Στον παραπάνω χάρτη βλέπετε το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Κύπρου (Αφροδίτη), και τα δύο μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ (Leviathan και Tamar). Επειδή ο χάρτης είναι του 2014 και δεν είναι ενημερωμένος, έχω προσθέσει τον κίτρινο κύκλο που απεικονίζει το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το Αιγυπτιακό κοίτασμα Zohh, το οποίο ανακάλυψε η Ιταλική ΕΝΙ τον Αύγουστο του 2015.
Χάρτης 2
Υπάρχουν πολλά σενάρια για το πως θα προχωρήσει η εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων, αλλά θέλω να αναφερθώ σε δύο μόνο από αυτά, επειδή φέρνουν την Ελλάδα απέναντι από την Κύπρο. Το πρώτο από αυτά τα σενάρια είναι ο αγωγός East Med (Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα-Ευρώπη), στον οποίο μπορεί τώρα να προστεθεί και η Αίγυπτος με το κοίτασμα Zohr. Το δεύτερο είναι ο αγωγός Ισραήλ-Κύπρου-Τουρκίας, προκειμένου οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι να στείλουν το φυσικού τους αέριο στην Τουρκία, μέσω της ΑΟΖ της Κύπρου. Οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να στείλουν το φυσικό τους αέριο στην Τουρκία αν δεν συναινέσει η Κύπρος, γιατί η Ρωσία και το Ιράν δεν θα επιτρέψουν να περάσει το φυσικό αέριο του Ισραήλ από την ΑΟΖ του Λιβάνου και της Συρίας. Οι Τούρκοι εισάγουν το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού τους αερίου από την Ρωσία και το Ιράν, και ένας αγωγός Ισραήλ-Κύπρου-Τουρκίας θα έπληττε τα συμφέροντα αυτών των χωρών.
Επίσης, όπως έχω ξαναπεί, μόνο η Αίγυπτος και η Τουρκία μπορούν να απορροφήσουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα για παράδειγμα καταναλώνει λιγότερο από 3 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Η Αίγυπτος και η Τουρκία όμως, με πληθυσμό 82 και 75 εκατομμύρια κατοίκων αντίστοιχα, έχουν πολύ μεγαλύτερες ανάγκες. Η τρίτη λύση είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ελλάδας και του αγωγού East Med. Οι εξαγωγές στην Αίγυπτο ήταν ένα από τα βασικά σχέδια της Κύπρου και του Ισραήλ, γιατί οι εξαγωγές στην Αίγυπτο δεν ενοχλούν τους Ρώσους, και δεν ενοχλούν και ιδιαίτερα τους Τούρκους. Αυτό το σχέδιο όμως δείχνει να ναυαγεί μετά την ανακάλυψη του τεράστιου Αιγυπτιακού κοιτάσματος Zohr τον Αύγουστο του 2015.
Οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι έχουν συμφέρον να στείλουν το φυσικό τους αέριο στην Τουρκία, οι πρώτοι ζητώντας ως αντάλλαγμα να σταματήσει η Τουρκία να τους χτυπάει μαζί με το Κατάρ και το Ιράν από την Γάζα, και οι δεύτεροι για να ζητήσουν ανταλλάγματα στο Κυπριακό. Βλέπετε ότι στο Κυπριακό υπάρχει μεγάλη κινητικότητα το τελευταίο διάστημα, και είχα ανεβάσει πρόσφατα ένα άρθρο της τουρκικής Χουριέτ που έγραφε ότι η Τουρκία θα πρέπει να κάνει υποχωρήσεις στο Κυπριακό, προκειμένου να διασφαλίσει τα ενεργειακά της συμφέροντα, εννοώντας αυτό ακριβώς που λέω. Το πρόβλημα είναι ότι για να δώσει η Τουρκία αυτά τα ανταλλάγματα θα θελήσει να μην την παρακάμψουν το Ισραήλ και η Κύπρος μέσω Ελλάδας με τον αγωγό East Med, ή κάποιον άλλο αντίστοιχο αγωγό. Επίσης, αν οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι στείλουν το φυσικό τους αέριο στην Τουρκία, θα δώσουν στην Τουρκία μία ανάσα, αφού θα μειώσουν την εξάρτηση της από το φτηνό Ρωσικό αέριο. Η Τουρκία εισάγει από την Ρωσία τα 30 από τα 50 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που καταναλώνει ετησίως.
Την Ελλάδα φυσικά την συμφέρει να δημιουργηθεί ο αγωγός East Med, ειδικά μετά το ανανεωμένο ενδιαφέρον της ΕΕ για το έργο, λόγω της ανακάλυψης του κοιτάσματος Zohr, το οποίο έδωσε στο έργο μία άλλη προοπτική. Κακά τα ψέματα, σε θεωρητικό επίπεδο τουλάχιστον, είναι πολύ καλύτερος ο East Med από τον Ισραήλ-Κύπρος-Τουρκία για την Ελλάδα. Λέω σε θεωρητικό επίπεδο γιατί θα πρέπει να εξεταστεί και η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν τα δύο έργα για να κρίνουμε τι είναι καλύτερο και τι είναι χειρότερο.
Να δούμε τώρα τα προβλήματα που προκύπτουν στις δύο περιπτώσεις. Αν προχωρήσει ο East Med, θίγονται τα συμφέροντα και της Τουρκίας, και της Ρωσίας και του Ιράν και του Κατάρ. Μεγάλο πρόβλημα. Οι Ισραηλινοί προσπαθούν να θεραπεύσουν αυτό το πρόβλημα δίνοντας στους Ρώσους μεγάλα ποσοστά στα κοιτάσματα τους, ώστε να τους βγάλουν από τους πιθανούς αντιπάλους. Έχουν ήδη δώσει στους Ρώσους ένα μεγάλο ποσοστό του Τamar, και συζητούν να δώσουν και ένα μεγάλο ποσοστό του Leviathan, αν φυσικά η Ρωσία δεχτεί να μην τους χτυπάει στον Λίβανο και την Συρία.
Οι Ισραηλινοί χρειάζονται για πολλούς λόγους τους Ρώσους, αλλά ένας βασικός λόγος είναι ότι οι Ισραηλινοί χτυπάνε στην Συρία φορτία με όπλα που στέλνει το Ιράν στην Χεζμπολάχ στον Νότιο Λίβανο. Αν οι Ισραηλινοί χαλάσουν τις καλές τους σχέσεις με τους Ρώσους, οι Ρώσοι θα χτυπάνε τα αεροπλάνα των Ισραηλινών που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της Συρίας, και τα όπλα του Ιράν θα φτάνουν στην Χεζμπολάχ. Επικοινωνιακά οι Ισραηλινοί θα είναι οι χαμένοι, γιατί οι Ρώσοι θα χτυπάνε τα Ισραηλινά αεροπλάνα έξω από το Ισραήλ, είτε αυτό συμβαίνει στον Λίβανο είτε στην Συρία. Επομένως ο βασικός σύμμαχος των Ισραηλινών είναι οι ΗΠΑ, αλλά οι Ισραηλινοί χρειάζονται τους Ρώσους πάρα πολύ. Για τους Κυπρίους πια δεν το συζητάμε και καθόλου γιατί η Ρωσία είναι ο βασικός τους σύμμαχος.
Ακόμη όμως και αν βγάλουν οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι τους Ρώσους από την λίστα των αντιπάλων του East Med, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι μπορεί να επιτευχθεί, θα έχουν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, τους Ιρανούς και τους Καταριανούς. Και άλλους παίκτες φυσικά, όπως οι Άραβες της Βόρειας Αφρικής, αλλά μιλάω για τους βασικούς αντιπάλους.
Αν τώρα η Κύπρος και το Ισραήλ στείλουν το φυσικό τους αέριο στην Τουρκία, θίγονται οι Ρώσοι, οι Ιρανοί και οι Καταριανοί. Με τα ποσοστά που δίνουν στους Ρώσους οι Ισραηλινοί τους μπλέκουν πάλι στα πόδια των Τούρκων, προσπαθώντας και σε αυτήν την περίπτωση να τους βγάλουν από την λίστα των αντιπάλων του έργου. Ούτε και σε αυτήν την περίπτωση είναι σίγουρο ότι μπορούν να καταφέρουν οι Ισραηλινοί κάτι τέτοιο. Θίγεται επίσης και η Ελλάδα όπως ήδη είπα με τον αγωγό Ισραήλ-Κύπρο-Τουρκία.
Δεν είναι τυχαίο ότι με όλη αυτήν την κινητικότητα που παρατηρούμε στο Κυπριακό ο Τσίπρας πήγε στην Τουρκία και δήλωσε ότι η Ελλάδα δέχεται να ξεπαγώσουν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, πουλώντας την Κύπρο, αφού δεν το συνέδεσε με την λύση του Κυπριακού, όπως παραδοσιακά κάνουν οι Ελληνικές κυβερνήσεις. Αυτό εξαγρίωσε τους Κυπρίους, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του Πρώτου Θέματος με τίτλο “Οργή στην Κύπρο για τις δηλώσεις Τσίπρα που κόπηκαν από το Μαξίμου”, Νοεμβρίου 2015.
Το σίγουρο είναι ότι και ο East Med, και ο Ισραήλ-Κύπρος-Τουρκία παρουσιάζουν πολλά προβλήματα. Όμως είναι λάθος να πουλάει η Ελλάδα την Κύπρο τόσο άκομψα. Μπορούν οι συνεννοήσεις να γίνουν με κάποιον άλλο τρόπο.
Νομίζω πάντως ότι ο Ισραήλ-Κύπρος-Τουρκία, παρόλο που δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ελλάδας, είναι λιγότερο επικίνδυνος, γιατί κρατάει τους Τούρκους ευχαριστημένους, ενώ ο East Med, εκτός από τους Τούρκους δυσαρεστεί και τους Ρώσους, ακόμη και αν οι Ισραηλινοί δώσουν στους Ρώσους ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά. Και δεν νομίζω ότι μπορεί να προχωρήσει έργο στην Ανατολική Μεσόγειο με τους Τούρκους και τους Ρώσους απέναντι. Από την άλλη πλευρά η ΕΕ είναι διατεθειμένη να χρηματοδοτήσει ένα έργο όπως ο East Med, κάτι που θα αναβάθμιζε την Ελλάδα και την Κύπρο. Αλλά το πιο σημαντικό απ’όλα είναι να μην μπλεχτούμε σε κάποιον πόλεμο. Μόνο αν οι ΗΠΑ εγγυθηούν στρατιωτικά την κατασκευή του East Med θα πρέπει η Ελλάδα να το επιχειρήσει. Αν η Ελλάδα πάει κόντρα στους Τούρκους και τους Ρώσους μόνη θα είναι σαν να αυτοκτονεί.
Να μην ξεχνάμε ότι το όνειρο της Τουρκίας είναι η Θράκη, προκειμένου η Τουρκία να πάρει την θέση της Ελλάδας ως το σημείο που μπορεί να συνδέσει την Ανατολική Ευρώπη με το Αιγαίο. Η ΕΕ βέβαια μέσω της Θράκης και του αγωγού ΙGB (Interconnector Greece Bulgria) φιλοδοξεί να παρακάμψει την Ρωσία και την Τουρκία, αλλά αυτό προϋποθέτει να καταφέρει η Ελλάδα να κρατήσει την Θράκη, κάτι που δεν είναι σίγουρο με τον τρόπου που ο ΣΥΡΙΖΑ παίζει την χώρα στα ζάρια.
Δημοσίευση σχολίου