Από τον περασμένο Ιούνιο η προσοχή της Διεθνούς κοινότητας στράφηκε στο Ιράκ, όπου οι τζιχαντιστές κατέλαβαν μεγάλες περιοχές της χώρας και ανακήρυξαν το νέο χαλιφάτο. Η συνεργασία ΗΠΑ – Ιράν για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών δεν έχει γίνει, πάντως, εξίσου γνωστή.
ΠΗΓΗ: STRATFOR
ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Παντελής Καρύκας
Οι εξελίξεις στο Ιράκ και κυρίως το ζήτημα της διατήρησης της ακεραιότητάς του και το ζήτημα των Κούρδων, έχουν φέρει Ουάσινγκτον και Τεχεράνη κοντά, αν και η καχυποψία και οι περί του αντιθέτου φωνές στο εσωτερικό και των δύο χωρών, υπονομεύουν την συνεργασία αυτή.
Οι ΗΠΑ και το Ιράν είναι εχθροί τα τελευταία 35 χρόνια. Τώρα όμως πρέπει να συνεργαστούν κατά του κοινού εχθρού, των τζιχαντιστών, όπως συνεργάστηκαν στενά, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, κατά των Ταλιμπάν. Οι σχέσεις των δύο χωρών είχαν διασαλευτεί και πάλι όμως, όταν ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους, ενέταξε το Ιράν στον «άξονα του κακού». Οι σχέσεις των δύο χωρών παρέμειναν κακές λόγω και του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, το οποίο ξεκίνησε το 2002.
Παρά την ένταση όμως οι δύο χώρες συνεργάστηκαν ξανά, το 2003, μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, με αφορμή και τότε το Ιράκ. Για την Τεχεράνη, η αμερικανική εισβολή και η συντριβή του καθεστώτος Χουσεΐν ήταν θετικό βήμα. Με τον τρόπο αυτό οι ΗΠΑ απομάκρυναν την μεγαλύτερη υφιστάμενη απειλή κατά του Ιράν και οι Ιρανοί έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να βοηθήσουν την κατάρρευση του ιρακινού καθεστώτος.
Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, οι σιίτες και οι Κούρδοι του Ιράκ, ήταν για πολύ καιρό σύμμαχοι της Τεχεράνης. Οι δύο αυτές κοινότητες ενισχύθηκαν και από τις ΗΠΑ και από το Ιράν, πρώτον κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά του Σαντάμ και κατόπιν, κατά την προσπάθεια ανασχηματισμού του Ιράκ, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό σιιτικής κυβέρνησης στο Ιράκ και τη δημιουργία της αυτόνομης κουρδικής περιοχής.
Κατά τη διάρκεια της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στο Ιράκ, οι ΗΠΑ και το Ιράν συνεργάζονταν συνεχώς, με δύσκολο και περίπλοκο τρόπο είναι αλήθεια. Δεν έλειψαν και οι ανταγωνισμοί. Από κάποιο σημείο και μετά οι υπόγειοι δίαυλοι επικοινωνίας δεν αρκούσαν, οπότε Ουάσινγκτον και Τεχεράνη άρχισαν απευθείας επίσημες συνομιλίες, σχετικά με το μέλλον του Ιράκ στη μετά Σαντάμ εποχή.
Τώρα όμως, καθώς το νέο Ιράκ που στήριξαν αμφότερες οι χώρες αυτές, αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη πρόκληση από το 2007, όταν οι σουνίτες επιχείρησαν να καταλάβουν την εξουσία, είναι απόλυτα φυσικό οι δύο χώρες να ενώσουν τις δυνάμεις τους ξανά, για να αντιμετωπίσουν την κοινή απειλή. ΗΠΑ και Ιράν ανησυχούν εξίσου σοβαρά για την απειλή του ISIL, αλλά μοιράζονται κοινά συμφέροντα και σε άλλα σημεία της Μέσης Ανατολής.
Τις μυστικές έως τώρα διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, οι οποίες διεξήχθησαν στο Ομάν μετά την κατάρρευση του ιρακινού στρατού από την επίθεση του ISIL, διεξήγαγαν από την πλευρά των ΗΠΑ ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος του αντιπροέδρου Μπάιντεν και από την πλευρά του Ιράν ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Χουσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν. Οι δύο αυτοί αποφάσισαν από κοινού την αποπομπή και αντικατάσταση του Μαλίκι, στην πρωθυπουργία του Ιράκ. Παράλληλα οι δύο τους εργάστηκαν σκληρά για να αμβλύνουν τις διαφορές μεταξύ σουνιτών και σιιτών στο Ιράκ, αλλά και τις διαφορές των Ιρακινών με τους Κούρδους.
Αν και εργάζονται από κοινού, οι δύο χώρες δεν μπορούν να παραδεχτούν ανοικτά την συνεργασία τους. Τόσο ο πρόεδρος Ομπάμα, όσο και ο Ιρανός ομόλογός του Ρουχανί, αντιμετωπίζουν ισχυρές εκ των έσω πιέσεις, με το μεγάλο αγκάθι να είναι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η καχυποψία υπάρχει και φυσικά δεν βοηθά στην από κοινού αποτελεσματική αντιμετώπιση του ISIL. Ειδικά η καχυποψία κυριαρχεί στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας και των πληροφοριών. Καμία πλευρά δεν μοιράζεται τις πληροφορίες της με την άλλη.
Η συνεργασία μεταξύ υπηρεσιών στις δύο χώρες προσκρούει σε τοίχο. Για παράδειγμα η Δύναμη Quds των Ιρανών και οι υπηρεσίες ασφαλείας τους, βλέπουν την αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών των ενόπλων δυνάμεων και τη CIA ως αντιπάλους και αντίστροφα. Αυτό που απομένει λοιπόν είναι, οι δύο πλευρές, αδυνατώντας να δράσουν από κοινού, να συντονίσουν τουλάχιστον τις κινήσεις τους. Σύμφωνα με πληροφορίες του Stratfor, δυνάμεις της ιρανικής Quads, αναπτύχθηκαν στο Ιράκ και μάχονται ήδη, μαζί με τους Κούρδους, κατά του ISIL.
Την ίδια ώρα και οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει εκατοντάδες στρατιωτικούς συμβούλους στο Ιράκ, αρχίζοντας μετά την πτώση της Μοσούλης. Στην πραγματικότητα άνδρες της Quds βρίσκονταν συνεχώς στο Ιράκ. Απλώς τώρα, λόγω ISIL, η παρουσία τους έγινε πιο ενεργή.
Αμερικανοί και Ιρανοί, κατά συνέπεια, βρίσκονται πλέον συχνά πλάι-πλάι. Αν και οι Ιρανοί εξαπέλυσαν περιορισμένο αριθμό αεροπορικών επιδρομών κατά των τζιχαντιστών, η Τεχεράνη έχει επικεντρώσει την προσοχή της στις χερσαίες επιχειρήσεις, εκπαιδεύοντας και εξοπλίζοντας εν μέρει τους Ιρακινούς, αλλά μετέχοντας και στις μάχες με τις δυνάμεις της.Από την άλλη οι ΗΠΑ πολεμούν κυρίως από αέρος, καθώς λόγω της αντίδρασης της αμερικανικής κοινής γνώμης, δεν επιθυμούν να αποστείλουν χερσαίες δυνάμεις. Αποτέλεσμα αυτού είναι τα αμερικανικά αεροσκάφη να υποστηρίζουν τα ιρανικά χερσαία τμήματα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι και οι δύο πλευρές αισθάνονται ιδιαίτερα άνετα. Ωστόσο, η κατάσταση στο Ιράκ επιβάλει την συνεργασία. Γιατί όταν θα έρθει η ώρα να αντιμετωπιστεί το Ισλαμικό Κράτος και στη Συρία, εκεί όπου τα συμφέροντα ΗΠΑ και Ιράν είναι συγκρουόμενα, θα δούμε αν η νυν συνεργασία διατηρηθεί.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου