Τον περασμένο Ιανουάριο και καθώς η Μέση Ανατολή συνταράζονταν από εξεγέρσεις, ο Σύριος πρόεδρος Bashar al-Assad παινεύονταν στηνWalStreet Journal, ότι δεν φοβάται. Σε αντίθεση, έλεγε, με τους ηγέτες της Τυνησίας, της Αιγύπτου, και της Υεμένης, αυτός δεν είχε λόγους να είναι αρεστός στις ΗΠΑ, ενώ η εξωτερική του πολιτική τον καθιστά δημοφιλή στο λαό του.
Λίγο αργότερα, ξέσπασαν οι πρώτες διαδηλώσεις στη χώρα του. Και όπως και οι υπόλοιπες διαδηλώσεις αλλού, έτσι κι αυτές είχαν στόχο τους την οικονομική βελτίωση του πληθυσμού, και δεν είχαν καμία σχέση με την όποια εξωτερική πολιτική.
Στις 6/3/11, η αστυνομία συνέλαβε μια ομάδα εφήβων που έγραφε πολιτικά συνθήματα σε τοίχους, με κυρίαρχο το σύνθημα: «Ο λαός θέλει την ανατροπή του καθεστώτος». Αν και φαινομενικά ασήμαντο, αυτό το γεγονός προκάλεσε τη μεγαλύτερη απειλή εναντίον της συριακής κυβέρνησης από την εποχή των `80ς. Μέσα σε μερικές μόνο εβδομάδες, οι διαδηλώσεις κλιμακώθηκαν και οδήγησαν σε σφοδρές συγκρούσεις και δεκάδες θανάτους και τραυματισμούς. Ο πρόεδρος τα πήγε άσχημα στην αρχή. Δεν εξέφρασε τα συλλυπητήριά του, και ούτε επισκέφθηκε τη πόλη Daraa όπου και σημειώθηκαν οι συγκρούσεις, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν νέες αναταραχές σε ολόκληρη πια τη χώρα. Και καθώς η καταστολή έγινε πιο σκληρή, οι διαδηλωτές άρχισαν να απαιτούν εκτός από περισσότερη ελευθερία και δημοκρατία, και την ανατροπή του Assad.
Ο Σύριος πρόεδρος είναι πράγματι πιο δημοφιλής απ ότι ήταν οι ομόλογοί του στη Τυνησία και στην Αίγυπτο. Για όσους ανησυχούσαν με τις σφαγές στο Ιράκ, ο Assad και το κόμμα των Μπάαθ πρόσφερε ασφάλεια και σιγουριά, άσχετα αν υπήρχε σκληρή καταστολή της οποιασδήποτε αντιπολιτευτικής φωνής. Όσο όμως συνέχιζε να αγνοεί την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, τόσο έχανε πολιτικά. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ήταν σε ισχύ από το 1963, άρθηκε μόλις την 23η Απριλίου. Πρακτικά αυτό δεν σημαίνει και πολλά πράγματα, αφού η συριακή νομοθεσία παρέχει ασυλία στις δυνάμεις ασφαλείας σχεδόν για κάθε τυχόν παράβαση τους.
Ο Assad συνέχισε τη παράδοση του πατέρα του και προχώρησε στη βίαιη καταστολή των διαμαρτυριών. Όπως αρέσκεται να λέει, το καθεστώς του δεν υποχωρεί σε πιέσεις, είτε εσωτερικές είτε εξωτερικές. Παράλληλα, ο Assad μελέτησε τις αντίστοιχες αντιδράσεις της Αιγύπτου και της Τυνησίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα καθεστώτα αυτά ανατράπηκαν επειδή ακριβώς δεν προχώρησαν στη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων.
Ο Assad ακολουθεί πιστά τις διδαχές του πατέρα του, ειδικά σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής: Μη δείχνεις αδύναμος, στάσου γερά, μην υποχωρείς, και φθείρε τους αντιπάλους σου. Σήμερα όμως αντιμετωπίζει γνήσιες και άνευ προηγουμένου πιέσεις για πάταξη της διαφθοράς, βελτίωση της οικονομίας, και καθιέρωση δημοκρατικών ελευθεριών. Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μην αντιδράσει, περιμένοντας πως οι διαμαρτυρίες θα κοπάσουν.
Μετά την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ο Assad προειδοποίησε πως δεν θα υπάρξει καμία ανοχή προς τους διαδηλωτές. Μάλιστα έδωσε οδηγίες στις δυνάμεις ασφαλείας να ανοίγουν πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής περισσότεροι από 150 άμαχοι. Στα τέλη Απριλίου έστειλε μάλιστα και άρματα μάχης στη πόλη Daraa. Κάτι ανάλογο είχε κάνει και ο Hafez Assad το 1982 όταν έστειλε στρατεύματα για να καταστείλουν την εξέγερση της πόλης Hama, την οποία ισοπέδωσε με βολές πυροβολικού, σκοτώνοντας 10.000 ανθρώπους.
Σήμερα, ο σκοπός του προέδρου είναι να διατηρήσει την εξουσία του (αλαβιτική) σε μια χώρα 22 εκατομμυρίων όπου κυριαρχούν οι Σουνίτες.
Οι Αλαβίτες αποτελούν το 12% του πληθυσμού, και προέρχονται από τους Σιίτες.
Σε αντίθεση με τη Τυνησία και την Αίγυπτο, είναι μάλλον απίθανο οι ένοπλες δυνάμεις να εγκαταλείψουν τον πρόεδρο. Το μεγαλύτερο μέρος της ανώτατης ηγεσίας του στρατού προέρχεται από τους Αλαβίτες, και οι τύχες των στρατηγών εξαρτώνται από το καθεστώς. Παράλληλα, η Συρία έχει θρησκευτικές μειονότητες (Χριστιανοί, Σιίτες κλπ) που υποστηρίζουν τους Αλαβίτες. Ο Assad θεωρείται ως πηγή σταθερότητας, η απομάκρυνση της οποίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο.
Πάντως, μέχρι στιγμής η εξέγερση δεν είναι υποκινούμενη από ισλαμιστές. Αν όμως μπουν κι αυτοί στο παιχνίδι, τότε το καθεστώς θα κινδυνεύσει σοβαρά. Αν ανατραπεί, οι συνέπειες θα είναι πολλές για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Η χώρα δεν έχει πετρέλαιο ούτε κάποια ισχυρή οικονομία. Η δύναμή της προέρχεται από τη στρατηγική της τοποθεσία και τις κρίσιμες συμμαχίες της. Η Συρία παίζει το ρόλο του υπερασπιστή των Αράβων από το 1970, και την άνοδο στην εξουσία μέσω στρατιωτικού πραξικοπήματος του Hafez Assad. Όταν εκείνος πέθανε, ελάχιστοι πίστευαν πως ο ήπιος οφθαλμίατρος γιος του θα μπορούσε να τα καταφέρει, όμως πέτυχε στο ρόλο του δυνατού ηγέτη που ανέλαβε να παίξει. Από την αρχή είχε να αντιμετωπίσει σοβαρές εξωτερικές προκλήσεις. Μετά την εισβολή στο Ιράκ το 2003, η Αμερική του Bush έστρεψε το ενδιαφέρον της στη Δαμασκό, ως μια άλλη υποψήφια για επίθεση. Η Συρία ανακατεύτηκε στο Ιράκ, στήριξε παλαιστινιακές ομάδες που αντιδρούσαν στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, και επιβλήθηκε στο γειτονικό Λίβανο. Κάθε συριακό καθεστώς θεωρεί τον Λίβανο κρίσιμο κρίκο στην ασφάλειά του και επομένως ακόμη κι αν ανατραπεί ο Assad, αυτό δεν αλλάζει.
Την ώρα που η Ουάσιγκτον προσπαθούσε να απομονώσει τη Δαμασκό, η Αίγυπτος και η Σ. Αραβία άρχισαν και αυτές να εχθρεύονται τη Συρία εξαιτίας των δεσμών της με το Ιράν. Η Αμερική επέβαλλε οικονομικές κυρώσεις εναντίον της, κατηγορώντας τη Δαμασκό ότι προσφέρει καταφύγιο σε κυνηγημένους Ιρακινούς Μπααθιστές, και πως επιτρέπει διάφορους ισλαμιστές να περνούν μέσω των συνόρων της στο Ιράκ και να πολεμούν τους Αμερικανούς.
Επιπλέον, η Αμερική κατηγόρησε τη Συρία για τη δολοφονία του Λιβανέζου πρωθυπουργού Rafik Hariri το 2005. Το αποτέλεσμα αυτής της απομόνωσης, ήταν η Συρία να στραφεί περισσότερο προς τη Τεχεράνη, η οποία βοήθησε τη συριακή οικονομία προσφέροντας της φθηνό πετρέλαιο και επενδύσεις κεφαλαίων.
Παράλληλα, η Δαμασκός ενίσχυσε τις σχέσεις της με τη Hamas, την Hezbollah, και τον Σιίτη κληρικό Muqtada al-Sadr. Ο Assad υπολόγισε πως αυτές του οι συμμαχίες θα βελτίωναν το ρόλο του στη Παλαιστίνη, στον Λίβανο, και στο Ιράκ, και θα του χρησίμευαν ως μοχλοί πίεσης σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.
Από το 2009, η Συρία κατάφερε να ξεφύγει από τη διεθνή απομόνωση και να μάθει να ζει με τις κυρώσεις της Δύσης. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι αντοχές της απέναντι στις οικονομικές και διπλωματικές πιέσεις της Δύσης. Αυτή η εμπειρία, μαζί με τη συνειδητοποίηση ότι η Δύση δεν επιθυμεί άλλες στρατιωτικές επεμβάσεις στη περιοχή, έχουν πείσει τον Assad ότι μπορεί να προχωρήσει σε καταστολή των διαδηλωτών χωρίς κάποιον φόβο αντιποίνων. Το μέλλον της Συρίας είναι σκοτεινό.
S.A.-The Nation
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου