Μέση Ανατολή: Οι πρώτοι νεκροί για τις ΗΠΑ και τα επαπειλούμενα αμερικανικά αντίποινα.

Γιώργος Σκαφιδάς
Αργά ή γρήγορα θα συνέβαινε· αυτό είναι βέβαιο. Από μια άποψη, ίσως και να είχε αργήσει να συμβεί, δεδομένων των συνθηκών.

Από τις αρχές Οκτωβρίου και έπειτα, οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν δεχθεί περισσότερες από 160 επιθέσεις, κυρίως με drones και ρουκέτες, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Κι όμως, οι Αμερικανοί θρήνησαν τους πρώτους νεκρούς μόλις την περασμένη Κυριακή, 28 Ιανουαρίου, έπειτα από σχεδόν τέσσερις μήνες βομβαρδισμών, όταν ένα εχθρικό drone έπληξε αμερικανικό φυλάκιο στο έδαφος της Ιορδανίας, κοντά στα σύνορα με τη Συρία και το Ιράκ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τρεις Αμερικανοί στρατιώτες και να τραυματιστούν περίπου 40 από τους συνολικά 350 που βρίσκονταν εκεί.

Οι πρώτοι νεκροί Αμερικανοί της τρέχουσας μεσανατολικής κρίσης είναι γεγονός, ένα γεγονός το οποίο έρχεται να αναδιαμορφώσει το τοπίο των προκλήσεων για τις ΗΠΑ σε μια χρονική στιγμή που θεωρείται όμως εξαιρετικά κρίσιμη για τη διοίκηση του Τζο Μπάιντεν λόγω των επερχόμενων αμερικανικών προεδρικών εκλογών (Νοέμβριος 2024) αλλά και εξαιτίας των εν εξελίξει μεσανατολικών επαφών που είχαν ενταθεί το τελευταίο διάστημα με στόχο την απελευθέρωση των (περίπου 130 εναπομεινάντων) Ισραηλινών ομήρων και την (ενδεχομένως δίμηνη) κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Συμπτώσεις

Την περασμένη Κυριακή, την ώρα που οι Αμερικανοί δέχονταν επίθεση στην Ιορδανία, ο διευθυντής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, ο άνθρωπος του Μπάιντεν για τις δύσκολες αποστολές στο εξωτερικό, βρισκόταν στο Παρίσι για επαφές με αξιωματούχους από το Κατάρ, την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε, λίγα 24ωρα νωρίτερα, επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ηγέτες της Αιγύπτου και του Κατάρ, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Μπρετ ΜακΓκέρκ είχε, λίγες ημέρες πριν, μεταβεί για επαφές στην περιοχή της Μέσης Ανατολής την οποία ενδέχεται να επισκεφθεί εκ νέου το προσεχές διάστημα (για πέμπτη φορά τους τελευταίους περίπου τέσσερις μήνες) και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν.

Οι Αμερικανοί «έτρεχαν», με άλλα λόγια, να «σβήσουν» τη φωτιά της Γάζας, έχοντας απέναντί τους όχι μόνο τη Χαμάς αλλά και τους ακραίους της ισραηλινής κυβέρνησης (Μπεν-Γκβιρ, Σμότριχ) του Νετανιάχου συμπεριλαμβανομένου, την ώρα που δέχθηκαν αυτήν την πολύνεκρη επίθεση στο έδαφος της Ιορδανίας, μια επίθεση που φέρεται να προήλθε από ομάδες ενόπλων που υποστηρίζονται από το Ιράν αν και η ίδια η Τεχεράνη επιμένει να διαμηνύει ότι δεν είχε καμία ανάμειξη.

Κλιμάκωση… χωρίς κλιμάκωση

Κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ μαζί με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Αντονι Μπλίνκεν υποστήριξε ότι η κατάσταση σήμερα στη Μέση Ανατολή είναι πιο επικίνδυνη από ό,τι κατά οποιαδήποτε άλλη περίοδο μετά το 1973 και τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Αναφερόμενος στο χτύπημα της Κυριακής, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ πρόκειται να απαντήσουν κατά τρόπο πολυεπίπεδο, σταδιακό και διαρκή, αποφεύγοντας όμως παράλληλα μια ευρύτερη κλιμάκωση. «Οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν τη στιγμή και με τον τρόπο που εμείς θα επιλέξουμε», είχε δηλώσει νωρίτερα ο Τζο Μπάιντεν.

«Δεν είναι ξεκάθαρο ποια θα πρέπει να είναι αυτή η απάντηση γιατί είναι πάντοτε εξαιρετικά δύσκολο να βρίσκεις πώς θα πρέπει να ανταποκριθείς σε έναν πόλεμο δια αντιπροσώπων», σχολιάζει ο Μαξ Μπουτ μέσα από τις σελίδες της Washington Post, υπενθυμίζοντας ότι:οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βομβάρδισαν την Κίνα ούτε τη Σοβιετική Ένωση όταν εκείνες στήριζαν εμπράκτως τους εχθρούς των Αμερικανών στην Κορέα και στο Βιετνάμ
και η Σοβιετική Ένωση δεν βομβάρδισε τις ΗΠΑ όταν εκείνες στήριζαν εμπράκτως τους Αφγανούς τη δεκαετία του 1980 ενώ και τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία δεν βομβαρδίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε άλλες νατοϊκές χώρες, παρόλο που εκείνες στηρίζουν στρατιωτικά την Ουκρανία.

Κι όμως, υπάρχουν πολιτικοί στις ΗΠΑ – όπως οι Ρεπουμπλικανοί Λίντσεϊ Γκρέιχαμ, Τζον Κόρνιν και Ντάνιελ Κρένσο – που βγήκαν ανοιχτά τα τελευταία 24ωρα και ζήτησαν από τον Μπάιντεν να βομβαρδίσει το Ιράν. Μια τέτοια κίνηση είναι σχεδόν βέβαιο ωστόσο ότι θα είχε χαοτικές επιπτώσεις, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και εμπορικά, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει στο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ από όπου περνά περίπου το 1/3 του δια θαλάσσης μεταφερόμενου πετρελαίου.
Τα πιθανά αντίποινα

Πώς θα μπορούσαν, λοιπόν, να αντιδράσουν τώρα οι ΗΠΑ;

Το «προηγούμενο» της εξόντωσης του Ιρανού στρατιωτικού διοικητή της δύναμης Quds, Κασέμ Σολεϊμάνι, ο οποίος είχε πέσει νεκρός από αμερικανικό πλήγμα στο Ιράκ το 2020, δίνει προφανώς μια «ιδέα» αναφορικά με όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν.

Οι Αμερικανοί θα μπορούσαν, με άλλα λόγια, να επιχειρήσουν καλά στοχευμένα «χειρουργικά» πλήγματα που θα βάζουν στο στόχαστρο μεμονωμένους Ιρανούς αξιωματούχους όπως για παράδειγμα τον διάδοχο του Σολεϊμάνι, Ισμαήλ Καανί, τον Χαλίλ Ζαχέντι κ.ά. Πολλοί από αυτούς τους πιθανούς στόχους ζουν και δραστηριοποιούνται άλλωστε εκτός των ιρανικών συνόρων: στη Συρία και στο Ιράκ.

Ο Ντέιβιντ Σάνγκερ των New York Times βλέπει πάντως, από την πλευρά του, και μια σειρά από άλλες δυνητικές επιλογές. Σύμφωνα με τον Σάνγκερ, οι Αμερικανοί θα μπορούσαν:να πραγματοποιήσουν πλήγματα κατά των φιλοϊρανών proxies σε Συρία, Ιράκ και Υεμένη,
να στοχοποιήσουν μέλη των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης εκτός των ιρανικών συνόρων,
να πλήξουν τις εγκαταστάσεις στις οποίες οι Ιρανοί αποθηκεύουν drones και πυραύλους,
και να εξαπολύσουν κυβερνοεπιθέσεις κατά ιρανικών δικτύων… στέλνοντας όμως παράλληλα το μήνυμα μέσα παρασκηνιακών διαύλων προς την ιρανική πλευρά ότι οι επιθέσεις θα μπορούσαν να σταματήσουν εάν η Τεχεράνη δεν απαντήσει κλιμακώνοντας.

Ο Μαξ Μπουτ της Washington Post εκτιμά ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να συσφίξει παράλληλα και τον κλοιό των κυρώσεων γύρω από την ιρανική οικονομία. Ως προς αυτό ωστόσο, ο Ντ. Σάνγκερ των New York Times έχει διαφορετική άποψη καθώς θεωρεί ότι το θέμα των κυρώσεων «έχει εξαντληθεί». «Δεν υπάρχει σχεδόν κανένας τομέας της ιρανικής οικονομίας που οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη να μην τιμωρούν ήδη, ενώ η Κίνα συνεχίζει να αγοράζει ιρανικό πετρέλαιο», σχολιάζει.
Ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας

Από εκεί και πέρα, σε διπλωματικό επίπεδο, η Ουάσιγκτον δείχνει πια να «επενδύει» εκ νέου στη Σαουδική Αραβία, με την οποία είχε όμως «συγκρουστεί» στο πρόσφατο παρελθόν (για τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, την κατάσταση την Υεμένη κ.ά.).

Η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εξισορροπητικό αντίβαρο έναντι του Ιράν, πολύ δε περισσότερο εάν καταφέρει να εξομαλύνει τους δεσμούς της με το Ισραήλ.

Παρά την (έπειτα από κινεζική διαμεσολάβηση) περυσινή αποκατάσταση των δεσμών στον άξονα Ριάντ – Τεχεράνης και παρά τον τρέχοντα πόλεμο στη Γάζα, οι Σαουδάραβες στέλνουν το μήνυμα ότι δεν έχουν εγκαταλείψει τον στόχο της προσέγγισης με το Ισραήλ. Αντιθέτως, διαμηνύουν, με τις ευλογίες των Αμερικανών (ενδεικτικά ως προς αυτό, όσα είπε προ εβδομάδων ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, στο Νταβός για λύση δύο κρατών και προσέγγιση Ριάντ – Ισραήλ), ότι θα μπορούσαν να σημειωθούν βήματα προόδου σε αυτό το μέτωπο παρά τα όσα έχουν προηγηθεί στη Γάζα… εάν όμως οι Ισραηλινοί συναινέσουν στη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού Κράτους…

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.