Φταίνε οι Αμερικάνοι. Φταίνε οι Ευρωπαίοι. Φταίει ο Μακρόν, ο Γκιουλέν, ο Μητσοτάκης. Τώρα; Ποιο σκιάχτρο μπορεί να ανασύρει ο Ερντογάν; Ποιος συνωμότησε με τον Εγκέλαδο;
Μιχάλης ΤσιντσίνηςΑγγίζει τα όρια της δεισιδαιμονίας η επαναφορά της φύσης στο πεδίο της πολιτικής. Θα ήθελε κανείς να λειτουργούσε τόσο απλοϊκά η ιστορία. Θα ήθελε να είναι αληθινές οι ηθικολογικές προγνώσεις που αναγνωρίζουν στη μεγάλη συμφορά τη δύναμη να τιμωρεί την ύβριν και να τιθασεύει τις ναρκισσιστικές ροπές της εξουσίας. Ο σεισμός δεν πρόκειται να κλονίσει εσωτερικά τον Ερντογάν. Δεν θα τον κάνει να συνειδητοποιήσει τα όριά του.
Μπορεί όμως να επιταχύνει τα ρεύματα που ήδη αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του καθεστώτος του. Το καθεστώς δεν εδράζεται μόνο στους μηχανισμούς της καταπίεσης που έχει χτίσει. Συνέβη μάλλον το αντίθετο. Βρέθηκε σε θέση ισχύος, ώστε να «εκκαθαρίσει» καθεστωτικά το κράτος, χάρη στα γνήσια κοινωνικά ερείσματα που είχε προηγουμένως αποκτήσει. Πώς; Εξασφαλίζοντας καλύτερες συνθήκες ζωής στους Τούρκους.
Αυτή η νομιμοποίηση καταρρακώνεται καιρό τώρα από τον πληθωρισμό και τα ασυνάρτητα Erdoganomics. Γι’ αυτό και η διαχείριση των πληγών του σεισμού αποκτά υπαρξιακή σημασία για το καθεστώς: Είναι μια μεγάλη πρόκληση για να αποδείξει ότι μπορεί ακόμη να ανταποκριθεί στα στοιχειώδη. Τίποτε δεν προδικάζει ότι τυχόν αποτυχία στην πολιτική προστασία θα δώσει τη χαριστική βολή στην ήδη απονομιμοποιημένη εξουσία. Μπορεί, αντιθέτως, να την εξωθήσει σε πιο επικίνδυνους αντιπερισπασμούς.
Πώς μπορεί το τυχαίο να αλλάξει τις κοινωνίες;
Ομως, οι Τούρκοι; Η κοινή γνώμη, ανεξαρτήτως του πώς εκφράζεται (προ)εκλογικά, πώς θα αλλάξει μετά το τραγικό γεγονός; Μπορεί να μεταβάλει τις συνειδήσεις ένας σεισμός; Μπορεί να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση ότι ο μεγαλοϊδεατικός απομονωτισμός δεν είναι παρά ένα προπαγανδιστικό στρατήγημα που στο τέλος αποβαίνει αυτοκτονικό;
Αυτό που φαίνεται τις τελευταίες ώρες με τρόπο οδυνηρό είναι ότι κανείς δεν μπορεί μόνος του. Η Τουρκία έχει ανάγκη από φίλους. Εχει ανάγκη τη Δύση που διαθέτει τώρα την προθυμία και τα μέσα να βοηθήσει.
Το έδειξε και η πανδημία. Μια εξωπολιτική δύναμη της τύχης μπορεί να επιταχύνει ραγδαία τάσεις και τρόπους που ήδη είχαν αρχίσει να εκδηλώνονται. Μπορεί ακόμη και να μεταστρέψει τις ιδέες των ανθρώπων, συντελώντας στην καθιέρωση νέων στάσεων ζωής. (Η «μεγάλη παραίτηση» και το εργασιακό ήθος που την εμψυχώνει είναι παράδειγμα χαρακτηριστικό).
Μια «σεισμογενής» πολιτική αλλαγή είναι σήμερα, που η γη ακόμη τρέμει, εξίσου πιθανό να οδηγήσει σε μια εξωστρεφή, όσο και σε μια πιο απόμακρη Τουρκία. Αυτό που μοιάζει πλέον απίθανο είναι ότι το αύριο θα το ορίσει μόνο το χέρι του σουλτάνου.
Δημοσίευση σχολίου