Η Τουρκο-Ιταλική συμφωνία της 4ης Ιανουαρίου 1932 που επικαλείται η Ελλάδα για το θέμα της κυριαρχίας στο Αιγαίο δεν επικυρώθηκε ποτέ στην Τουρκία
Φατίχ Έρμπας
Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Χουλουσί Ακάρ επισκέφθηκε μαζί με τους αρχηγούς των τριών όπλων την περιοχή όπου βρίσκονται οι βραχονησίδες Κάρντακ (Ίμια), κατά την 21η επέτειο της κρίσης των Κάρντακ.
Σε ανακοίνωση που έγινε από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις αναφέρθηκε πως κατά την επίσκεψη δυο πυραυλάκατοι του Πολεμικού Ναυτικού περιέπλευσαν στην περιοχή των βραχονησίδων και ότι ο στρατηγός Ακάρ σημείωσε πως «σε όλες τις δράσεις των ΤΕΔ στη Θάλασσα του Αιγαίου για την υπεράσπιση των ενδιαφερόντων και των συμφερόντων μας στην θάλασσα, λαμβάνουμε πάντα υπόψη την φιλία και την ειρήνη, επίσης, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις συνεχίζουν και επαυξάνουν με σθένος και αποφασιστικότητα τις προσπάθειες τους για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της χώρας και του έθνους μας στην ξηρά, στην θάλασσα και στον αέρα».
Τι συνέβη στις βραχονησίδες Κάρντακ
Στις 25 Δεκεμβρίου 1995 το τουρκικό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε στις βραχονησίδες Κάρντακ που βρίσκονται σε απόσταση 3,8 μιλίων από τα παράλια του Μπόντρουμ. Η Ελλάδα επιχείρησε να διασώσει το πλοίο με το πρόσχημα ότι βρίσκεται στα δικά της χωρικά ύδατα. Επενέβη και η Τουρκία λέγοντας ότι η συγκεκριμένη περιοχή της ανήκει. Η Ελλάδα ύψωσε σημαία σε μια από τις βραχονησίδες, η Τουρκία ανταπέδωσε στις 30 Ιανουαρίου υψώνοντας σημαία στην άλλη βραχονησίδα. Οι δυο χώρες βρέθηκαν στα πρόθυρα σύρραξης. Η κλιμάκωση της κρίσης σε πόλεμο αποφεύχθηκε χάρη στις προσπάθειες του Προέδρου των ΗΠΑ και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Όλα τα νησιά, οι νησίδες και οι βραχονησίδες του Αιγαίου, πλην των Κυθήρων (Τσούχα) που αφέθηκε στους Ενέτους, περιήλθαν πλήρως στην οθωμανική κυριαρχία με τη Συνθήκη του Πασάροβιτς που υπογράφηκε στις 21 Ιουλίου 1718, μετατρέποντας το Αιγαίο σε εσωτερική θάλασσα του οθωμανικού κράτους. Το καθεστώς αυτό συνεχίστηκε ακατάπαυστα μέχρι το 1830 που ιδρύθηκε η Ελλάδα. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα νησιού, νησίδας ή βραχονησίδας δίχως κυριότητα. Ένα μέρος αυτών των γεωγραφικών σχηματισμών που ανήκαν στο οθωμανικό κράτος μεταβιβάστηκαν, με ονομαστική αναφορά, στην Ιταλία και την Ελλάδα μέσω συνθηκών, δηλαδή με διεθνείς νομικές πράξεις.
Με τη Συνθήκη της Εντίρνε της 14ης Ιουλίου του 1829 και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου του 1830 προέκυψε μια Ελλάδα με ασαφή σύνορα. Καθότι φαίνεται και στα οθωμανικά έγγραφα, νησιά, τα οποία αναφέρονται ονομαστικά, στις περιοχές των Βόρειων Σποράδων (στο βορειοδυτικό Αιγαίο) και των Κυκλάδων (νοτιοδυτικό Αιγαίο), αφέθηκαν στην Ελλάδα κατά την ίδρυση της. Η ονομαστική αναφορά έχει μεγάλη σημασία διότι εδώ ακριβώς κείται όλο το πρόβλημα. Η Ελλάδα με μια συλλογική αντίληψη όσον αφορά τα νησιά του Αιγαίου, διεκδικεί όλους τους γεωγραφικούς σχηματισμούς στις περιοχές των νησιών που απαριθμήθηκαν ονομαστικά, η Τουρκία υποστηρίζει ότι δεν μεταβιβάστηκε ποτέ στο πλαίσιο των νόμων η κυριαρχία των νησιών, νησίδων και βραχονησίδων στην Ελλάδα εκτός από αυτά που διευκρινίζονται στις συνθήκες. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο βρίσκονται και οι βραχονησίδες Κάρντακ.
Από την ίδρυση της Ελλάδας και μέχρι την μεταβίβαση της κυριαρχίας των Επτάνησων στην Ελλάδα το 1864 δεν άλλαξε τίποτα στο Αιγαίο. Το 1864 η Αγγλία παραχώρησε τα Επτάνησα στην Ελλάδα, το Οθωμανικό Κράτος δέχτηκε την παραχώρηση το 1865.
Η Ιταλία δεν αποχώρησε από τα κατεχόμενα νησιά.
Το νομικό καθεστώς των υπολοίπων νησιών του Αιγαίου, εκτός από τα προαναφερόμενα (παρά το γεγονός ότι ήταν τουρκικά νησιά υπό ιταλική και ελληνική κατοχή) δεν άλλαξε μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάννης, δηλαδή παρέμειναν τουρκικά.
Το 1912 η Ιταλία εισέβαλε στα νησιά του νότιου Αιγαίου για να εμποδίσει τον ανεφοδιασμό των τουρκικών στρατευμάτων κατά τον πόλεμο της Τριπολιτίδας. Πρόκειται για 16 νησιά στην περιοχή των Νησιών Μεντεσέ (Δωδεκάνησα) που απαριθμούνται ονομαστικά. Αργότερα, ονομαστική αναφορά στα συγκεκριμένα νησιά γίνεται στο 122ο άρθρο της συνθήκης των Σεβρών, στο 15ο άρθρο της συνθήκης της Λωζάννης και στο 14ο άρθρο της ειρηνευτικής συνθήκης των Παρισίων του 1947.
Σύμφωνα με τη συνθήκη του Ουσί που υπέγραψαν η Ιταλία και το Οθωμανικό Κράτος, η Ιταλία η οποία έπρεπε να εγκαταλείψει τα κατεχόμενα νησιά του Αιγαίου μετά την αποχώρηση του Οθωμανικού Κράτους από την Τριπολιτίδα και από τη Βεγγάζη, δεν τήρησε το συγκεκριμένο άρθρο και συνέχισε να κατέχει τα νησιά.
Κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πόλεμου που ξεκίνησε το 1912 η Ελλάδα εισέβαλε στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Κάποια από αυτά επρόκειτο για νησιά υπό ιταλική κατοχή. Το Οθωμανικό Κράτος δεν δέχτηκε την κατοχή των νησιών. Μάλιστα εξακολούθησε να πληρώνει το μισθό των υπαλλήλων που υπηρετούσαν σε αυτά τα νησιά. Μετά το Βαλκανικό Πόλεμο το Οθωμανικό Κράτος δέχθηκε να εναποθέσει στις Μεγάλες Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστρο-Ουγγαρία, Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία και Ιταλία) να αποφασίσουν για την ελληνική κυριαρχία πάνω στην Κρήτη και την τύχη όλων των υπολοίπων νησιών.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις έδωσαν στην Ελλάδα όλα τα υπό ελληνική κατοχή νησιά πλην του Γκιοκτσέαντα, του Μποζτζάντα και της Μέις και στις 13 Φεβρουαρίου του 1914 κοινοποιήσαν στο Οθωμανικό Κράτος την απόφαση τους.
Το Οθωμανικό Κράτος απέρριψε την απόφαση και η κατάσταση παρέμεινε μετέωρη μέχρι τη συνθήκη της Λωζάννης.
Η συνθήκη των Σεβρών που υπεγράφη στις 10 Αυγούστου 1920 και δεν τέθηκε ποτέ σε ισχύ περιείχε άρθρα για τη μεταβίβαση των νησιών στην Ελλάδα (84) και την Ιταλία (122) και την πλήρη παραίτηση του Οθωμανικού Κράτους από κάθε δικαίωμα στα νησιά του Αιγαίου (132).
Η συνθήκη της Λωζάννης είναι το σημαντικότερο έγγραφο
Το σημαντικότερο έγγραφο που καθορίζει το νομικό καθεστώς των νησιών του Αιγαίου είναι η συνθήκη της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923. Στο άρθρο 12 της συνθήκης επιβεβαιώνεται η τουρκική κυριαρχία στα νησιά τα οποία απαριθμούνται ονομαστικά, και στα νησιά βάσει του κανόνα των τριών μιλίων, απαριθμούνται ονομαστικά τα νησιά που παραχωρούνται στην Ελλάδα και το θέμα των νησιών που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με την απόφαση των Έξι Μεγάλων Δυνάμεων του Φεβρουάριου του 1914.
Στο άρθρο 15 απαριθμούνται ονομαστικά τα νησιά που παραχωρούνται στην Ιταλία και το θέμα των νησίδων που παραχωρήθηκαν ως φυσικό επακόλουθο της εξάρτησης τους στα νησιά που απαριθμήθηκαν.
Η Τουρκία με το άρθρο 16 της συνθήκης της Λωζάννης δήλωνε ότι παραιτείται από κάθε τίτλο και δικαίωμα στα νησιά που αναφέρονται στα άρθρα 12 και 15. Στο συγκεκριμένο άρθρο ωστόσο γίνεται αναφορά στην Τουρκία ως ενδιαφερόμενο μέρος σε μελλοντικές αποφάσεις όσον αφορά την τύχη αυτών των νησιών.
Ένα άλλο έγγραφο το οποίο επικαλείται η Ελλάδα για το θέμα της κυριαρχίας στο Αιγαίο είναι η Τουρκο-Ιταλική συμφωνία της 4ης Ιανουαρίου 1932.
Η Ελλάδα αν και υποστηρίζει ότι βάσει των διατάξεων της προαναφερθείσας συμφωνίας η Τουρκία παραιτήθηκε από τα δικαιώματα της, το έγγραφο αυτό δεν πρόκειται για μια έγκυρη συμφωνία καθότι δεν ολοκληρώθηκε η εσωτερική νομική διαδικασία.
Είναι αβάσιμοι οι ισχυρισμοί της Ελλάδας
Με την ειρηνευτική συνθήκη των Παρισίων που υπογράφηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1947, η Ιταλία μεταβίβασε στην Ελλάδα τα κατεχόμενα νησιά. Η Ελλάδα παρουσιάζει τη συγκεκριμένη συνθήκη ως αποδεικτικό στοιχείο.
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τις αποφάσεις αυτές τόσο επειδή δεν ήταν συμβαλλόμενη στη συγκεκριμένη συνθήκη, όσο και λόγω των ελληνικών διεκδικήσεων στα νησιά στα οποία η Τουρκία δεν δέχτηκε ποτέ την ιταλική κυριαρχία.
Εν κατακλείδι, οι βραχονησίδες Κάρντακ σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα κομμάτι πατρίδας που αφέθηκε στην Ελλάδα.
Ούτε και πρόκειται για το μοναδικό μέρος στο Αιγαίο που ισχύει κάτι τέτοιο. Υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες σε όλο το Αιγαίο των οποίων σε καμία περίοδο της ιστορίας η κυριαρχία δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα.
Η Τουρκία έχει επανειλημμένα κοινοποιήσει τις θέσεις της στη διεθνή κοινότητα όσον αφορά το εν λόγω θέμα.
Η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της στο Αιγαίο Πέλαγος.
Η παραίτηση της Ελλάδας από άνομες και αβάσιμες διεκδικήσεις στο Αιγαίο, στο πλαίσιο των σχέσεων καλής γειτονίας, θα έχει θετικά αποτελέσματα για την ασφάλεια της περιοχής.
*Ο ειδικός σε θέματα στρατηγικών διεθνής ασφαλείας διδάκτορας Φατίχ Έρμπας την περίοδο 1986-2014 ανέλαβε διάφορα καθήκοντα σε μονάδες και διοικήσεις του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, της Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων και της Διοίκησης της Νότιας Πτέρυγας του ΝΑΤΟ, δίδαξε στη Διοίκηση Ακαδημιών Πολέμου και στο Ινστιτούτο Στρατηγικών Ερευνών
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου