Μπέτσης Ορφέας
Ενώ πρώτη είδηση στα αλβανικά ΜΜΕ αποτελεί δικαιολογημένα μια κορυφαία υπόθεση διαφθοράς – η πιο ενδεικτική της σήψης του δημοσίου βίου κατά την περίοδο της διακυβέρνησης από το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Έντι Ράμα – εν τούτοις, δεν πέρασε απαρατήρητη και η Έκθεση της Κομισιόν (screening report 2023, 135 σελίδες) για την Αλβανία. Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο ουσιαστικής σημασίας για όσους γνωρίζουν τις διαδικασίες της Ένωσης. Μάλιστα, είναι η πρώτη που κυκλοφορεί από τον Ιούλιο 2022, όπου Τίρανα και Σκόπια θεωρητικά ξεκίνησαν την τυπική και ουσιαστική διαδικασία ένταξης τους.
Η υπόθεση διαφθοράς που προαναφέραμε αφορά στην ανάθεση και χρηματοδότηση των αποτεφρωτήρων αστικών λυμάτων. Πρόκειται για καραμπινάτη κομπίνα, καθώς ανατέθηκε με διαδικασίες εξπρές, χωρίς δημόσιο διαγωνισμό και παραβαίνοντας τα πρότυπα διαχείρισης απορριμμάτων που επιβάλει η ΕΕ. Η εισαγγελική έρευνα προχωρά και μέχρι στιγμής έχουν προφυλακιστεί ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ίδιου υπουργείου.
Όμως, το ενδιαφέρον είναι ότι οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι είναι φυγόδικοι: ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών και κυρίως οι φερόμενοι επενδυτές, που στην ουσία ήταν απλά αποδέκτες των κρατικών εμβασμάτων και διεκπεραίωναν την ανακατανομή. Οι διαρροές από την Εισαγγελία σαφώς φωτογραφίζουν ως αναμεμειγμένο και τον δήμαρχο Τιράνων, τον δεύτερο ισχυρότερο παράγοντα του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση του πρώην υπουργού Εσωτερικών που καταδικάστηκε για υποθέσεις διεθνούς διακίνησης ναρκωτικών – επίσης σημαίνων πρόσωπο στον κομματικό μηχανισμό του κυβερνώντος κόμματος – ο μόνος που “δεν γνωρίζει τίποτε”, είναι ο πρόεδρος του και πρωθυπουργός της χώρας, Έντι Ράμα!
Πάντως, πέραν από τους ρυθμούς της αλβανικής Δικαιοσύνης, η αντιπολίτευση, έχοντας να τακτοποιήσει εσωτερικούς της λογαριασμούς, δεν έχει κατορθώσει να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σε μια καταφανή περίπτωση – και είναι δεκάδες τουλάχιστον παρόμοιες – όχι απλά κατάχρησης, αλλά υπεξαίρεσης του δημοσίου χρήματος.
Τα συμπεράσματα από την Έκθεση
Για τους ενδιαφερόμενους, το κείμενο των 135 σελίδων της Έκθεσης της Κομισιόν συνίσταται για πολύ αναλυτική ανάγνωση. Παρά την προσεκτική της διατύπωση, πράγμα που συνηθίζεται στις παρεμφερείς Εκθέσεις, μέχρι και οι λιγότερο μυημένοι μπορούν εύκολα να διαπιστώσουν τα ελλείμματα απ’ το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης που πρέπει να καλύψει η Αλβανία για την ένταξη της στην ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά την ενταξιακή διαδικασία και τους κανόνες της, μέχρι σήμερα ο Ράμα περιορίζεται στην αντιευρωπαϊκή-καταγγελτική ρητορική. Ενδεχομένως για εσωτερική κατανάλωση ή και εξυπηρετώντας ατζέντες που κινούνται εκτός του πλαισίου που διακηρύσσει η αλβανική πολιτική τάξη, συνηθίζει με απαράδεκτο τρόπο να καταγγέλλει τις Βρυξέλλες ότι δεν θέλουν την διεύρυνση. Ωστόσο, συνεχίζει να απολαμβάνει όχι μόνο της ανοχής, αλλά και των κονδυλίων που εισρέουν απ’ τους προενταξιακούς μηχανισμούς χρηματοδότησης για τη σύγκλιση με την ΕΕ.
Η Έκθεση της Κομισιόν, εκτός των άλλων, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στη “διαδικασία ανάνηψης”, όπως λένε στα χειρουργεία – όπου γίνεται χρήση αναισθητικών παρομοίων με τα παραισθησιογόνα, για τα οποία ενδιαφέρεται η πολιτική τάξη στην Αλβανία! Είναι τουλάχιστον δύο τα σημεία της Έκθεσης που άμεσα αναφέρονται στον γηγενή Ελληνισμό στη Βόρεια Ήπειρο, όχι πως δεν αφορά το σύνολο των Αλβανών πολιτών τα προβλήματα που αυτή επισημάνει.
Οι δε διπλωματικοί μηχανισμοί – προϋποθέτοντας πάντα ότι η Αθήνα όντως εννοεί όσα διακηρύσσει ώστε να αντιμετωπίσει τις πολιτικές αφελληνισμού των Τιράνων – συνδυαστικά με τους αυγουστιάτικους εορτασμούς των ομογενών, δύνανται να καταστίσουν πιο αποδοτική την προσπάθεια των φορέων της Μειονότητας στην αξιοποίηση της Έκθεσης. Ενδεικτικά η Έκθεση της Κομισιόν αναφέρει ότι στα Κτηματολόγια της Αλβανίας δεν έχουν εγγραφεί 500.000 ιδιοκτησίες, ενώ το 80% των εγγεγραμμένων είναι προβληματικές σε ό,τι αφορά την ακεραιότητα τους!
Πλέον, έχουμε την πιο “καραμπινάτη” περίπτωση συσχέτισης της αυθαίρετης δίωξης και καθεστωτικής προφυλάκισης του εκλεγμένου δημάρχου Χιμάρας Διονυσίου-Φρέντη Μπελέρη με ό,τι συμβαίνει στην Αλβανία. Διότι, εάν στην σημερινή αλβανική επικράτεια υπάρχει μία περιοχή απόλυτης κρατικής παρανομίας στη διαχείριση της περιουσίας των πολιτών, αυτή είναι η παράκτια ζώνη Νάρτα – Χιμάρα – Άγιοι Σαράντα – Εξαμίλια – Μουρσί. Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι οι διευθύνοντες των αρμόδιων Υποθηκοφυλακείων Αυλώνας και Αγίων Σαράντα δεν έχουν αντέξει περισσότερο από έναν χρόνο στα καθήκοντα τους, τα τελευταία οκτώ έτη.
Η Απογραφή
Για ακατανόητους λόγους, δεν έχει αποδοθεί η δέουσα προσοχή στην διαδικασία “Απογραφής Πληθυσμού και Κατοικιών” που θα διεξαχθεί στην Αλβανία, τον τρέχοντα Σεπτέμβρη και Οκτώβρη. Προβλέπει, για “ευνόητους” λόγους, το μη υποχρεωτικό ερώτημα για την εθνική καταγωγή, την μητρική γλώσσα και το θρήσκευμα των πολιτών.
Ο τρόπος που είχε επιχειρηθεί η συλλογή ανάλογων στοιχείων στην Απογραφή του 2011 είχε οδηγήσει την “ΟΜΟΝΟΙΑ”, που εκπροσωπεί την αυτόνομη πολιτική έκφραση του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, να καλέσει σε αποχή. Και άλλες μειονοτικές ομάδες είχαν την ίδια στάση και αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα της Απογραφής. Η δε Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας είχε καταγγείλει δημοσίως τα πλασματικά αποτελέσματα που είχε ανακοινώσει η Στατιστική Αρχή της Αλβανίας.
Ωστόσο, η Κομισιόν δια της Εκθέσεως στην οποία αναφερόμαστε – κυκλοφόρησε δημόσια στις 31 Ιουλίου του 2023 – επισημαίνει ότι αναμένει να διενεργηθεί μια διαδικασία Απογραφής που θα σεβαστεί τις καλύτερες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και που θα ανακοινώσει αξιόπιστα αποτελέσματα. Προηγουμένως είχε προβεί σε διαπιστώσεις ότι η πολιτεία της Αλβανίας έχει ακόμη μεγάλο κενό να καλύψει στην ικανοποίηση των εφαρμοσμένων δικαιωμάτων για μέλη των εθνικών μειονοτήτων και κυρίως να ανταποκριθεί στο εγχώριο νομοθετικό πλαίσιο.
Ο Βαγγέλης Ντούλες, Πρόεδρος της Ενώσεως για Ανθρώπινα Δικαιώματα-ΚΕΑΔ που εκφράζει κατά βάση σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο την “ΟΜΟΝΟΙΑ”, σε παρέμβαση του στην Ολομέλεια της Βουλής της Αλβανίας προ ημερών, εξέφρασε τον ανησυχία του ότι (όπως προκύπτει απ’ τα γεγονότα) η Στατιστική Αρχή της Αλβανίας δεν πρόκειται να απαλλαγεί από την κυβερνητική κηδεμονία και να εφαρμόσει τα όσα επιστημονικά επιβεβλημένα επιτάσσει η Κομισιόν που χρηματοδοτεί την Απογραφή. Αυτό αφορά ευαίσθητα στοιχεία άμεσου ενδιαφέροντος, όπως τον σεβασμό του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού των πολιτών, κυρίως σε ό,τι αφορά το Ορθόδοξο δόγμα των Χριστιανών κ.α.
Δημοσίευση σχολίου