Ελλάδα-Αεράμυνα: Θα μας βοηθήσει η Ουκρανία ώστε να καταρρίψουμε τους βολικούς μύθους που συντηρούμε;

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΕΡΑΜΥΝΑΣ – ΜΙΑ ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΜΕΡΟΣ Α’). 

Του Σώζοντα Λεβεντόπουλου
(Subject Matter Expert Cybersecurity/Military)

Όπως ήταν φυσικό, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις τους τελευταίους 10 –τουλάχιστον– μήνες στην Ουκρανία, πέραν του ότι διέλυσαν διάφορες ψευδαισθήσεις, παρέχουν και σωρεία διαπιστώσεων (lessons identified), σε πολλαπλούς τομείς. Ένας από αυτούς είναι η ανάγκη για ένα επαρκές και αποτελεσματικό σύστημα αεράμυνας (Integrated Air and Missile Defense System). Οι ίδιοι οι Ουκρανοί, αναγνωρίζοντας τις σχετικές ελλείψεις και ανάγκες, εκτιμούν ότι τα συστήματα MIM-104 PATRIOT είναι πιο αναγκαία από άρματα μάχης, για αυτό και τα ζητούν σε όλους τους τόνους. Για χρόνια η αεράμυνα θεωρούταν ένα όπλο άμυνας (εξ ’ου και η αναφορά σε Defensive Counter Air επιχειρήσεις), μια θεώρηση η οποία φαίνεται ότι πλέον δεν είναι επαρκής.

Η αεροπορική ισχύς ουσιαστικά βασίστηκε στις ιδέες, προτάσεις και σκέψεις μιας χούφτας ανθρώπων (π.χ. General William “Billy” Lendrum Mitchell, General Giulio Douhet, κλπ.) οι οποίοι είδαν τις προοπτικές και δυνατότητες του αεροπορικού όπλου, όταν ακόμη τα πρώτα αεροσκάφη δεν ήταν τίποτε περισσότερο από χαρτί, πανί, και σύρμα. Ξεκινώντας από τις απαρχές του 20ου αιώνα το αεροπορικό όπλο αναπτύχθηκε με τέτοιους ρυθμούς, ώστε είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι η αεροπορική ισχύς μπορεί να κρίνει το αποτέλεσμα ενός πολέμου. Όπως ήταν φυσικό, έπρεπε να βρεθεί ένα αντίδοτ, και έτσι τα πρώτα –αυτοσχέδια– αντιαεροπορικά μέσα έκαναν σύντομα την εμφάνισή τους. Αν θα θέλαμε να περιγράψουμε με λίγες λέξεις τον σκοπό της αεράμυνας σήμερα, θα λέγαμε ότι αυτός είναι η αποτροπή ή η μείωση της αποτελεσματικότητας των δράσεων της εχθρικής αεροπορικής δύναμης.

Αναλύοντας περαιτέρω τον σκοπό της αεράμυνας, μπορούμε να εξάγουμε τα παρακάτω συμπεράσματα (και ίσως να «καταρρίψουμε» και κάποιους μύθους):

α. Η αποτροπή σημαίνει ότι η βασική αποστολή της αεράμυνας είναι να κάνει το αντίπαλο αεροσκάφος να μην μπορέσει να ολοκληρώσει με επιτυχία την αποστολή του, η οποία συνήθως είναι η εξαπόλυση του φορτίου του πάνω από τον στόχο. Αντίθετα με ότι πιστεύεται γενικά, η κατάρριψη είναι το «κερασάκι στην τούρτα», καλή αλλά όχι αυτοσκοπός.

β. Η αεράμυνα δεν είναι κύκλοι σε έναν χάρτη, και ούτε μπορεί να καλύψει με επάρκεια μια ολόκληρη χώρα. Παραβλέποντας τους περιορισμούς που θέτει η φυσική και τα μαθηματικά, είναι οικονομικά ανέφικτο να δημιουργηθεί ένα επαρκές, ολοκληρωμένο, διασυνδεδεμένο και με πολλαπλή ανάπτυξη και σε βάθος, δίκτυο αεράμυνας. Το παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας θα πρέπει να προβληματίσει.



γ. Ακόμα κι αν έχεις δεκάδες ή και εκατοντάδες διαθέσιμα κατευθυνόμενα βλήματα (Κ/Β), συνήθως μπορείς να κατευθύνεις –ταυτόχρονα– μόνο μερικά από αυτά. Αυτό σημαίνει ότι κάποια αεροσκάφη ή/και πύραυλοι θα περάσουν, και θα πρέπει να έχουν ληφθεί μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών. Επανερχόμενοι στο μέτωπο της Ουκρανίας, οι αναφορές κάνουν λόγο για καταρρίψεις που ανέρχονται σε 80% των στόχων που έχουν ανιχνευθεί (συνήθως UAS – Unmanned Aerial Systems και πύραυλοι πλεύσης/cruise missiles). Όμως το υπόλοιπο 20% (ή και λιγότερο αν τα νούμερα που δημοσιεύονται είναι αληθή) είναι επαρκές ώστε να βυθίσει την Ουκρανία στο σκοτάδι. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για όσα πομπωδώς λέγονταν και από μεγαλόσχημους για την ελληνική ικανότητα ανάσχεσης των τουρκικών Tayfun…

δ. Όσα Κ/Β και αν έχεις, αυτά κάποια στιγμή θα τελειώσουν. 

Όπως γίνεται κατανοητό, ένα πυραυλικό σύστημα επίγειας αεράμυνας (GBAD – Ground Based Air Defense) είναι εξαιρετικά ευάλωτο κατά τη διαδικασία της αναχορηγίας. Αυτήν ακριβώς την αδυναμία εκμεταλλεύτηκαν οι Ισραηλινοί, και κυριολεκτικά αφάνισαν το δίκτυο επίγειας αεράμυνας που είχαν, με ιδιαίτερη σπουδή, αναπτύξει οι Σύροι στην κοιλάδα Μπεκάα. Η εισαγωγή των UAS, αλλά και των stand-off οπλών – συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων πλεύσης – σε μεγάλους αριθμούς, σημαίνει ότι πλέον τα Κ/Β εξαντλούνται με πρωτόγνωρους ρυθμούς. Μόλις πριν μερικές μέρες (σ.σ., 01 Ιαν. 2023) οι Ουκρανοί κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μιας μεγάλης έκτασης αεροπορική επίθεση. Ανάμεσα στα συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν και κάποια άρτι αφιχθέντα NASAMS (Norwegian/National Advanced Surface-to-Air Missile System). Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, οι ανάγκες αναχορηγίας των NASAMS σε Κ/Β εκείνη την νύχτα δεν διέφεραν καθόλου από αυτές του πυροβολικού μάχης.

ε. Ο παράγοντας άνθρωπος! 

Για την κρισιμότητα του ανθρώπινου παράγοντα λόγω των περιορισμών που αυτός «μεταφέρει» στο πεδίο της μάχης. Πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό ότι δεν μπορείς να έχεις πληρώματα τα οποία βλέπουν την ίδια οθόνη για ώρες (ο εγκέφαλος αρχίζει και παίζει διάφορα παιχνίδια), και ότι αυτά τα πληρώματα θα πρέπει να εναλλάσσονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης σημαίνει, ότι σε περίοδο ειρήνης, το να διατηρείς το σύνολο της αεράμυνάς σου, σε ύψιστη ετοιμότητα για εκτεταμένες χρονικές περιόδους, είναι από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο, ειδικά όταν έχουμε αφήσει στον αντίπαλο την πολυτέλεια να επιλέξει αυτός το πού, πότε και πώς, θα ξεκινήσει μια σύρραξη.

Στο επόμενο μέρος της παρούσας αναφοράς, θα εξεταστεί μια εξίσου «αιρετική» άποψη, για το πως θα μπορούσε να διαμορφωθεί η μελλοντική εικόνα της επίγειας αεράμυνας. Διότι γενικώς δυσκολευόμαστε σε οτιδήποτε καινούργιο, της στρατιωτικής σκέψης συμπεριλαμβανομένης…

πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.