Δρ. Δημήτρης Σταθακόπουλος*
Τον 16ο αι. ( 1515-1547 ) ο Γάλλος βασιλιάς Φραγκίσκος Α’, παρά το αντιμουσουλμανικό και αντιοθωμανικό μένος των Ευρωπαίων, σκέφτηκε πως «ναι μεν οι Οθωμανοί είναι άπιστοι αλλά η απέραντη αγορά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έχει πολύ ψωμί».
* Σημ. : Κάτι που αναλογικά , στα ’70ς επί προεδρίας Νίξον , οι πολυεθνικές εταιρίες των ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι «ναι μεν η Κίνα είναι κομμουνιστική αλλά οι προοπτικές ανοίγονταν θαυμάσιες με ακόμα (τότε) 700.000.000 ανθρώπους στην αγορά»!
Η προαναφερόμενη Γαλλοτουρκική συμμαχία του 1535 (κατά το πολύ μεταγενέστερο σύνθημα: Ελλάς-Γαλλία, συμμαχία), χάρις στον Φραγκίσκο Α’,άνοιξε νέους δρόμους ”ρεαλιστικής” πολιτικής υπογράφοντας (1536) με τον σουλτάνο Σουλεϊμάν Α’ τον Μεγαλοπρεπή τις πρώτες διομολογήσεις (capitulations/ kapitülasyonlar ).
Με αυτές, οι Γάλλοι πολίτες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και οι Οθωμανοί της Γαλλίας (που, όμως, δεν υπήρχαν!) απέκτησαν ελευθερία εμπορίου, απαλλάχτηκαν από τη φορολογία και πέρασαν στην εξουσία των προξένων των χωρών τους ( δηλ. δεν υπάγονταν πλέον στις οθωμανικές Αρχές και τους Καδήδες / kadı / قاضي , αλλά στους Πρόξενους τους).
Από τους πρώτους που έσπευσαν να επωφεληθούν από το καθεστώς των διομολογήσεων ήταν οι Έλληνες (ένα είδος offshore απαλλαγών πριν ο σύγχρονος κόσμος τις ξανανακαλύψει), αρχίζοντας ν′ αποκτούν ξένες υπηκοότητες διαλέγοντας την πιο συμφέρουσα κάθε φορά. Δημιουργήθηκε έτσι μία από τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της τάξης των εύπορων Ελλήνων εμπόρων και πλοιοκτητών.
Ταυτόχρονα, με την υπογραφή αυτή των διευκολύνσεων, ο Σουλεϊμάν Α’ ο Μεγαλοπρεπής, παραδόξως έβαζε την υπογραφή του για να ξεκινήσει η μακρόχρονη διαδικασία αποσύνθεσης της αυτοκρατορίας.
*(Τις διομολογήσεις με τις φοροαπαλλαγές υπέρ των ξένων, τις διδαχθήκαμε και τις διδάξαμε ώς μία εκ των βασικών αιτιών διάλυσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας μιάς και ίσχυαν μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάνης, 24.7.1923).
Οι διομολογήσεις, ουσιαστικά ήταν μια εξελιγμένη μορφή των εμπορικών προνομίων που είχαν παραχωρήσει παλαιότερα οι Βυζαντινοί σε Βενετούς και Γενοβέζους και αυτές είχαν λειτουργήσει καταλυτικά για το Βυζάντιο. Κι όπως εκείνα τα προνόμια, έτσι και οι διομολογήσεις αποτέλεσαν το μέσο/ εργαλείο που ροκανίστηκαν τα θεμέλια του κράτους. Ο Σουλεϊμάν, που έφτασε την αυτοκρατορία του στην πιο μεγάλη της δόξα, ήταν ο ίδιος που ξεκίνησε και τη διαδικασία για τη διάλυσή της βάζοντας με την υπογραφή του τα ξένα συμφέροντα μέσα στην αυτοκρατορία του και μάλιστα αναίμακτα, στ’ όνομα τάχα της προόδου και των συμμαχιών/ φιλίας/ανοχής.
Η Αγγλία από την άλλη, με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς 1699 (Κροατία) φρόντισε να δημιουργήσει το θεσμό της διαμεσολάβησης τρίτου κράτους (ουδέτερου), όπου φρόντιζε πάντα αυτή να είναι ο ”διαμεσολαβητής”, κάτι που ως θεσμός ισχύει ακόμα και σήμερα, είτε με τον ΟΗΕ, είτε με τις μεγάλες δυνάμεις (π.χ ΗΠΑ κλπ).
Οι εμπόλεμοι που το 1699 κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ήταν η Οθωμανική αυτοκρατορία από τη μια και οι Αυστρία, Πολωνία, Ρωσία και Βενετία από την άλλη. Η Αγγλία ανέλαβε τον ρόλο του διαμεσολαβητή υποχρεώνοντας τους Οθωμανούς ν′ αναγνωρίσουν στις Ευρωπαϊκές δυνάμεις το δικαίωμα να παρεμβαίνουν ανάμεσα σ’ αυτήν και τους εκάστοτε εχθρούς της!
Είναι το ίδιο δικαίωμα που κληρονόμησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες ως σύγχρονοι συνεχιστές της αγγλικής διπλωματίας και το χρησιμοποίησαν στις 30 με 31 Ιανουαρίου του 1996 στο επεισόδιο με την Ελλάδα γύρω από τις βραχονησίδες Ίμια (που τους ευχαριστήσαμε γι’αυτό) και παλαιότερα στην Κύπρο, τώρα στο Σκοπιανό και πάλι με τα Ελληνοτουρκικάκαι ίσως στο θρακικό που ίσως προκύψει ως κύριος και διαχρονικός στόχος της γείτονος. Το όφελος του κράτους Διαμεσολαβητή, είναι τεράστιο, αφού ξέρει ”από μέσα” και τις 2 πλευρές τις οποίες τελικά οδηγεί στο να τα βρούν, για το δικό του συμφέρον εκμετάλλευσης και των 2 πλευρών, που του χρωστούν και χάρη ( βλ. προσύμφωνο Πρεσπών και ήδη κυρωμένη συμφωνία)!
Με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, η Οθωμανική αυτοκρατορία κατάργησε κάθε ειδική φορολογίαπου βάραινε τους χριστιανούς υπηκόους της και παραιτήθηκε από κάθε αξίωση πάνω σε χώρες που διεκδικούσε η Αυστρία, καθώς και άλλες εκχωρήσεις που αναγκάστηκε να κάνει, οι οποίες παρέλκουν ν′ αναφερθούν εδώ.
Οι διομολογήσεις και οι διαμεσολαβήσεις Κρατών, ως μέσα αλλοίωσης και επιρροής των δομών των κρατών ( όπως π.χ η πάλαι ποτέ οθωμανική αυτοκρατορία) έχουν πλέον εκσυγχρονιστεί και αλλάξει ονόματα από τη Δύση, η οποία πάντοτε ήθελε να παρεμβαίνει, να προλαμβάνει, να ελέγχει, να έχει το πάνω χέρι, είτε με την ισχύ των όπλων, είτε στ′ όνομα της Ειρηνικής επίλυσης διαφορών και της ”δημοκρατίας” (διαφορές που συχνά η ίδια δημιουργεί και μετά έρχεται να επιλύσει παρεμβαίνοντας και ελέγχοντας ), εμφανιζόμενη ως ”Σωτήρας”!
Σήμερα έχουν και έναν ρόλο ”ΣΔΙΤ” ( ας μου επιτραπεί ) , δηλ. Σύμπραξης Δημόσιου (κράτη) και Ιδιωτικού (πολυεθνικών) Τομέα.
Το νέο όνομα των ειδικών προνομίων (διομολογήσεων) που θέλουν τρίτα κράτη και πολυεθνικές σε σύμπραξη συνήθως, να έχουν μέσα σε μία άλλη χώρα, λέγεται: Ελεύθερη ή Ειδική Οικονομική Ζώνη Ε.Ο.Ζ .
Ως τέτοιο ονομάζεται, το τμήμα του εδάφους μιας χώρας, όπου τα εμπορεύματα θεωρούνται αντικείμενα πέρα από τα όρια του εθνικού τελωνειακού εδάφους και, ως εκ τούτου, δεν υπόκεινται στον κοινό τελωνειακό έλεγχο και στη φορολογία (ακριβώς όπως και οι διομολογήσεις επί Οθωμανών, που στάθηκαν εκ των αιτιών παρακμής του κράτους τους, υπέρ των ξένων δυνάμεων).
Πολλά κράτη προκειμένου να δώσουν κίνητρα στις ΕΟΖ, ώστε να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις για να ενισχύσουν τις εξαγωγές και να εισαγάγουν τεχνογνωσία, προσφέρουν παράλληλα σειρά κινήτρων, κυρίως φορολογικών, ανύπαρκτους εργατικούς νόμους, χαμηλούς μισθούς κλπ.
Στην Ελλάδα, έχει γίνει προσπάθεια να εφαρμοστούν οι ΕΟΖ, με ένθερμους υποστηρικτές, αλλά και πολλούς αρνητές. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν φανατικά κατά [βλ.https://left.gr/eoz] ( Σήμερα ως Κυβέρνηση δεν ξέρω ).
Οι αντιδράσεις από εργατικούς φορείς και από επιχειρηματίες κάνουν το θέμα της δημιουργίας Ελεύθερων Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) να «παγώνει», κάθε φορά που το υπουργείο Ανάπτυξης ή το υπ. Οικονομικών προσπαθούσε να το ξεπαγώσει. Οι αντιδράσεις, μάλιστα, δεν προέρχονται πάντα από το εσωτερικό, αλλά κάποιες φορές και από την Κομισιόν με τη μορφή επιφυλάξεων ή συστάσεων (προφανώς μέχρι να εξασφαλιστούν τα συμφέροντα κρατών μελών και τότε θα αρθούν οι επιφυλάξεις!).
Αν οι κρίσεις που δημιουργούνται με τους γείτονες και η οικονομική κρίση λειτουργούν ώς εργαλεία συμμόρφωσης της χώρας να δεχτεί ΕΟΖ σε Νησιά, θράκη, Μακεδονία, υπέρ τρίτων κρατών και πολυεθνικών, με αντίστοιχο περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας στις ημιαυτόνομες ΕΟΖ, δεν το γνωρίζω.
Εκείνο πάντως που γνωρίζω από την ιστορία είναι πως, όποτε Κράτος εκχώρησε προνόμια, διομολογήσεις, διαμεσολαβήσεις και ΕΟΖ σε τρίτες χώρες και συμφέροντα, στη συνέχεια διαλύθηκε, γιατί είχε δεί το τυράκι και όχι τη φάκα.
Αυτά για την ιστορία, που κάποιοι ελαφρά τη καρδία, που όμως ορίζουν διοικητικά και συμβουλευτικά τη μοίρα της χώρας μας, θεωρούν πως δεν την χρειαζόμαστε και πως δεν μπορούμε να κάνουμε συγκρίσεις με το παρελθόν.
Και όμως η ιστορία είναι πάντα παρούσα και εν σπέρματι ορίζει και το μέλλον μας. Μετά το « Μακεδονικό», τι; Το «θρακικό» σύνδεση με το “Μακεδονικό”» και μια ΕΟΖ ξένων συμφερόντων; Μακάρι να «γράφω ανοησίες».
Υ.Γ: Αναφέρει η ελληνική Wikipedia:
″Θράκη (βουλγαρικά: Тракия/Trakija, τούρκικα: Trakya) είναι μια ιστορική και γεωγραφική περιοχή των Βαλκανίων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σήμερα, η σύγχρονη έννοια του όρου υποδηλώνει διεθνώς την περιοχή που εκτείνεται από τον Αίμο στα βόρεια, το Θρακικό πέλαγος στα νότια, τον Εύξεινο Πόντο και την Προποντίδα στα ανατολικά και τις οροσειρές της Κούλας (Κεντρική Ροδόπη) και της Ρίλας (Δυτική Ροδόπη) στα δυτικά. Περιλαμβάνει την νότια Βουλγαρία (Βόρεια Θράκη), τη βορειοανατολική Ελλάδα (Δυτική Θράκη) και την ευρωπαϊκή Τουρκία (Ανατολική Θράκη). Η περιοχή που ανήκει στην Ελλάδα, αποτελεί το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θράκης και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η περιοχή της Θράκης βρέχεται από την Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και την Προποντίδα. Στην Τουρκία, η ευρύτερη περιοχή καλείται επίσης Rumeli. Τα ιστορικά όρια της Θράκης ποικίλουν.
Η αρχαία Θράκη (δηλ. το έδαφος όπου ζούσαν οι θρακικές φυλές) συμπεριελάμβανε την σημερινή Βουλγαρία, την ευρωπαϊκή Τουρκία, τη βορειοανατολική Ελλάδα και τμήματα της ανατολικής Σερβίας και της νεοφώτιστης ”Βόρειας Μακεδονίας ”.
Η ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης ήταν κάπως μικρότερη, έχοντας τα ίδια ανατολικά και νότια θαλάσσια όρια, και σύνορα στο Βορρά ως το όρος Αίμος. Η ρωμαϊκή επαρχία επεκτείνονταν στα δυτικά μέχρι τον ποταμό Νέστο.”
Στη σελίδα της Wikipedia υπάρχει και ο σχετικός χάρτης
- Αρχίστε να διαβάζετε και να ενημερώνεστε για τις πιθανές συνομιλίες και τα γεγονότα των επομένων ετών, ασχέτως της Πολιτικής (κομματικής) θέσης που θα υποστηρίξετε τότε. Ομως κάπως έτσι ξεκίνησαν και οι συζητήσεις για την ιστορία της Μακεδονίας και τα όριά της πριν 25 χρόνια.
*Δικηγόρος Πειραιώς. Δρ Παντείου Πανεπιστημίου. Συνεργάτης Εργαστηρίου Τουρκικών & Ευρασιατικών μελετών Παν.Πειραιά
Δημοσίευση σχολίου