Η πραγματική δοκιμασία του Ταγίπ Ερντογάν

Kύριο άρθρο του Kai Strittmatter δημοσιεύεται στη σημερινή Süddeutsche Zeitung με τον τίτλο «Η δοκιμασία του Erdogan», στο οποίο επισημαίνεται εισαγωγικά ότι όταν ανέλαβε την εξουσία το ΑΚΡ του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, η χώρα έμοιαζε με την Ελλάδα του σήμερα: Η οικονομία ήταν κατεστραμμένη, το πολιτικό σύστημα ήταν ανυπόληπτο, το ΔΝΤ υπαγόρευε την πολιτική της χώρας, ενώ τα γειτονικά κράτη την αντιμετώπιζαν με χλευασμό ή οίκτο. Οι αντίπαλοι του ΑΚΡ προειδοποιούσαν ότι το ισλαμικό κόμμα θα μετέτρεπε την Τουρκία σε ένα νέο Ιράν. Σήμερα, εννέα χρόνια μετά, η τουρκική οικονομία ανπτύσσεται με ρυθμούς που κάνουν την Ευρώπη να φαίνεται γερασμένη. Το ΑΚΡ χάρισε στην Τουρκία μία σταθερότητα, που η χώρα δεν είχε ξαναζήσει τις προηγούμενες δεκαετίες, της εξασφάλισε καθεστώς υποψήφιας χώρας για την Ε.Ε., την έκανε πρότυπο στην ευρύτερη περιοχή και την ανέδειξε σε διεθνή παράγοντα επιρροής.

Δεν θα αποτελέσει έκπληξη επομένως μία νίκη του Ερντογάν στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές της 12ης Ιουνίου. Η χώρα δεν κινδυνεύει από την επιβολή θεοκρατικού καθεστώτος. Η κάποτε πολύ εσωστρεφής Τουρκία είναι πιο ανοιχτή από ποτέ. Η αλλαγή αυτή εκφράζεται από απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας σε όλα τα επίπεδα. Η αναγέννηση της τουρκικής αυτοπεποίθησης είναι γεγονός. Το πρόβλημα είναι ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός δίνει δείγματα αλαζονείας τη στιγμή που δημιουργούνται αμφιβολίες εάν είναι αυτός ο σωστός άνθρωπος για τον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της Τουρκίας. Η απουσία ισχυρών αντιπάλων επί σειρά ετών οδήγησε σε αυξανόμενη παρουσία αυλοκολάκων και σε συχνά κρούσματα αυθαιρεσίας.

Ο Τούρκος Πρωθυπουργός δίνει συχνά την εντύπωση πως πιστεύει ότι υλοποίησε αρκετές μεταρρυθμίσεις. Πρόκειται για μοιραίο λάθος: Η τουρκική δημοκρατία έχει κάνει μεν βήματα, αλλά η σταθερότητα, η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη και η επιρροή στο εξωτερικό στηρίζονται σε ασταθή θεμέλια. Αυτό θα ισχύει για όσο διάστημα δεν ξεριζώνονται οι παλιές δομές.

Ο Ερντογάν υπόσχεται μία «ισχυρή Τουρκία», εμφανίζεται ως οραματιστής: Θέλει να σκάψει έναν νέο Βόσπορο, να χτίσει καινούργιες πόλεις, να εγκαταστήσει πυρηνικά εργοστάσια στη χώρα. Τί είδους ισχύς είναι, όμως, αυτή, η οποία εξαντλείται στο μπετόν; Τα σύγχρονα πεδία της εκπαίδευσης και του Διαδικτύου υπόκεινται σε λογοκρισία, επειδή στο σημείο αυτό συγκλίνουν ο συντηρητισμός του ΑΚΡ και η λογική καταστολής, την οποία ασπάζεται ο παλαιός μηχανισμός. Από αουτσάιντερ, που στήριξε τις μειονότητες, ο Ερντογάν μετατράπηκε σε μέρος του συστήματος. Ο κίνδυνος να ριζώσει εκεί είναι υπαρκτός.

Αγωνία δεν υπάρχει για το εκλογικό αποτέλεσμα της ερχόμενης Κυριακής, αλλά για το εάν ο Ερντογάν καταφέρει να συγκεντρώσει πλειοψηφία δύο τρίτων, η οποία θα του δώσει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση χωρίς να χρειάζεται τη στήριξη κανενός. Οι εκλογές αυτές δεν αποτελούν παρά μόνο την αρχή μίας περιόδου δοκιμασιών για την τουρκική δημοκρατία. Οι πολίτες της χώρας έχουν πάντως αποδείξει κατ’ επανάληψη ότι διαθέτουν μεγαλύτερη σύνεση από τους πολιτικούς τους.
ΠΗΓΗ