Γράφει ο ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Συνοπτική ήταν η αναφορά του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στα εξοπλιστικά προγράμματα που θα υλοποιηθούν στη νέα τετραετία, στο πλαίσιο της ομιλίας του στη Βουλή στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης. Όλα δείχνουν ότι οι ειδήσεις και οι εξελίξεις στον τομέα αυτό, θα είναι πολύ πιο περιορισμένες συγκριτικά με την προηγούμενη τετραετία. Ταυτόχρονα ο πρωθυπουργός, παρόλο που έκανε εκτεταμένη αναφορά στις ενεργειακές προτεραιότητες, απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στην αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων, που θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα και στην αντικατάσταση του απαρχαιωμένου υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων…
Θα πρέπει να κρατηθεί μια επιφύλαξη, καθώς τόσο το ζήτημα της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων όσο και αυτό των εξοπλισμών, είναι ένα ζήτημα που σχετίζεται με την πολιτική απέναντι στην Τουρκία. Είναι μια πιθανότητα, ο πρωθυπουργός να επέλεξε σκοπίμως την πολύ συνοπτική αναφορά, προς αποφυγή “παρεξηγήσεων”, ή ακόμα και διαστρεβλωμένης ερμηνείας των προθέσεων στην άλλη πλευρά του Αιγαίου. Όλα θα αποδειχθούν στην πράξη…
Καταρχήν, η μοναδική ξεκάθαρη αναφορά του πρωθυπουργού σε εξοπλιστικό πρόγραμμα ήταν αυτή των μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 Lightning II της αμερικανικής Lockheed Martin. Η αναφορά αυτή θα μπορούσε επίσης να έχει σαν στόχο και το ακροατήριο στην Τουρκία, υπό την έννοια του να δοθεί εμμέσως κίνητρο στην Άγκυρα να αναζητήσει ενεργά την αποκλιμάκωση, με έναρξη από την επερχόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Το έμμεσο μήνυμα θα μπορούσε να είναι, ότι η όποια “πολιτική των κανονιοφόρων” είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
ΤΑ F-35 ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΑΒ
Διότι εάν δεν ισχύει αυτό, τότε η ξεκάθαρη αναφορά μόνο στα F-35 προκαλεί ζημιά στη δυνατότητα διαπραγμάτευσης της χώρας για την απόσπαση ανταλλαγμάτων, σε μια προμήθεια που πιθανόν θα προσεγγίσει τα 4 δισ. ευρώ για τα πρώτα 20 μαχητικά αεροσκάφη (πιθανότατα θα περιέχεται δυνατότητα άσκησης “δικαιώματος προαίρεσης” [option]) χωρίς καν να υπολογίζεται το κόστος μακροχρόνιας υποστήριξης, που θα επιβάλλει συχνά πυκνά τη μετάβασή τους στην Ιταλία.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός έθεσε ως προτεραιότητα και το θέμα της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) για την οποία είπε ότι αναζητείται στρατηγικός επενδυτής που θα διαθέτει μειοψηφικό ποσοστό. Υπενθυμίζεται, ότι θα διατεθεί το 49% και ότι αδιαφιλονίκητο φαβορί είναι η κατασκευάστρια των F-35, Lockheed Martin. Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιθανό η προμήθεια των μαχητικών να συνδυαστεί με την εμπλοκή της κατασκευάστριας στην ΕΑΒ, οπότε θα μπορούσε κανείς να εικάσει, ότι η εγχώρια υποστήριξη του F-35, καθίσταται κοινό συμφέρον των αντισυμβαλλομένων… Οψόμεθα.
ΘΑ ΕΧΕΙ “ΚΑΙΡΟ” ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ;
Στις υπόλοιπες πρωθυπουργικές αναφορές άφησαν πολλά “γκρίζα” σημεία. Όσον αφορά το Πολεμικό Ναυτικό, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για “τρεις φρεγάτες Belharra“, οπότε θα μπορούσε να εικάσει κανείς ότι η ελληνική πλευρά δεν θα ενεργοποιήσει την option για την απόκτηση και τέταρτης φρεγάτας του τύπου. Επίσης, ενώ έκανε αναφορά στα ναυπηγεία, για τα οποία υποστήριξε ότι εξυγιάνθηκαν, δεν αναφέρθηκε στο πρόγραμμα των κορβετών, ενισχύοντας την ασάφεια.
Εάν επιχειρηθεί η αποκωδικοποίηση των λεγομένων του Κυριάκου Μητσοτάκη με συνδυασμό της παραμέτρου των τεραστίων αναγκών του πολεμικού στόλου με το ζήτημα των ναυπηγείων, θα μπορούσε κανείς να εικάσει τα ακόλουθα. Εάν υποτεθεί ότι το Πολεμικό Ναυτικό θα επιμερίσει τη δύναμή του σε “ομάδες μάχης” και οι FDI HN (Belharra) θα παραμείνουν τρεις, εάν υπάρξει απόφαση για κορβέτες αυτή θα είναι για τρεις μονάδες.
Τούτου λεχθέντος, αρχικά να επισημανθεί ότι δεν ειπώθηκε τίποτα για την αναβάθμιση των MEKO 200HN που είναι ‘σκαριά” ηλικίας 26-31 ετών. Κατά τα άλλα, οι πιθανότητες για το πρόγραμμα κορβετών γέρνουν προς τη γαλλική πλευρά και τις Gowind, με βασικό επιχείρημα την ομοιοτυπία των συστημάτων. Η γαλλική Naval Group συνεργάζεται με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, τα οποία είναι στη διαδικασία ολοκλήρωσης της απόκτησης του ελέγχου από τον εφοπλιστή Γιώργο Προκοπίου.
Εάν αυτό ισχύει, μένει να αποδειχθεί τι θα γίνει με τα ναυπηγεία Ελευσίνας, εάν δεν προκριθεί η επιλογή των ιταλικών κορβετών FCX-30 Doha της Fincantieri, δεδομένου ότι η εταιρία προτίθεται να συνεργαστεί με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας που τελούν υπό τον έλεγχο της ONEX. Θα υπάρξει άραγε η εν καιρώ (συχνά αποδεικνύεται πιο σύντομα από όσο φαίνεται το παρόν χρονικό σημείο) επιλογή κάποιας σχεδίασης πλοίου που θα ναυπηγηθεί από την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία σε ικανούς αριθμούς και σε βάθος χρόνου;
Προτάσεις υπάρχουν και τελούν σε γνώση του Μεγάρου Μαξίμου. Οψόμεθα λοιπόν κι εδώ, καθότι παρά την καταφανή απροθυμία Μητσοτάκη να σηκώσει πολύ ψηλά τους τόνους στον τομέα των εξοπλιστικών εν όψει Βίλνιους, ένας πολεμικός στόλος με πλοία που έχουν υπερβεί ακόμα και τα 40 χρόνια ζωής, δεν έχει και πολύ μέλλον. Ταυτόχρονα, ενδεχόμενη επιλογή του συνήθους, ιστορικά, στρουθοκαμηλισμού, θα υπονόμευε την αποτρεπτική ρητορική της χώρας, καθώς σε βάθος χρόνου η πραγματικότητα θα εξέθετε την αξιοπιστία της ελληνικής αποτροπής (deterrence).
Εάν υποτεθεί δε, ότι υπάρχει σχέδιο κάλυψης των αναγκών με την εξασφάλιση μεταχειρισμένων μονάδων επιφανείας που υπάρχουν μόνο από την αμερικανική πλευρά (αποσυρόμενες από το US Navy λόγω ανυπέρβλητων προβλημάτων LCS – Littoral Combat Ships / ή μήπως καταδρομικά Ticonteroga;), αλλά έχουν ήδη κριθεί από το Πολεμικό Ναυτικό ως προβληματικές σε πολλαπλά επίπεδα λύσεις, το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί. Ενδεχόμενη δε αλλαγή στάσης, θα πρέπει να αιτιολογηθεί πολύ πειστικά, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί τα απόρρητα…
Εάν αυτή είναι η σκέψη, τότε λογικά θα ανατεθούν στα Ναυπηγείο Ελευσίνας εργασίες για τη βελτίωση του ανεπαρκέστατου οπλισμού τους. Όσο και να βελτιωθεί η κατάσταση, η αδυναμία των LCS στον τομέα των ανθυποβρυχιακού πολέμου (ASW: Anti-Submarine Warfare) δεν μπορεί να θεραπευθεί. Όπως και θα είναι πολύ δύσκολο να αιτιολογηθεί το τι άλλαξε και πλέον θα διαβεβαιωθεί αρμοδίως, ότι δεν θα γίνουν “επιχειρησιακές εκπτώσεις“.
Το επιχείρημα ότι οι ολλανδικές φρεγάτες “S” (Kortenaer) δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση, δεν επαρκεί για να διαιωνιστεί το πρόβλημα, με την αντικατάστασή τους από νεότερα σε ηλικία πολιτικά πλοία. Θα είχε ενδεχομένως τύχη το επιχείρημα, αποκλειστικά και μόνο εάν θα εκπροσωπούσε κάποια “ενδιάμεση” λύση. Αυτό όμως εγείρει το ερώτημα, ποια είναι αυτή καθαυτή η βιώσιμη λύση και αν “ζυμώνεται” στο μυαλό των κρατούντων…
Μοναδική λύση είναι η εκπόνηση μακροχρόνιου σχεδίου ναυπηγήσεων, για τη σταδιακή αποκατάσταση του προβλήματος με την πολύ μεγάλη ηλικία όλων σχεδόν των κύριων μονάδων επιφανείας του Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού. Κι όχι μόνο αυτών… Η μη δρομολόγηση βιώσιμης αντιμετώπισης του προβλήματος, εξασφαλίζει την επανεμφάνισή του, έως ότου η κατάσταση θα φτάσει στο μη περαιτέρω.
Η λογική υπαγορεύει, ότι το αεροπορικό πλεονέκτημα που δείχνει να εξασφαλίζει για κάποιο χρονικό διάστημα η Ελλάδα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί για την αποκατάσταση της επιδεινούμενης για την Ελλάδα ισορροπίας δυνάμεων στον ναυτικό τομέα με ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ναυπηγήσεων. Οι έξι νέες φρεγάτες της Τουρκίας με την εξαιρετικά προβληματική οικονομία είναι η νέα πραγματικότητα, από την οποία δεν μπορεί η Ελλάδα να ξεφύγει… με τα λόγια.
Όταν όμως ανακοινώνονται πλατφόρμες και όχι όπλα που θα καθιστούσαν προβληματική την ανεξέλεγκτη δράση των τουρκικών πλοίων στο Αιγαίο και αλλού, κι όταν γίνεται λόγος μόνο για την αναβάθμιση των 83 F-16 σε “V” χωρίς την παραμικρή κουβέντα στην αναβάθμιση των F-16 Block 50, που αγνοείται η τύχη της παρότι εξαγγέλθηκε, όλα αυτά είναι λόγος ανησυχίας. Η Ελλάδα οφείλει να επιλέξει κάποια ναυτική σχεδίαση και να δεσμευθεί μακροπρόθεσμα στην ολοκλήρωση ενός ναυπηγικού προγράμματος, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, για να λυθεί βιώσιμα το πρόβλημα.
Καταληκτικά, δυο ακόμα αναφορές του πρωθυπουργού είχαν σημαντικό ενδιαφέρον. Είπε, ορθότατα, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί ευκαιρία για τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) και προανήγγειλε εξελίξεις. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε το έχει στα σκαριά η κυβέρνηση, Επίσης, αναφορά έγινε σε εξοπλιστικά προγράμματα που θα εκτελεστούν στη βάση διμερών στρατηγικών συμφωνιών. Να υποθέσουμε ότι υπονοούσε τη Γερμανία, από την οποία εξαρτάται ο αρματικός στόλος των χερσαίων δυνάμεων, αλλά και ο υφιστάμενος υποβρυχιασκός των ναυτικών…
ΘΑ ΕΧΕΙ “ΚΑΙΡΟ” ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ;
Στις υπόλοιπες πρωθυπουργικές αναφορές άφησαν πολλά “γκρίζα” σημεία. Όσον αφορά το Πολεμικό Ναυτικό, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για “τρεις φρεγάτες Belharra“, οπότε θα μπορούσε να εικάσει κανείς ότι η ελληνική πλευρά δεν θα ενεργοποιήσει την option για την απόκτηση και τέταρτης φρεγάτας του τύπου. Επίσης, ενώ έκανε αναφορά στα ναυπηγεία, για τα οποία υποστήριξε ότι εξυγιάνθηκαν, δεν αναφέρθηκε στο πρόγραμμα των κορβετών, ενισχύοντας την ασάφεια.
Εάν επιχειρηθεί η αποκωδικοποίηση των λεγομένων του Κυριάκου Μητσοτάκη με συνδυασμό της παραμέτρου των τεραστίων αναγκών του πολεμικού στόλου με το ζήτημα των ναυπηγείων, θα μπορούσε κανείς να εικάσει τα ακόλουθα. Εάν υποτεθεί ότι το Πολεμικό Ναυτικό θα επιμερίσει τη δύναμή του σε “ομάδες μάχης” και οι FDI HN (Belharra) θα παραμείνουν τρεις, εάν υπάρξει απόφαση για κορβέτες αυτή θα είναι για τρεις μονάδες.
Τούτου λεχθέντος, αρχικά να επισημανθεί ότι δεν ειπώθηκε τίποτα για την αναβάθμιση των MEKO 200HN που είναι ‘σκαριά” ηλικίας 26-31 ετών. Κατά τα άλλα, οι πιθανότητες για το πρόγραμμα κορβετών γέρνουν προς τη γαλλική πλευρά και τις Gowind, με βασικό επιχείρημα την ομοιοτυπία των συστημάτων. Η γαλλική Naval Group συνεργάζεται με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, τα οποία είναι στη διαδικασία ολοκλήρωσης της απόκτησης του ελέγχου από τον εφοπλιστή Γιώργο Προκοπίου.
Εάν αυτό ισχύει, μένει να αποδειχθεί τι θα γίνει με τα ναυπηγεία Ελευσίνας, εάν δεν προκριθεί η επιλογή των ιταλικών κορβετών FCX-30 Doha της Fincantieri, δεδομένου ότι η εταιρία προτίθεται να συνεργαστεί με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας που τελούν υπό τον έλεγχο της ONEX. Θα υπάρξει άραγε η εν καιρώ (συχνά αποδεικνύεται πιο σύντομα από όσο φαίνεται το παρόν χρονικό σημείο) επιλογή κάποιας σχεδίασης πλοίου που θα ναυπηγηθεί από την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία σε ικανούς αριθμούς και σε βάθος χρόνου;
Προτάσεις υπάρχουν και τελούν σε γνώση του Μεγάρου Μαξίμου. Οψόμεθα λοιπόν κι εδώ, καθότι παρά την καταφανή απροθυμία Μητσοτάκη να σηκώσει πολύ ψηλά τους τόνους στον τομέα των εξοπλιστικών εν όψει Βίλνιους, ένας πολεμικός στόλος με πλοία που έχουν υπερβεί ακόμα και τα 40 χρόνια ζωής, δεν έχει και πολύ μέλλον. Ταυτόχρονα, ενδεχόμενη επιλογή του συνήθους, ιστορικά, στρουθοκαμηλισμού, θα υπονόμευε την αποτρεπτική ρητορική της χώρας, καθώς σε βάθος χρόνου η πραγματικότητα θα εξέθετε την αξιοπιστία της ελληνικής αποτροπής (deterrence).
Εάν υποτεθεί δε, ότι υπάρχει σχέδιο κάλυψης των αναγκών με την εξασφάλιση μεταχειρισμένων μονάδων επιφανείας που υπάρχουν μόνο από την αμερικανική πλευρά (αποσυρόμενες από το US Navy λόγω ανυπέρβλητων προβλημάτων LCS – Littoral Combat Ships / ή μήπως καταδρομικά Ticonteroga;), αλλά έχουν ήδη κριθεί από το Πολεμικό Ναυτικό ως προβληματικές σε πολλαπλά επίπεδα λύσεις, το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί. Ενδεχόμενη δε αλλαγή στάσης, θα πρέπει να αιτιολογηθεί πολύ πειστικά, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί τα απόρρητα…
Εάν αυτή είναι η σκέψη, τότε λογικά θα ανατεθούν στα Ναυπηγείο Ελευσίνας εργασίες για τη βελτίωση του ανεπαρκέστατου οπλισμού τους. Όσο και να βελτιωθεί η κατάσταση, η αδυναμία των LCS στον τομέα των ανθυποβρυχιακού πολέμου (ASW: Anti-Submarine Warfare) δεν μπορεί να θεραπευθεί. Όπως και θα είναι πολύ δύσκολο να αιτιολογηθεί το τι άλλαξε και πλέον θα διαβεβαιωθεί αρμοδίως, ότι δεν θα γίνουν “επιχειρησιακές εκπτώσεις“.
Το επιχείρημα ότι οι ολλανδικές φρεγάτες “S” (Kortenaer) δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση, δεν επαρκεί για να διαιωνιστεί το πρόβλημα, με την αντικατάστασή τους από νεότερα σε ηλικία πολιτικά πλοία. Θα είχε ενδεχομένως τύχη το επιχείρημα, αποκλειστικά και μόνο εάν θα εκπροσωπούσε κάποια “ενδιάμεση” λύση. Αυτό όμως εγείρει το ερώτημα, ποια είναι αυτή καθαυτή η βιώσιμη λύση και αν “ζυμώνεται” στο μυαλό των κρατούντων…
Μοναδική λύση είναι η εκπόνηση μακροχρόνιου σχεδίου ναυπηγήσεων, για τη σταδιακή αποκατάσταση του προβλήματος με την πολύ μεγάλη ηλικία όλων σχεδόν των κύριων μονάδων επιφανείας του Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού. Κι όχι μόνο αυτών… Η μη δρομολόγηση βιώσιμης αντιμετώπισης του προβλήματος, εξασφαλίζει την επανεμφάνισή του, έως ότου η κατάσταση θα φτάσει στο μη περαιτέρω.
Η λογική υπαγορεύει, ότι το αεροπορικό πλεονέκτημα που δείχνει να εξασφαλίζει για κάποιο χρονικό διάστημα η Ελλάδα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί για την αποκατάσταση της επιδεινούμενης για την Ελλάδα ισορροπίας δυνάμεων στον ναυτικό τομέα με ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ναυπηγήσεων. Οι έξι νέες φρεγάτες της Τουρκίας με την εξαιρετικά προβληματική οικονομία είναι η νέα πραγματικότητα, από την οποία δεν μπορεί η Ελλάδα να ξεφύγει… με τα λόγια.
Όταν όμως ανακοινώνονται πλατφόρμες και όχι όπλα που θα καθιστούσαν προβληματική την ανεξέλεγκτη δράση των τουρκικών πλοίων στο Αιγαίο και αλλού, κι όταν γίνεται λόγος μόνο για την αναβάθμιση των 83 F-16 σε “V” χωρίς την παραμικρή κουβέντα στην αναβάθμιση των F-16 Block 50, που αγνοείται η τύχη της παρότι εξαγγέλθηκε, όλα αυτά είναι λόγος ανησυχίας. Η Ελλάδα οφείλει να επιλέξει κάποια ναυτική σχεδίαση και να δεσμευθεί μακροπρόθεσμα στην ολοκλήρωση ενός ναυπηγικού προγράμματος, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, για να λυθεί βιώσιμα το πρόβλημα.
Καταληκτικά, δυο ακόμα αναφορές του πρωθυπουργού είχαν σημαντικό ενδιαφέρον. Είπε, ορθότατα, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί ευκαιρία για τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) και προανήγγειλε εξελίξεις. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε το έχει στα σκαριά η κυβέρνηση, Επίσης, αναφορά έγινε σε εξοπλιστικά προγράμματα που θα εκτελεστούν στη βάση διμερών στρατηγικών συμφωνιών. Να υποθέσουμε ότι υπονοούσε τη Γερμανία, από την οποία εξαρτάται ο αρματικός στόλος των χερσαίων δυνάμεων, αλλά και ο υφιστάμενος υποβρυχιασκός των ναυτικών…
Δημοσίευση σχολίου