναι δικές μας και όχι δικές σας».
Ο κ. Saleh επιζητούσε με τον τρόπο αυτό να αποδείξει ότι η αφοσίωση προς την πατρίδα και τον λαό που τον είχε υποτίθεται εκλέξει ήταν μικρότερης σημασίας από την αφοσίωση που είχε προς τις ΗΠΑ. Άλλωστε τις δημόσιες αυτές και ψευδείς δηλώσεις τις είχε επαναλάβει και στην Βουλή της χώρας του όπου είχε διαβεβαιώσει ότι οι Υεμενικές δυνάμεις – και όχι ξένες - είχαν χτυπήσει τους φερόμενους ως οπαδούς της Αλ Κάιντα διαμαρτυρόμενους πολίτες της χώρας του.
Αυτό που είχε συμβεί ήταν ότι, όπως και σε πολλές χιλιάδες άλλες περιπτώσεις, είχε παρεμβληθεί το φαινόμενο Wikileaks και είχε αποκαλύψει την ασυνέπεια του Υεμενίτη πολιτικού προς τη χώρα του.
Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο γενικευμένο που είναι φυσικό να έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα και ερωτηματικά και είναι επίσης αυτονόητο ότι θα επηρεασει στο μέλλον έντονα την ποιότητα και την εμπιστευτικότητα των διεθνών εν γένει σχέσεων και της Διπλωματίας ειδικότερα. Πίσω από το φαινόμενο βρίσκεται, όπως όλοι τώρα γνωρίζουν, ο αυστραλός πρώην hacker Julian Assange, ο άνθρωπος που όπως λέει, πιστεύει ότι η αλήθεια είναι το απόλυτο προαπαιτούμενο των διεθνών σχέσεων. Η γραμμή αυτής της σκέψης είναι τόσο σύμφωνη με την επικρατούσα φιλοσοφία της εποχής μας που ποτέ από τότε που άρχισε τη δράση του δεν αντιμετώπισε βαριές κατηγορίες όπως λ.χ. εσχάτη προδοσία ή κατασκοπία. Το βαρύτερο αμάρτημα που του αποδίδουν – κυρίως, αλλά όχι όλοι, οι πολιτικοί των ΗΠΑ – είναι «ηλεκτρονική πειρατεία» και «τρομοκρατία υψηλής τεχνολογίας».
Είναι όμως χρήσιμο, με την έκταση που έχει πάρει η υπόθεση αυτή – οι πρώτες διαρροές τηλεγραφημάτων αμερικανών διπλωματών ανήλθαν στον φανταστικό αριθμό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων – να αναλογισθεί κανείς ποιες θα είναι στο μέλλον οι επιπτώσεις του φαινομένου. Πράγματι φαίνεται ότι η εποχή της εμπιστευτικότητος έχει πλέον ξεπεραστεί. Όχι μόνο επειδή είναι εκατοντάδες χιλιάδες τα «εμπιστευτικά» τηλεγραφήματα που είδαν με διάφορες μορφές και σε διάφορους χρόνους το φώς της δημοσιότητος. Αλλά και διότι η χαλαρότηταμε με την οποία αντιμετωπίσθηκε δείχνει ότι εύκολα και γρήγορα θα βρεί μιμητές και ότι θα γίνει πραγματικότητα επι τέλους αυτό που ανακριβώς λέγαμε άλλοτε: «ουδέν κρυπτόν υπο τον ήλιον».
Συνηγορεί ακόμη και το επιχείρημα ότι η σχετική τεχνολογία όχι μόνο επιτρέπει σήμερα αυτές τις αποκαλύψεις αλλά, εξελισσόμενη καθημερινά, θα κάνει ακόμη ευκολότερη την πρόσβαση με την τελειοποίησή της.
Βλέπει με τρόμο ο Πρωθυπουργός αραβικής χώρας λ.χ. τυπωμένη στις διεθνείς ειδήσεις τη φράση που είχε πεί σε αμερικανό Διπλωμάτη το 2006. «Το Ιράκ δεν ήταν απαραίτητο», υπονοώντας φυσικά την αμερικανική επέμβαση στη χώρα αυτή. «Αλλά το Ιράν είναι αναγκαίο», συμπληρώνει και καθώς το διαβάζει όπως το είχε τότε δηλώσει, του ανεβαίνει - και δικαιολογημένα - το αίμα στο κεφάλι. Είναι να μην του ανεβεί;
Η σημερινή κατάσταση του φαινομένου Wikileaks είναι τελείως διαφορετική από τις διαρροές που σημειώνονταν στο παρελθόν και που αφορούσαν σημεία συζητήσεων, επαφών και διαπραγματεύσεων που διεξήγοντο υπό την σκιά της εμπιστευτικότητος. Η σημερινή κατάσταση δεν δημιουργεί πλέον «φήμες» ή «πληροφορίες» σοβαρές ή ανεξακρίβωτες. Δημοσιοποιεί αντιθέτως φράσεις συγκεκριμένες, άφθονες σε ποσότητα και ακριβείς σε ποιότητα. Δημιουργεί επικίνδυνες συχνά καταστάσεις για διπλωμάτες, για πολιτικούς, για επιχειρηματίες που δείχνουν στα παρασκήνια διαφορετικό πρόσωπο από την δημόσια εικόνα τους.
Είναι γνωστό ότι οι διπλωμάτες στα έγγραφα και τηλεγραφήματά τους μεταφέρουν πληροφορίες. Γενικά, προκειμένου να μεταδώσουν πληρέστερη γνώση της καταστάσεως και των προσώπων της χώρας όπου υπηρετούν, αρέσκονται και είναι επιθυμητό και από τα κέντρα της Εξωτερικής πολιτικής να δίδουν ολοκληρωμένες εικόνες. Με χαρακτηρισμούς, προσώπων, με εκτιμήσεις συμπεριφορών, με κρίσεις για την ανεπίσημη και συχνά κρυφή ζωή των προσώπων με τα οποία συνεργάζεται ο διπλωμάτης. Όταν λοιπόν οι πληροφορίες αυτές βγαίνουν στον τύπο από το σύστημα των Wikileaks τότε βρίσκεται καθισμένος σε αναμμένα κάρβουνα όχι μόνο ο περιγραφόμενος πολιτικός αλλά και ο περιγράψας διπλωμάτης.
Πέρα απ’ όλα αυτά, η κίνηση των Wikileaks θεωρήθηκε ότι ζημιώνει τα εθνικά συμφέροντα ορισμένων χωρών και πρωταρχικά των ΗΠΑ εκφράσθηκε δε η άποψη αυτή από την ίδια την Χϊλαρυ Κλίντον η οποία εγκαίρως, αμέσως μετά τις πρώτες δημοσιεύσεις έσπευσε να τηλεφωνήσει σε πολλούς Υπουργούς Εξωτερικών συνεργαζομένων χωρών στην προσπάθειά της να δικαιολογήσει τέτοιες καταστάσεις και να εκφράσει την λύπη της για τις διαρροές. Μίλησε δε στη συνέχεια για σοβαρούς κινδύνους που ενέχει το φαινόμενο αυτό στο «σύστημα των διακρατικών ανταλλαγών και επαφών».
Οι κίνδυνοι όμως της αποκάλυψης των αδιάκριτων περιγραφών εκ μέρους των διπλωματών δεν πιστεύεται ότι θα σταματήσει την αναγκαία άλλωστε αποστολή στις πρωτεύουσες των κρίσεων και των εμπειριών των. Το επιβάλλουν τόσο η επαγγελματική συνέπεια όσο και η προσωπική φιλοδοξία κάθε διπλωμάτη να επιδείξει και να μεταδώσει στους προϊσταμένους του ότι γνωρίζει, ότι έχει διεισδύσει και ότι ξέρει να κρίνει τα εσωτερικά της χώρας όπου τον έστειλε η υπηρεσία του. Έτσι θα εξακολουθήσει να αναφέρει ποιος αρχηγός κράτους πάσχει από κάποια νοητική ασθένεια, ποιος Πρόεδρος ευρωπαϊκής χώρας μοιάζει με «γυμνό Αυτοκράτορα», ποιά πρωθυπουργός φοβάται ακόμη και τον ίσκιο της και ποιος πρωθυπουργός μεγάλης Νατοϊκής χώρας περιβάλλεται από βοηθούς που τον διασκεδάζουν αλλά που έχουν πολύ λίγο σεβασμό γι’ αυτόν.
Ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι πολύ μεγάλο μέρος των δημοσιοποιηθέντων τηλεγραφημάτων αφορούν την γείτονα μας την Τουρκία. Επτά χιλιάδες τηλεγραφήματα αμερικανών διπλωματών που αποκαλύφθηκαν αφορούν στη χώρα αυτή. Η προσοχή που οφείλεται στο γεγονός αυτό δεν έχει μόνο σχέση με το ότι η χώρα αυτή είναι σημαντικής προτεραιότητος για την Ελλάδα αλλά και διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα των διεργασιών που γίνονται σε χώρους όπου ανοίγουν νέοι προσανατολισμοί, όπου αναπτύσσονται δυνατές οικονομίες και όπου δημιουργούνται νέα ερωτηματικά για τη δύση και για τις ΗΠΑ ειδικότερα.
Όλα αυτά προέρχονται από τον δυναμισμό και τις ικανότητες ενός μόνο ανθρώπου, άσχετα αν το κίνημα των Wikileaks έχει πάρει πλέον ανεξέλεγκτη έκταση και αποτελεί τεράστιο δίκτυο πληροφοριών και ανάλογων επιρροών. Ο άνθρωπος αυτός, ο Julian Assange είναι κατά τον δημοσιογράφο Fouad Ajami περίπτωση τελείως διαφορετική από άλλους που υπήρξαν στην Ιστορία διάσημοι για διαρροές εμπιστευτικών πληροφοριών. Αναφέρεται επί παραδείγματι ο Daniel Ellsberg που ήταν υπεύθυνος για την διαρροή εγγράφων το 1971 σχετικών με τον πόλεμο του Βιετνάμ. Αυτός ήταν αρχικά υπέρμαχος του πολέμου και μετά , απογοητευμένος δημοσιοποίησε εμπιστευτικά έγγραφα, τα γνωστά ως τα έγγραφα του Πενταγώνου.
Ο J Αssange αντιθέτως, θεωρεί ότι επιτελεί εξ αρχής ένα καθήκον προς τους πολίτες όλου του κόσμου, ως πιστός οπαδός της αλήθειας στην πολιτική, ως κάποιος που μπορεί να αντιμετωπίσει την αμερικανική δύναμη και τα μυστικά που κρύβει, ως κάποιος που αντιπροσωπεύει μιάν εποχή κατά την οποία η εμπιστευτικότητα έχει κατανικηθεί από την τεχνολογία. Σύμμαχοί του στο έργο που έχει αναλάβει είναι οι διεθνείς Οργανώσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο και οι τιμητικές διακρίσεις που του έχουν απονεμηθεί το αποδεικνύουν. Έχει πάρει το 2009 τηνAmnesty International UK Media Award (New Media) για την δημοσιοποίηση των εξωδικαστικών φόνων στην Κένυα, το Sam Adams Award το 2010, ονομάσθηκε Πρόσωπο του έτους από περιοδικά όπως το TIME, εφημερίδες όπως η LE MONDE. Το Φεβρουάριο του 2011 του απενεμήθη το χρυσό μετάλλιο του Sydney Peace Foundation κ.α.
Πολλά θα γραφούν και πολλά θα ειπωθούν για το πρόσωπο και το έργο του αυστραλού πρώην hacker. Από όλα αυτά ένα είναι βέβαιο: Ότι σημαντικές κινήσεις της τελευταίας περιόδου στην διεθνή σκηνή έχουν πάρει τη μορφή που έχουν σήμερα εξ αιτίας των Wikileaks. Ότι πολλά ακόμη θα γίνουν ως συνέχεια των σχετικών δημοσιοποιήσεων.
Ότι μέρος αυτών που συμβαίνουν σήμερα σε όλο τον αραβικό χώρο έχει ξεκινήσει από πληροφόρηση που χωρίς τον J. Assange δεν θα υπήρχε. Ότι η επανάσταση στην Τυνησία δεν θα είχε ίσως ξεσηκώσει τον κόσμο με αποτέλεσμα να επιτύχει, αν δεν υπήρχαν οι δεκάδες χιλιάδες νέοι που κατάφεραν να μάθουν τι συμβαίνει γύρω τους μέσα από τις ηλεκτρονικές πληροφορίες. Μέσα από τις ηλεκτρονικές πληροφορίες για ένα μεμονωμένο γεγονός που είχε συμβεί 300 χιλιόμετρα μακρυά από την πρωτεύουσα Τύνιδα. Για μια αυτό-πυρπόληση ενός αδικημένου φουκαρά πλανόδιου μικροπωλητή χορταρικών, του Mohamed Bouazizi, ενός γεγονότος δηλαδή που αν δεν υπήρχαν άλλα μέσα, έξω από τις επίσημες εφημερίδες με τις γνωστές πολιτικές δεσμεύσεις τους, κανείς δεν θα είχε λάβει γνώση. Και επανάσταση δεν θα είχε συμβεί. Και αλλαγή στο καθεστώς δεν θα είχε επιτευχθεί. Και ίσως η αλυσσίδα των ανατροπών σε άλλες χώρες δεν θα είχε ακολουθήσει..
του Εμμαν. Μεγαλοκονόμου
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου