Το χθεσινό φύλλο της ολλανδικής εφημερίδας NRC Next φιλοξενεί πηχυαίο πρωτοσέλιδο τίτλο: «Η εφημερίδα της θυμωμένης Ολλανδίας» και υπότιτλο: «Η Telegraaf, υπό την καθοδήγηση του αρχισυντάκτη της, Sjuul Paradijs, είναι και πάλι η παλιά εφημερίδα εκστρατείας που ήταν κάποτε. Εναντίον των Ελλήνων και των ομάδων προστασίας του περιβάλλοντος, υπέρ του αυτοκινήτου και του Johan Cruijff. Υπάρχει κάποια στρατηγική πίσω από αυτό;».
Ο τίτλος παραπέμπει στις εσωτερικές σελίδες της ε/φ, σε άρθρο των Wilmer Heck και Toon Beemsterboer, με τίτλο: «Η Telegraaf στο πεδίο της μάχης!», όπου αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
(Για φαντάσου) να είσαι Έλληνας και να διαβάζεις την Telegraaf. Μερικοί από τους τίτλους αυτού του μήνα: ‘Και πάλι εκατομμύρια σε ένα απύθμενο πηγάδι’. ‘Η Αθήνα στην επαιτεία’. ‘Στο ταμείο οι προβληματικές χώρες’. ‘Όχι χρήματα για τους Έλληνες’. ‘Ώπα, έξω από το ευρώ’. ‘Η Ελλάδα υπό κηδεμονία’. ‘Στείλτε τις φορολογικές αρχές στους Έλληνες’. ‘Όλοι εδώ δωροδοκούνται’. Η εφημερίδα έχει βγει και πάλι στο πεδίο της μάχης.
Και ανάμεσα στα άρθρα για την ελληνική κρίση χρέους, η Telegraaf, στις 19 Μαΐου, είχε και ένα σχόλιο αναγνώστη στην πρώτη σελίδα, όπου επαινούσε την εφημερίδα για το άρθρο ‘Ούτε λεπτό για τους Έλληνες’. Με υπογραφή: Wim A. Geffen.
Μπορεί να μην κάνει μεγάλη εντύπωση στους περισσότερους αναγνώστες, και στους Έλληνες ακόμη περισσότερο, αλλά όποιος παρακολουθεί από κοντά την ε/φ, ξέρει ότι πρόκειται για ένα παλιό δημοσιογράφο της εφημερίδας, ηλικίας 90 ετών σήμερα. Ο ίδιος λέει ότι, την προηγούμενη βραδιά, του τηλεφώνησε ο αρχισυντάκτης της ε/φ, Sjuul Paradise, για να του πει ότι θα υπήρχε το σχόλιό του στην πρώτη σελίδα της αυριανής έκδοσης. ‘Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Αυτό το κομπλιμέντο προς την ε/φ βρισκόταν μέσα σε μια μεγάλη επιστολή μου σχετικά με μια κομπίνα στην Αγγλία, για την οποία ήθελα να ενημερώσω την εφημερίδα. Ήταν, όμως, και μεγάλη τιμή για μένα, διότι επιτέλους βρέθηκα στην πρώτη σελίδα για πρώτη φορά μετά το 1982.’
Αυτός είναι ο Paradijs με δύο λόγια. Από τότε που ανέλαβε αρχισυντάκτης, τον Ιανουάριο του 2009, η De Telegraaf έχει γίνει και πάλι μια πραγματική εφημερίδα εκστρατείας. Η εκστρατεία είναι στο αίμα της εφημερίδας, αλλά, μέχρι τότε, χάρη στον αναπληρωτή αρχισυντάκτη και πολιτικό σχολιαστή, Kees Lunshof, ο οποίος έχει μεγάλη επιρροή, η ε/φ είχε γίνει πιο αποδεκτή ακόμη και από την Αριστερά. Αλλά, ο Paradijs φρόντισε και πάλι να δημιουργηθεί αναστάτωση.
Έτσι, (τα τελευταία χρόνια) η Telegraaf έχει κάνει εκστρατεία (μεταξύ άλλων) εναντίον των επιχορηγήσεων ομάδων προστασίας του περιβάλλοντος, υπέρ του τομέα της υγείας, κατά των προβλημάτων που δημιουργούν στην πόλη Gouda μαροκινοί ‘τρομοκράτες του δρόμου’, εναντίον των διοδίων στους αυτοκινητόδρομους, υπέρ του Johan Cruijff και κατά της διοίκησης του Ajax και, τώρα, εναντίον της οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα.
Η Telegraaf δεν είναι η μόνη ε/φ που θέτει ζητήματα στην ημερήσια διάταξη. Και η NRC Handelsblad ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από την έρευνα για την ολλανδική στήριξη του πολέμου στο Ιράκ. Αλλά, η Telegraaf δείχνει πολύ λίγο ενδιαφέρον για την τήρηση των ηθικών κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Οι Έλληνες απλώς απορρίπτονται ως ένας ανάξιος εμπιστοσύνης και τεμπέλικος λαός, που κάνει απεργίες κάθε μέρα, διεφθαρμένος ως το κόκαλο, που ζει σε ένα παράδεισο ύπνου και τεμπελιάς. Όπως ο ίδιος ο Paradijs λέει: ‘Οι Έλληνες, μετά το τζατζίκι, επινόησαν την διαφθορά’. Οι κλασσικές τεχνικές είναι γνωστές: υπόνοιες, υπερβολές ή και απλά ψέματα.
Οι μη γνωρίζοντες συχνά πιστεύουν ότι υπάρχει μια προσεκτικά σχεδιασμένη στρατηγική πίσω από όλες αυτές τις καμπάνιες, αλλά (πρώην) συντάκτες της ε/φ λένε ότι προκύπτουν κυρίως ad-hoc, από ένα αίσθημα οργής. ‘Δεν γίνονται πολλές συνεδριάσεις στην Telegraaf. Αυτές οι εκστρατίες συχνά δημιουργούνται μέσα από συζητήσεις γύρω από το τραπέζι του καφέ. Αν πέντε συντάκτες πέφτουν καθημερινά σε μποτιλιάρισμα και υπάρχει μια λωρίδα κλειστή χωρίς λόγο, τότε προκαλείται το συναίσθημα: Αυτό πάει πολύ!’, λέει ο Ron Korver, πρώην συντάκτης κοινοβουλευτικών θεμάτων της ε/φ και τώρα εκπρόσωπος Τύπου στις Βρυξέλλες.
Η Telegraaf είναι το καφενείο της Χάγης, όπου μπορείς να γκρινιάξεις για την πολιτική. Η εφημερίδα ακούει με προσοχή τους αναγνώστες της, λέει ο Korver. ‘Οι επιστολές και η επαφή με τον αναγνώστη είναι πολύ σημαντικές. Όταν ξεκίνησα να κάνω εκεί την πρακτική μου, μου έδωσαν τη συμβουλή: πάντα να απαντάς στο τηλέφωνο. Κάποιες φορές είναι μοναχικοί άνθρωποι, οι οποίοι θέλουν απλά να μοιραστούν την ιστορία τους, αλλά, αρκετά συχνά, έτσι ξεκινά ένα άρθρο’.
Εντούτοις, υπάρχει σίγουρα μια λογική σε αυτές τις καμπάνιες. Η λογική είναι η εξής: η ε/φ αρχικά εντοπίζει ότι υπάρχει ένα συναίσθημα ανάμεσα στους αναγνώστες της. Αυτό τροφοδοτείται περισσότερο με μεγάλα, γεμάτα προκαταλήψεις, πρωτοσέλιδα άρθρα. Όταν οι αναγνώστες έχουν προθερμανθεί αρκετά, μια δημοσκόπηση από την ίδια την ε/φ δίνει και έναν τόνο δημοκρατίας. Τέτοιες δημοσκοπήσεις είναι γνωστές με τον όρο push poll, μια τεχνική εκστρατείας με την οποία επιδιώκεται να εκμαιευθεί η γνώμη του κόσμου με το να διατυπώνονται ερωτήσεις που προκαταβάλουν τον αναγνώστη..
Έτσι, για παράδειγμα, η πρώτη ερώτηση σε μια έρευνα για την επιβολή τελών κυκλοφορίας ήταν: ‘Είστε υπέρ ή κατά;’ Και η επόμενη ερώτηση ήταν: ‘Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ενστάσεις σας για το θέμα αυτό;’ Δεν προκαλεί, λοιπόν, εντύπωση ότι το 89% των 200.000 ερωτηθέντων τάχθηκε κατά της επιβολής τελών.
Έχουν αυτές οι καμπάνιες κάποια επίδραση στην πολιτική; Στην περίπτωση της Ελλάδας, προκλήθηκε, τελικά, μια ουσιαστική συζήτηση στη Βουλή για την κρίση χρέους, η οποία οδήγησε σε ένταση μεταξύ του PVV και της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση συνεχίζει, βέβαια, να υποστηρίζει τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας, διότι μια χρεοκοπία της Ελλάδας μπορεί να οδηγήσει, σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό Rutte, σε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα.
Υπάρχουν, όμως, και παραδείγματα όπου οι καμπάνιες άσκησαν επιρροή στην πολιτική.
Οι Bert Bakker (πρώην βουλευτής του D66) και Rob Meines (πρώην συντάκτης της NRC), που εργάζονται τώρα ως lobbyists, θεωρούν ότι η Telegraaf παίζει έναν σημαντικό ρόλο ως ‘μια δεξιά βαλβίδα αποσυμπίεσης’. Bakker: ‘Η Telegraaf γνωρίζει την τέχνη του να ενημερώνει τους πολιτικούς για το τι συμβαίνει στον λαό’. Meines: ‘Η ε/φ τους τροφοδοτεί με το λαϊκό αίσθημα, αυτοί το αξιοποιούν. Η απουσία ακριβώς μιας τέτοιας βαλβίδας (τη δεκαετία του 90, όταν η Telegraaf καθόταν ήσυχη) ήταν που οδήγησε στη γρήγορη άνοδο του Pim Fortuyn και του Geert Wilders’.
Αυτό δε σημαίνει ότι τώρα η ε/φ είναι στα χέρια του κόμματος του PVV. Η προτίμησή της είναι και πάλι προς το VVD (φιλελεύθεροι) και, σε ένα μικρότερο βαθμό, το CDA (χριστιανοδημοκράτες). Baker: ‘Ένας πολιτικός σαν τον Fortuyn δεν τα έβγαζε πέρα με την Telegraaf και ακόμη και ο Wilders αντιμετωπίζεται με κάποιες επιφυλάξεις.’
Και ναι, συχνά δεν ακούγονται και οι δύο πλευρές της ιστορίας και η εφημερίδα είναι γεμάτη από ανώνυμες πηγές. Αλλά, αυτό το θεωρούν δεδομένο οι Bakker και Meines. ‘Αυτό θα ήταν πρόβλημα, αν αυτή ήταν η μοναδική εφημερίδα στην Ολλανδία’, λέει ο Bakker.
Άλλοι θεωρούν αυτές τις θετικές αναλύσεις πολύ απλοϊκές. Η ιστορικός ΜΜΕ, Mariette Wolf, που πήρε το διδακτορικό της το 2009 με θέμα την ιστορία της Telegraaf, αμφιβάλει για το κατά πόσον η εφημερίδα λειτουργεί απλά σαν διαβιβαστής. ‘Η έρευνα έχει δείξει ότι οι αναγνώστες της Telegraaf αισθάνονται πολύ λιγότερο ασφαλείς από τους αναγνώστες άλλων εφημερίδων. Αυτό πιθανόν ενισχύεται από το μεγάλο βάρος που δίνει η εφημερίδα σε ειδήσεις που έχουν να κάνουν με εγκλήματα. Με το να τροφοδοτεί την δυσαρέσκεια, η εφημερίδα αναθέτει η ίδια τον εαυτό της τη λειτουργία της βαλβίδας’. Η ίδια το θεωρεί ‘τρομακτικό’ ότι η κυβέρνηση και πολλοί βουλευτές όλα αυτά τα χρόνια έχουν φανεί τόσο επιρρεπείς στις καμπάνιες της Telegraaf. ‘Είναι δύσκολο για τους πολιτικούς να αντισταθούν. Αλλά, αναρωτιέσαι αν αυτό είναι καλό. Η βουλή πηγαίνει από τη μία έκτακτη συνεδρίαση στην επόμενη, αλλά ένα όραμα σε βάθος χρόνου φαίνεται να απουσιάζει’.
Ο ίδιος ο Paradijs δε έκανε κάποιο σχόλιο για το παρόν άρθρο. Την περασμένη βδομάδα ήταν στην εκπομπή Knevel & Van den Brink, όπου αρνήθηκε ότι η εφημερίδα του κάνει εκστρατεία. Δε φάνηκε να κάνει καμία διάκριση μεταξύ της πληροφόρησης και της διαμόρφωσης ψήφου, μεταξύ έκφρασης της δυσαρέσκειας και της τροφοδοσίας αυτής. ‘Όταν είσαι μια μεγάλη εφημερίδα στην Ολλανδία, πρέπει να αποκαλύπτεις ότι υπάρχει και κάποιο υπόγειο αντίθετο ρεύμα στην ολλανδική κοινωνία (…) Όταν κάνουμε μια έρευνα με 11.000 απαντήσεις, όπου το 90% λέει: σταματήστε τη βοήθεια προς την Ελλάδα, τότε απλώς εκθέτουμε το τι συμβαίνει στην κοινωνία. Δεν κάνουμε εκστρατεία, αυτό δεν το κάνουμε. Απλώς λέμε ότι υπάρχει και μια άλλη πλευρά του ευρώ, δηλαδή μια πολύ κακή πλευρά’»
Το άρθρο αναδημοσιεύεται και στην ε/φ NRC Handelsblad, με τίτλο: «Η Telegraaf είναι η εφημερίδα εκστρατείας για την θυμωμένη Ολλανδία».
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου