Παναγιώτης Νάστος
Το αμερικανικό δίκτυο CNN αναφέρει ότι σε κοινή δήλωση που δημοσίευσε το Κρεμλίνο στις 4 Φεβρουαρίου 2022, ο Πρόεδρος της Κίνας Xi Jinping και ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια προολυμπιακή συνάντηση στο Πεκίνο που είχαν , ζήτησαν να σταματήσει η περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ.
Η ανακοίνωση ανέφερε ότι η Κίνα και η Ρωσία «αντιτίθενται στην περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ και καλούν τη Βορειοατλαντική Συμμαχία να εγκαταλείψει τις ιδεολογικές ψυχροπολεμικές προσεγγίσεις της, να σεβαστεί την κυριαρχία, την ασφάλεια και τα συμφέροντα άλλων χωρών, την ποικιλομορφία του πολιτισμικού, πολιτιστικού και ιστορικού τους υπόβαθρου και να ασκεί δίκαιη και αντικειμενική στάση απέναντι στην ειρηνική ανάπτυξη άλλων κρατών».
Το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών πρόσθεσε ότι ο Πρόεδρος Σι «τόνισε ενόψει των βαθιών και περίπλοκων αλλαγών στη διεθνή κατάσταση, η Κίνα και η Ρωσία έχουν δεσμευτεί να εμβαθύνουν τον συνεχή στρατηγικό συντονισμό τους».
Ένας εκπρόσωπος του Κρεμλίνου περιέγραψε τη συνάντηση κορυφής ως «μια πολύ θερμή, εποικοδομητική συνάντηση εταίρων και συμμάχων». Το σινο-ρωσικό μπλοκ είναι μια διεθνής πραγματικότητα και οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πρέπει να προετοιμαστούν και να δράσουν έχοντας αυτό κατά νου.
Ιστορική αναδρομή των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας
Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έχει κάνει τον κύκλο της μετά την οξυδερκή διπλωματία του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος όχι μόνο άνοιξε τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα στις αρχές της δεκαετίας του 1970, αλλά εφάρμοσε επίσης πολιτικές που εκμεταλλεύτηκαν επιτυχώς το σινο-σοβιετικό ρήγμα που είχε δημιουργηθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Η διπλωματία του Νίξον αναγνώρισε ότι η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ εξαρτιόταν από τον γεωπολιτικό πλουραλισμό της ευρασιατικής γης. Έτσι, με τη βοήθεια του κορυφαίου συμβούλου του για την εξωτερική πολιτική Χένρι Κίσινγκερ, ο Νίξον τοποθέτησε έξοχα τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο κοντά στην Κίνα, παρά την μεταξύ Κίνας-Ρωσίας κοινής κομμουνιστικής ιδεολογίας.
Η γεωπολιτική προσέγγιση του Νίξον στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από αυτή την άποψη έθεσε το υπόβαθρο για τη νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο τη δεκαετία του 1980, όπως εξήγησε ο Χένρι Κίσινγκερ στον τρίτο τόμο των απομνημονεύσεών του, Years of Renewal.
«Μόλις ολοκληρώθηκε το άνοιγμα μας στην Κίνα», έγραψε ο Κίσινγκερ, «η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπισε έναν συνασπισμό όλων των βιομηχανοποιημένων εθνών στον κόσμο, σε σιωπηρή συμμαχία μας με το πολυπληθέστερο έθνος.
Αργά ή γρήγορα αυτή η εξίσωση θα λειτουργούσε υπέρ των δημοκρατιών, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορούσαν να περιορίσουν τις σοβιετικές περιπέτειες με αποτρεπτικό τρόπο και να δώσουν στους Σοβιετικούς την ευκαιρία να μειώσουν την αντιπαράθεση με ευκαιρίες για συνεργασία».
Η διπλωματία του Νίξον με την Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση, εξήγησε ο Κίσινγκερ, «μεταμόρφωσε τη γεωπολιτική θέση της Μόσχας εν μία νυκτί, επειδή εδραίωσε έναν σιωπηρό συνασπισμό όλων των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου εναντίον της».
Η Σοβιετική Ένωση, που βρίσκεται στη γεωπολιτική «Heartland» της Ευρασίας,για να χρησιμοποιήσω τους όρους του Sir Halford Mackinder, είχε πνιγεί στον στόχο της να κυριαρχήσει στην ευρασιατική στεριά, από έναν συνασπισμό ευρασιατικών δυνάμεων στη Δυτική Ευρώπη, τη φθίνουσα επιρροή της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή και πάλι, ένα επίτευγμα του Nixon και τη σιωπηρή συμμαχία της Κίνας με γεωπολιτική άγκυρα του συνασπισμού, τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όμως οι διεθνείς σχέσεις δεν είναι ποτέ στατικές.
Το τέλος των πολέμων και οι διπλωματικές αποφάσεις που προκύπτουν είναι πάντα μόνο προσωρινές. Η νίκη των ΗΠΑ και της Δύσης και της Κίνας στον Ψυχρό Πόλεμο έθεσε σε κίνηση εξελίξεις, όπως η άνοδος της Κίνας, που άλλαξε την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων.
Αρκετές διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ θεώρησαν ότι η άνοδος της Κίνας θα μπορούσε να διευθετηθεί από τη Δύση επειδή η Κίνα υποτίθεται ότι άλλαζε μετατρεπόμενη σε οικονομία αγοράς που θα οδηγούσε πιθανώς σε ένα πιο πλουραλιστικό πολιτικό σύστημα.
Αλλά αυτό δεν συνέβη.
Η Κίνα ανέβηκε οικονομικά, στρατιωτικά και γεωπολιτικά, αλλά η χώρα παρέμεινε υπό τον έλεγχο του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ).
Η πρώτη κυβέρνηση των ΗΠΑ που το αναγνώρισε ήταν η κυβέρνηση Τραμπ, η οποία προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και να αντιμετωπίσει πιο δυναμικά την Κίνα.
Η τρέχουσα κυβέρνηση των ΗΠΑ, ωστόσο, θεώρησε σκόπιμο να κάνει εχθρούς τόσο της Ρωσία όσο και την Κίνα και βοήθησε να ωθήσει τους δύο γίγαντες της Ευρασίας σε σύμπραξη, εναντίον της.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν και η ομάδα εθνικής ασφαλείας του απέτυχαν να μάθουν από τα επιτεύγματα του Νίξον και καλό θα ήταν να συμβουλευτούν ένα από τα ιδρυτικά έγγραφα του Ψυχρού Πολέμου ,το NSC 68.
Το NSC-68 υποβλήθηκε στον Πρόεδρο Τρούμαν τον Απρίλιο του 1950, λίγους μήνες πριν από το ξέσπασμα του Πολέμου της Κορέας, αλλά το πιο σημαντικό, λίγους μήνες αφότου το ΚΚΚ ίδρυσε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και μόλις δύο μήνες μετά την υπογραφή της Σινο- Σοβιετική Συνθήκη Φιλίας, Συμμαχίας και Αμοιβαίας Βοήθειας (14 Φεβρουαρίου 1950).
Το NSC-68 περιέγραψε την απειλή που θέτει το σινο-σοβιετικό μπλοκ
Το NSC-68 αναγνώρισε ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν η κυρίαρχη δύναμη στο κομμουνιστικό μπλοκ και υποστήριξε ότι ο στόχος των σοβιετικών ηγετών ήταν «η κυριαρχία της ευρασιατικής χερσαίας περιοχής».
Σημείωσε ότι η προσθήκη της Κίνας ως σοβιετικού συμμάχου παρείχε ένα «εφαλτήριο» για περαιτέρω «κομμουνιστική επέκταση στην Ευρασία». Αφού σημείωσε την επιτυχία των κομμουνιστών στην Άπω Ανατολή δηλαδή την Κίνα, το NSC-68 ανέφερε:
«Η σκιά της σοβιετικής δύναμης πέφτει σκοτεινά στη Δυτική Ευρώπη και την Ασία και υποστηρίζει μια πολιτική καταπάτησης». Εάν η ισχύς των ΗΠΑ μειωθεί σημαντικά ή απομακρυνθεί από την Ευρασία, θα αντιμετωπίσουμε είτε «συνθηκολόγηση ή αμυντικό πόλεμο από δυσμενείς θέσεις, εναντίον μιας Σοβιετικής Αυτοκρατορίας που περιλαμβάνει όλη ή το μεγαλύτερο μέρος της Ευρασίας».
Το σινο-σοβιετικό μπλοκ που ελέγχει τους τεράστιους «πόρους της Ευρασίας» θα αύξανε τις «σχετικές στρατιωτικές του ικανότητες και θα αύξανε την απειλή του για την ασφάλειά μας».
Το NSC-68 ολοκληρώθηκε με μια επαναβεβαίωση του NSC 20/4 (Νοέμβριος 1948), το οποίο έλεγε: «Η σοβιετική κυριαρχία της δυνητικής δύναμης της Ευρασίας, είτε επιτευχθεί με ένοπλη επίθεση είτε με πολιτικά και ανατρεπτικά μέσα, θα ήταν στρατηγικά και πολιτικά απαράδεκτη για τους Ηνωμένες Πολιτείες."
Το Containment ή Liberation του James Burnham;
Ή η ομάδα εθνικής ασφάλειας Μπάιντεν θα μπορούσε να συμβουλευτεί το Containment ή Liberation του James Burnham; (1952), όπου ο Burnham περιέγραψε τις γεωπολιτικές επιπτώσεις της σινο-σοβιετικής διοίκησης στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρασίας.
Το δυναμικό ισχύος της ευρασιατικής γης είναι τόσο μεγάλο, υποστήριξε ο Burnham, που «εάν οι κομμουνιστές καταφέρουν να εδραιώσουν αυτό που έχουν ήδη κατακτήσει, τότε η πλήρης παγκόσμια νίκη τους είναι σίγουρη».
Και τρία χρόνια αργότερα, γράφοντας στο National Review, ο Burnham παρέφρασε και ενημέρωσε τον Mackinder προτείνοντας ότι ο κομμουνιστικός ,σοβιετικός και κινεζικός έλεγχος μιας τεράστιας έκτασης της ευρασιατικής γης θα μπορούσε να επιτρέψει τη χρήση των πόρων της «Μεγάλης Ηπείρου» για να προσθέσει κυρίαρχη θάλασσια. δύναμη και αεροπορική ισχύ στην ήδη κυρίαρχη χερσαία ισχύ του.
Ευτυχώς, λόγω της αναδυόμενης σινοσοβιετικής διάσπασης, η οποία όπως σημειώθηκε παραπάνω, οι πολιτικές του Νίξον οξύνθηκαν, η σινοσοβιετική συμμαχία παραπαίει και η ευρασιατική γη, ως συνέπεια, παρέμεινε γεωπολιτικά διχασμένη.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Η διμερής προσέγγιση του Ψυχρού Πολέμου της κυβέρνησης Μπάιντεν στο Πεκίνο και τη Μόσχα είχε προβλέψιμες συνέπειες που οι μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί έχουν αναγνωρίσει.
Οι New York Times και οι Financial Times τόνισαν ότι ο Πούτιν και ο Σι επιδεικνύουν ένα «ενωμένο μέτωπο» ενάντια στις ΗΠΑ.
Η Wall Street Journal παρουσίασε την πρόσφατη σύνοδο κορυφής του Πεκίνου ως μια σινο-ρωσική «πρόκληση» για την «καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ παγκόσμια τάξη».
Το Associated Press περιέγραψε τη συνάντηση ως σινο-ρωσική «απώθηση» ενάντια στις πιέσεις των ΗΠΑ.
Το Al Jazeera σημείωσε ότι οι δύο ηγέτες «επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους στην εξωτερική πολιτική του άλλου» και «συμφώνησαν σε ευρύτερα ζητήματα ασφάλειας».
Ενώ ο Guardian είχε τον τίτλο: «Πενήντα χρόνια μετά την ιστορική χειραψία του Νίξον και του Μάο, η γεωπολιτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων αναδιαμορφώνεται ξανά».
Δημοσίευση σχολίου