Η απόφαση της Ρωσίας να σχεδιάσει εκ νέου τη διαδρομή του αγωγού South Steam προς την Τουρκία εξέπληξε, αρνητικά, πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Όσοι είχαν στηρίξει τις ελπίδες τους στον South Stream για την σταθερότητα στην Ευρώπη μέσω της ενέργειας, απογοητεύτηκαν. Αν και η κίνηση της Μόσχας μπορεί να αναγνωσθεί με πολλούς τρόπους, στην πραγματικότητα εντάσσεται στην ευρύτερη ρωσική στρατηγική.
Η ιδέα ισχυροποίησης άλλων, ζωτικής σημασίας, περιφερειακών δυνάμεων, ώστε να δημιουργηθεί ένα πολυπολικό περιβάλλον, υπάρχει καιρό τώρα στη ρωσική ατζέντα. Αυτό φάνηκε από τις επαφές και τις συμφωνίες που υπέγραψε η Ρωσία με την Κίνα, την Ινδία και τώρα την Τουρκία. Για να διαπραγματευτεί με τις αναδυόμενες δυνάμεις, η Μόσχα χρειάζεται σημαντικές πολιτικές και υλικές εφεδρείες. Αν και είναι πυρηνική υπερδύναμη, η Ρωσία έχει καταστεί και ενεργειακή υπερδύναμη, με τους διάφορους αγωγούς να αποτελούν σοβαρά εχέγγυα της εξωτερικής της πολιτικής. Φυσικά η πρόσφατη πτώση στις τιμές των υδρογονανθράκων εξέθεσε τις αδυναμίες του ενεργειακού «όπλου» της Μόσχας.
Όμως, ακόμα και αν η Ρωσία δεν έχει επιρροή ανάλογη με αυτή της Σαουδικής Αραβίας στον ΟΠΕΚ, ώστε να ελέγχει τις τιμές του πετρελαίου, εξακολουθεί να επηρεάζει σημαντικά την αγορά του φυσικού αερίου. Αυτό ήταν και το συγκριτικό πλεονέκτημα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Η δε σύγκρουση της Μόσχας με τη Δύση, υποχρέωσε τη Ρωσία να παίξει τον μεγαλύτερο άσο της στο γεωπολιτικό παιχνίδι. Ίσως όμως να έπαιξε το χαρτί της πολύ νωρίς.
Σε καμία περίπτωση, στις εξελίξεις αυτές, δεν υπάρχει συναισθηματισμός. Στην αρχική του μορφή το σχέδιο του South Stream θα ήταν εξαιρετικά κοστοβόρο, τεχνικά περίπλοκο και θα ενέπλεκε πολλές χώρες με διαφορετικά εθνικά συμφέροντα. Με την αλλαγή της κατεύθυνσης προς την Τουρκία η Μόσχα καθιστά την Τουρκία σκληρότερο διαπραγματευτή, έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Ωστόσο με την συμφωνία η Ρωσία αυτόπαγιδεύεται. Η νέα συμφωνία με την Τουρκία μόλις εισήλθε στο αρχικό της στάδιο. Τώρα που η Μόσχα κόβει τις επαφές της με τους Ευρωπαίους, βρίσκεται η ίδια σε πιο αδύναμη διαπραγματευτική θέση, έναντι της Άγκυρας, σε σημείο ώστε να προσφέρει στην Τουρκία έκπτωση 6% για να καταστήσει το όλο σχέδιο πιο ελκυστικό στους Τούρκους. Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται όμως την αδυναμία της Ρωσίας και πιθανόν να αρχίσει να ζητά περισσότερα. Καθώς πολλοί αγωγοί διασχίζουν την Τουρκία, περιλαμβανομένων και αυτών της Κασπίας, είναι η Τουρκία που, τώρα, καθίσταται ενεργειακή δύναμη.
Αν δε υπάρξει συμφωνία διάθεσης φυσικού αερίου από το ιρακινό Κουρδιστάν και το Ιράν, μέσω Τουρκίας, τότε αυτή θα καταστεί ενεργειακός κόμβος, εξαιτίας του ρωσικού λάθους. Στην πραγματικότητα θα περνά από την Τουρκία το φυσικό αέριο της Ρωσίας, της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Με τον τρόπο αυτό η τουρκική επιρροή στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά θα ενταθεί.
Η αλλαγή στην κατεύθυνση του South Stream κατέστρεψε, επίσης, την συνεργασία της Ρωσίας με την Ιταλία, την Αυστρία, την Ουγγαρία, αλλά και την παραδοσιακή της φίλη, την Σερβία. Αντίθετα η νέα συμφωνία δίνει στην Τουρκία στρατηγική επιρροή στα Βαλκάνια και στην ΕΕ. Μετά από δεκαετίες στον προθάλαμο της Ευρώπης, η Τουρκία μπορεί, πλέον, να επιβάλει τους όρους της, χάρη στη Μόσχα.
Έτσι με την συμφωνία η Ρωσία κερδίζει μια μεγάλη αγορά, με ότι αυτό συνεπάγεται για την κλονισμένη της οικονομία, ενώ η Τουρκία διασφαλίζει το απαραίτητο για αυτήν αέριο, κερδίζοντας όμως επίσης επιρροή.
Η κίνηση της Ρωσίας συζητείται έντονα, ιδιαίτερα αρνητικά, στο εσωτερικό. Η κριτική στην κίνηση Πούτιν εστιάζεται στο γεγονός ότι δεν μπορεί να συμφέρει τη Ρωσία η ισχυροποίηση ενός παραδοσιακού της εχθρού και γεωπολιτικού της ανταγωνιστή, της Τουρκίας. Εξάλλου υπάρχει ακόμα η Συρία, η Κριμαία και η σύγκρουση Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν, όπου Ρωσία και Τουρκία συγκρούονται, ανοικτά.
Πηγή: Al Monitor
Απόδοση – επιμέλεια: On Alert
πηγή
Δημοσίευση σχολίου