Ακόμη και εάν χάσει ο πρόεδρος Tayyip Erdogan, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας θα παραμείνει προσανατολισμένη στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης ενός πολυπολικού κόσμου καθώς ο παγκόσμιος Νότος σταδιακά χειραφετείται.
Kαθώς οι τεκτονικές πλάκες των παγκόσμιων γεωπολιτικών ισορροπιών που διαμορφώθηκαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989 μετακινούνται, αρχής γενομένης από το Ουκρανικό, οι τουρκικές προεδρικές εκλογές την Κυριακή 14 Μαΐου είναι ένα από τα πιο κρίσιμα μη βίαια πολιτικά γεγονότα του τρέχοντος έτους.Η γενική εικόνα που έχει διαμορφωθεί μέσα από την προπαγάνδα της Δύσης ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα παραπλανητική..
Στη γεωπολιτική πόλωση που μαίνεται υπό το έμβλημα η «Δύση εναντίον του υπόλοιπου κόσμου» (The West and the Rest) στη διεθνή πολιτική, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης πλειοδοτούν στο ενδεχόμενο ήττας του νυν Προέδρου Tayyip Recep Erdogan, ώστε ένας από τους κορυφαίους υποστηρικτές της πολυπολικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας στην αναδυόμενη παγκόσμια τάξη πραγμάτων, ο οποίος ταυτόχρονα αποτελεί παράδειγμα για τον Παγκόσμιο Νότο, να χάσει την εξουσία.
Πραγματικά, η σημασία της πολιτικής του Erdogan είναι ότι, σε αντίθεση με τόσους πολλούς αυτοαποκαλούμενους υποστηρικτές του Παγκόσμιου Νότου που έχουν ξεφυτρώσει ως μανιτάρια τον τελευταίο καιρό, εφαρμόζει αυτό που κηρύττει, επισημαίνει ο M.K. Bhadrakumar σε ανάλυσή του στους Asian Times.
Η στάση των δυτικών μέσων ενημέρωσης πηγάζει από μια απλοϊκή εικόνα ότι ο Erdogan, ένας χαρισματικός «ισχυρός ηγέτης» που στηρίζεται στην τεράστια δημοτικότητα και οξυδέρκειά του προκειμένου να εκμεταλλευτεί τον κατακερματισμό του τουρικού εκλογικού σώματος, αντιμετωπίζει την ισχυρή υποψηφιότητα της ενοποιημένης αντιπολίτευσης, στο πρόσωπο του Kemal Kilicdaroglu.
Αν και το εκλογικό αποτέλεσμα φαίνεται αμφίρροπο – με βάση της καταγραφές των σφυγμομετρήσεων - , μπορεί κάλλιστα να φέρει μια ξεκάθαρη νίκη για τον Erdogan στον πρώτο γύρο (με πάνω από 50%).
Το άγνωστο σήμερα είναι αν η εκλεκτική και πολυσυλλεκτική κομματική πολιτική του Kilicdaroglu, που τον βοήθησε να αναδειχθεί προεδρικός υπποχήφιος και «χαρτί» των ιδεολογικών διαφορών που είναι τόσο ιστορικές όσο και πολιτιστικές, θα ήταν αρκετό για να πείσει αρκετούς ψηφοφόρους ώστε να κερδίσει την εκλογική μάχη.
Οι διαφορές των Erdogan και Kilicdaroglu
Ο Erdogan είναι ένας πολιτικός με ιστορικούς δεσμούς πλέον με την κοινωνία του και έχει διαμορφώσει ήδη μια παράδοση στην εδραίωση της κυριαρχίας της κοινωνίας των πολιτών σε μια λειτουργική δημοκρατία.
Ο Kilicdaroglu, αντίθετα, δεν έχει να επιδείξει κάποιο σημαντικό εεπίτευγμα και δεν κατείχε ποτέ αιρετό αξίωμα.
Ωστόσο, το γεγονός ότι οι δυτικές πρωτεύουσες… ονειρεύονται μια νίκη του Kilicdaroglu, υπογραμμίζει το υψηλό διακύβευμα της εκλογικής αναμέτρησης.
Ωστόσο, το παράδοξο είναι ότι, ακόμη κι αν ο Kilicdaroglu αναδειχθεί ο νικητής, οι δυτικές δυνάμεις δεν θα πρέπει να περιμένουν μια πλήρη ευθυγράμμιση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής με τις δυτικές απαιτήσεις.
Ο ίδιος ο Kilicdaroglu επισήμανε πρόσφατα ότι την τουρκική εξωτερική και αμυντική πολιτική «διαχειρίζεται το κράτος» και είναι «ανεξάρτητη από κομματικές στοχεύσεις».
Η συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας
Τι εννοεί με αυτή την παράδοξη παρατήρηση;
Ο Kilicdaroglu είναι ένας «κεμαλιστής» παλαιάς κοπής, ένας παθιασμένος σοσιαλδημοκράτης αφοσιωμένος στα ιδεολογικά θεμέλια του τουρκικού κράτους που δημιούργησε ο Ατατούρκ, ο οποίος πιστεύει στις βασικές αρχές του έθνους, του κοσμικού κράτους και της κεντρικής λειτουργίας του κράτους στην οικονομία.
Η ελπίδα της Δύσης είναι ότι, δεδομένης πολυσυλλεκτικότητας του συνασπισμού του «ουράνιου τόξου» που επιχειρείται να οδηγήσει τον Kilicdaroglu στη νίκη, θα ηγηθεί μιας αδύναμης κυβέρνησης — σε αντίθεση με την ισχυρή, σταθερή κυβέρνηση του Erdogan.
Πράγματι, η Δύση έχει τεράστια εμπειρία στη χειραγώγηση αδύναμων συμμάχων και εταίρων σε κατευθύνσεις που ακολουθούν τις απαιτήσεις της δυτικής ηγεμονίας.
Το κύμα της χειραφέτησης
Όμως, όπως μαρτυρούν τα τρέχοντα γεγονότα στην περιοχή της Δυτικής Ασίας, ειδικά στον Περσικό Κόλπο, τα πρώην υποτελή κράτη στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιστέκονται, διεκδικούν τη στρατηγική τους αυτονομία και σχεδιάζουν συστηματικά την προώθηση των εθνικών συμφερόντων σε μακροπρόθεσμο όρίζοντα.
Η Συμφιλίωση Σαουδικής Αραβίας και Ημωμένω Αραβικών Εμιράτων με τον Πρόεδρο Bashar Al-Assad; οι εν εξελίξει ειρηνευτικές συνομιλίες για την Υεμένη και το Σουδάν — δείχνουν ότι τα περιφερειακά κράτη είναι απολύτως ικανά να ανταποκριθούν στα εθνικά τους συμφέροντα και ότι η χειραφέτηση από τη δυτική ηγεμονία μπορεί να έχει στην πραγματικότητα παραγωγικά αποτελέσματα και να μην προκαλεί αέναες συγκρούσεις και διαμάχες.
Άλλωστε το αποικιοκρατικό παρελθόν της Δύσης έχει δείξει πώς χρησιμοποιεί την τακτική του «διαίρει και βασίλευε».
Οι βαθιές ρίζες
Η τουρκική εξωτερική πολιτική έχεις τις ρίζες της στην ιστορία, τη γεωγραφία, τα εθνικά της συμφέροντα και το ήθος ενός «κράτους το οποίο χαρακτηρίζεται από ισχυρές πολιτισμικές αξίες» - αυτό είναι κάτι που συχνά παραγωρίζεται στην ελληνική ρητορική όσον αφορά το τουρκικό αναθεωρητισμό όσον αφορά την Ελλάδα.
Η Άγκυρα ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό μια αδέσμευτη ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική με έμφαση στη διατήρηση της στρατηγικής της αυτονομίας στο εξαιρετικά ασταθές γεωπολιτικο περιβάλλον που καθορίζεται απο τα σύνορά της.
Συνήθως, πριν από μισό αιώνα, ο Πρωθυπουργός Bulent Ecevit διακινδύνευσε αμερικανικές κυρώσεις και διέταξε στρατιωτική επέμβαση στη Βόρεια Κύπρο για να διαφυλάξει την ασφάλεια και την ευημερία της εθνοτικής τουρκικής κοινότητας.
Καμία διάδοχη κυβέρνηση δεν υπαναχώρησε και οι Τούρκοι έμαθαν να ζουν με το veto της Κύπρου και της Ελλάδας στην ένταξή τους στην ΕΕ.
Ο Kilicdaroglu δεν θα αλλάξει πολιτική και στρατηγική στο Κυπριακό.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Πρόεδρος Biden βρίσκεται πλήρως υπό την επιρροή του ελληνικού λόμπι ΗΠΑ (το οποίο χρηματοδότησε αφειδώς την πολιτική του καριέρα επί δεκαετίες), ο Kilicdaroglu δεν θα έχει αυταπάτες ενώ θα συνεχίσει την πολιτική του αναθεωρητισμού για τα θαλάσσια σύνορα, τις ειδικές οικονομικές ζώνες ή την εξερεύνηση αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προθέσεις της Ουάσιγκτον να είναι η Τουρκία ένας τοπικός «χωροφύλακας».
Δεν πρόκειται μόνο για την αποτυχία της CIA με την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 για την ανατροπή του Erdogan, αλλά συγκεκριμένα, σχετικά με τη συμμαχία της Ουάσιγκτον με αυτονομιστικές κουρδικές ομάδες στη Συρία και το Ιράκ (που έχουν επίσης μακροχρόνιους δεσμούς με τις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών) που αποσταθεροποιούν την Τουρκία (και το Ιράν).
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο ίδιος ο Kilicdarogluείναι ένθερμος υπέρμαχος της εξομάλυνσης των σχέσεων με την κυβέρνηση Assad .
Θα επιδίωκε την αναβίωση της Συμφωνίας των Αδάνων (1998), η οποία προέβλεπε διμερή συνεργασία μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού σε αντιτρομοκρατικές δραστηριότητες, κάτι που θα προκαλούσε τρόμο σε Ουάσιγκτον, Παρίσι και Βερολίνο.
Οι σχέσεις με τη Ρωσία
Η ουσία είναι, φυσικά, η στενή, φιλική, αμοιβαία επωφελής σχέση που διαμόρφωσε ο Erdogan με τη Ρωσία.
Αυτή η σχέση έχει βαθιές ιστορικές ρίζες.
Τα νέα παιδιά δεν ξέρουν ότι ο ίδιος ο Ατατούρκ είχε φιλικές σχέσεις με τους Μπολσεβίκους υπό τον Λένιν το 1917.
Στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, επίσης, η Άγκυρα, παρά την ένταξη της στο ΝΑΤΟ, διατήρησε μια ορισμένη αυτονομία όσον αφορά τις σχέσεις της με το σοβιετικό μπλοκ.
Συνοπτικά, ο Erdogan όχι μόνο επέστρεψε σε αυτό το παρελθόν, αλλά το έκανε ανοιχτά, και έκτισε πάνω σε αυτό γρήγορα, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία να τοποθετήσει την Τουρκία βέλτιστα στην αναδυόμενη πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Η περίπτωση του Ουκρανικού
Η τουρκική ουδετερότητα στη σύγκρουση της Ουκρανίας δεν μπορεί να γίνει κατανοητή ως «ξεχωριστό» ζήτημα για την εξωτερική πολιτική της γειτονικής χώρας.
Στην πραγματικότητα, η γεωοικονομία υπήρξε κινητήριος δύναμη στη σχέση Τουρκίας-Ρωσίας.
Το αν ο Kilicdaroglu μπορεί ή όχι να χρησιμοποιήσει το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400 είναι αμφισβητήσιμο, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να κάνει χωρίς τον πυρηνικό σταθμό Akkuyu αξίας 20 δισεκατομμυρίων, τον οποίο η ρωσική Rosatom όχι μόνο κατασκευάζει αλλά θα λειτουργεί επίσης.
Η τουρκική οικονομία βασίζεται εν μέρει στο «γερμανικό μοντέλο» — οι τουρκικές εταιρείες χρησιμοποιούν φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία για να παράγουν βιομηχανικά προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές για την ευρωπαϊκή αγορά.
Γιατί ο Kilicdaroglu θα μιμηθεί την ανοησία των σημερινών «διατλαντικών» ηγετών στο Βερολίνο να τερματίζουν τις φτηνές μακροπρόθεσμες προμήθειες ενέργειας από τη Ρωσία με κόστος την αποβιομηχάνιση;
Ο Scholz έχει σημαντικά δημοσιονομική πλεονάσματα και μπορεί πιθανώς να αντέξει οικονομικά να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο το οποίο λάμβανε η χώρα του μέσω των αγωγών στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων με προμήθειες LNG από την Αμερική σε εκπληκτικά υψηλές τιμές, αλλά η Ρωσία έχει αποδειχθεί ότι είναι μια εξαιρετικά αξιόπιστη πηγή άφθονης ενέργειας μέσω αγωγών που διατρέχουν ακριβώς την Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία.
Μία παλαιά παράδοση
Ο λόγος ύπαρξης του διττού προσανατολισμού της Τουρκίας – προς την Ανατολή και τη Δύση – αντιστοιχεί σε μια παλιά παράδοση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Η χώρα έχει τη διακριτή στάση απέναντιστη Ρωσία, που προέρχεται από μια μακρά, δύσκολη κοινή ιστορία.
Επομένως, δεν μπορεί κανείς να θεωρήσει παράλογη τη μεγάλη σκοπιμότητα και τα αμιβαία συμφέροντα που εμπλέκονται όταν ο Erdogan και ο Putin, ο καθένας μια περίπλοκη προσωπικότητα με τον δικό του τρόπο ηγεσίας, κάνουν τόσο κόπο για να συνεργαστούν.
Οι δυτικές δυνάμεις φαντασιώνονται ότι χειραγωγώντας τα δεξιά, φιλοδυτικά κόμματα που ευθυγραμμίζονται με τον Kilicdaroglu στη συμφωνία για να κρατήσουν τον Erdogan εκτός εξουσίας, μπορούν να γονατίσουν τον κεμαλιστή.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο Erdogan, επίσης, ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό μια εξωτερική πολιτική που έχει τις ρίζες του στην ιδεολογία του τουρκικού κράτους που ίδρυσε ο Ατατούρκ, συμπεριλαμβανομένου του δόγματος της κοσμικότητας του κράτους που είναι κεντρικό για έναν τυπικό κεμαλιστή όπως ο Kilicdaroglu.
Δημοσίευση σχολίου