Τσιλιόπουλος Ευθύμιος
Σε πρόσφατο άρθρο του ο διακεκριμένος Aμερικανός πολιτικός αναλυτής Δρ. Ρούμπιν καταφέρεται σκληρά εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων που επιδεικνύουν διαχρονικά επιθετική-αναθεωρητική πολιτική εναντίον όμορων και μη χωρών. Επ’ ευκαιρία του πολέμου στην Ουκρανία, ο Μάικλ Ρούμπιν αναφέρθηκε εκτενώς στην Τουρκία. Η ρηξικέλευθη άποψή του είναι ότι πρέπει να επιβληθούν τιμωρητικές αποζημιώσεις.
Ο Ρούμπιν αρχίζει το πόνημα του με την παραδοχή ότι ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος σακάτεψε τη Γερμανία. Η Συνθήκη των Βερσαλλιών της επέβαλε αποζημιώσεις που με σημερινούς όρους θα ξεπερνούσαν το μισό τρισεκατομμύριο δολάρια. Αν και αργότερα οι Σύμμαχοι μείωσαν τις απαιτήσεις τους και βοήθησαν τη Γερμανία να αναδιαρθρώσει τα χρέη της, η οικονομική κατάρρευση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης δεν αποφεύχθηκε, η δε ταπείνωση και το χάος τροφοδότησαν την άνοδο των ναζί.
Ο Ρούμπιν θέτει το ερώτημα αν μπορούν οι αποζημιώσεις να εξυπηρετήσουν θετικό σκοπό; Θεωρεί ότι οι αποζημιώσεις που επιβλήθηκαν στην Γερμανία μετά τον Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βάσει της Συμφωνίας του Λουξεμβούργου αντί να συμβολίζει την τιμωρία «σηματοδότησε την αποδοχή της ότι η παλιά τάξη ήταν κακή και την επιθυμία της για μια νέα αρχή». Οι αποζημιώσεις ήταν πενιχρές σε σύγκριση με τις ζημιές που οι Γερμανοί είχαν προκαλέσει.
Η κατανομή των γερμανικών αποζημιώσεων επρόκειτο να κατανεμηθεί με προκαθορισμένο ποσοστό, στο οποίο είχαν συμφωνήσει οι νικητές. Η Ελλάδα έλαβε περίπου το 3%. Στις αποζημιώσεις δεν υπολογίζονται οι εδαφικές παραχωρήσεις, στις οποίες υποχρεώθηκε η Γερμανία. Από αυτό το σκεπτικό ορμώμενος, ο Ρούμπιν θεωρεί ότι η απροθυμία της διεθνούς κοινότητας να απαιτήσει αποζημιώσεις από τη Ρωσία και την Τουρκία σημαίνει ότι καμία από τις δύο δεν έχει κίνητρα να συμβιβαστεί με το παρελθόν της. Θεωρεί ότι ίσως αυτός είναι ο λόγος που όχι μόνο οι ηγέτες των δύο χωρών, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους συνεχίζουν να δικαιολογούν την επιθετικότητα κατά των γειτόνων και των εγχώριων μειονοτήτων.
Τα κατά Ρούμπιν λάθη της Δύσης
Ο Ρούμπιν θεωρεί ότι ένα από τα μεγάλα λάθη της Δύσης είναι ότι δεν υπήρξε εκκαθάριση στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος ή μελών του σοβιετικού μηχανισμού πληροφοριών στη μετασοβιετική Ρωσία. Αναφέρεται δε στην αποναζιστικοποίηση που υπέστη η Γερμανία και η απο-μπααθοποίηση που επιβλήθηκε στο Ιράκ, παραβλέποντας ότι τα δύο παραδείγματα είναι ανόμοια και αντικρουόμενα.
Στην μεν Γερμανία η αποναζιστικοποίηση ήταν επιφανειακή, καθώς το να βρει κανείς Γερμανό μη-μέλος του κόμματος ήταν σχεδόν αδύνατο. Όντας οι μόνοι που ήξεραν την διαχείριση του κρατικού μηχανισμού οι εναπομείναντες στις θέσεις τους αξιωματούχοι μπόρεσαν να επιβάλουν μια κανονικότητα. Αντίθετα στο διαιρεμένο φυλετικά-θρησκευτικά Ιράκ, η αντικατάσταση του σουνιτικού μπααθικού καθεστώτος επιτεύχθηκε με την πρόσληψη σουνιτών και την αυτονόμηση των κουρδικών περιοχών. Το σχέδιο δεν λειτούργησε και το Ιράκ παραμένει αποτυχημένο κράτος (failed state).
Ο Πούτιν δεν είναι εξαίρεση. Οι συμπεριφορές του είναι κάτι σύνηθες όποιος και να κάθεται στο Κρεμλίνο. Είναι ένα μοτίβο, στο οποίο αναφέρεται εκτενώς ο Κίσινγκερ στο πόνημα “Διπλωματία”, όπου τονίζει ότι η Ρωσική Αυτοκρατορία ήταν μια δύναμη που ασκούσε ιμπεριαλισμό εις βάρος των γειτόνων της, ενώ οι Βρετανοί επεξέτειναν την δική τους αυτοκρατορία μακράν των συνόρων τους.
Το θέμα της Τουρκίας
Ο Ρούμπιν θεωρεί ότι η μη επιβολή αποζημιώσεων μετά τον Ψυχρό Πόλεμο για τη ζημιά που έκαναν οι Σοβιετικοί στην Ανατολική Ευρώπη και τον Καύκασο δεν έφερε ειρήνη. Αντίθετα, επέτρεψε σε μια γενιά Ρώσων να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν το δικό τους ιστορικό μητρώο. Και εδώ ο Αμερικανός αναλυτής εστιάζει στο θέμα που άπτεται ελληνικών ευαισθησιών.
Αναφερόμενος στον Κεμάλ, γράφει ότι αντί να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων, των Ελλήνων της Ιωνίας και του Πόντου και των Ασσυρίων, αυτός και ο ηγετικός κύκλος του, που ήταν συνένοχοι, αρνήθηκαν τις ευθύνες τους και ποινικοποίησαν τη συζήτησή για εκείνες τις γενοκτονίες. Προσπάθησαν επίσης να διαγράψουν την κουρδική πολιτιστική ταυτότητα και κατέστρεψαν συστηματικά τις κάποτε ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες στην Τουρκία.
Στην καλύτερη περίπτωση, οι Τούρκοι επιδίδονται σε προσπάθειες εξίσωσης, υποστηρίζοντας ότι η εκδίωξη των Τούρκων από τα Βαλκάνια αντιστάθμισε τη σφαγή των Ελλήνων. Ακόμη και αν αυτός ο εκτοπισμός ήταν τόσο τραγικός όσο τον περιγράφουν οι Τούρκοι, δεν ήταν ούτε ισοδύναμος ούτε δικαιολογία για τη συνεχιζόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον του Ελληνισμού.
Και επί κεμαλικού και επί νεοοθωμανικού καθεστώτος, οι Τούρκοι μαθητές κατηχούνται σε μια υπερσωβινιστική ιδεολογία με πλήρη άρνηση κάθε ιστορικής πραγματικότητας. Στη συνέχεια αυτή η ιδεολογία και οι ψευδείς ιστορικές αφηγήσεις χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν την τρέχουσα επιθετικότητα, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την επίθεση εναντίον των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ στην Κύπρο. Πράγματι, όσο περισσότερο η Δύση σιωπά για την συμπεριφορά της Τουρκίας και αγνοεί τον ρατσισμό που ενυπάρχει στις ενέργειες του Ερντογάν, τόσο πιο απερίσκεπτη και απρόβλεπτη γίνεται η συμπεριφορά της Τουρκίας σ’ όλα τα μέτωπα. Αυτός είναι μόνο ένας λόγος για την άρνηση πώλησης F-16 και άλλου εξοπλισμού στην τόσο επικίνδυνη Τουρκία.
Αποζημιώσεις σε έδαφος
Θεωρώντας ότι ο Πούτιν δεν πρόκειται να παραιτηθεί ποτέ των διεκδικήσεων του, ο Ρούμπιν αναφέρεται στις μορφές που πρέπει να πάρουν οι αποζημιώσεις που πρέπει να επιβάλει η Δύση στη Ρωσία. Αν και αναγνωρίζει ότι οι καταστροφικές οικονομικές κυρώσεις μπορεί να αποβούν μπούμερανγκ, όπως συνέβη μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πιστεύει ότι θα είναι χρήσιμες στις διαπραγματεύσεις για τις εδαφικές προσαρμογές.
Θεωρεί, μάλιστα, ότι το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για την Τουρκία, η οποία διαπράττει εγκλήματα ξεδιάντροπα εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ένα αίσθημα ατιμωρησίας τροφοδοτεί την επιθετικότητα του Ερντογάν. Αν και ένα καθεστώς παραγραφής θα ακυρώσει κάθε εξέταση επιβολής αποζημιώσεων π.χ. για τις γενοκτονίες, η συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να τις αναγνωρίσει, σε συνδυασμό με την επιθετικότητά της προς τους γείτονες της, υποδηλώνουν ότι είναι απαραίτητη μια αλλαγή προσανατολισμού.
Πηγαίνοντας πιο πέρα, ο Ρούμπιν θεωρεί ότι επιβάλλεται εδαφικός ακρωτηριασμός της Τουρκίας. Ένα αρνητικό στίγμα περιβάλλει σήμερα τη συζήτηση για εδαφικές αποζημιώσεις, αλλά η συμπεριφορά της Τουρκίας αξίζει τουλάχιστον να ξεκινήσει η συζήτηση. Είναι ο μόνος τρόπος οι Τούρκοι να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες της πορείας τους. Ο συνεχής ενδοτισμός της Δύσης, αλλά και το φοβικό σύνδρομο των Αθηνών (υποκριτικά ενδεδυμένο τον μανδύα του σεβασμού του δικαίου και της ειρήνης) όχι μόνο δεν περιορίζει την επιθετικότητα της Άγκυρας, αλλά την αποθρασύνει.
Η επιθετικότητα της Τουρκίας κατά των Ελλήνων είναι συνεχής και η επίθεση σε ειρηνευτικές δυνάμεις στην Πύλα έπρεπε να είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η πρόσφατη ρήση του Ερντογάν για Έλληνες που μόλυναν την Ανατολία, την πατρίδα των Τούρκων, όπως είπε, δεν είναι απλή παραχάραξη της ιστορίας. Είναι ύβρις, καθώς δεν αναγνωρίζει ότι στην Ανατολία οι Τούρκοι ήταν μια κατοχική δύναμη πάνω σε έναν ετερογενή πληθυσμό, τον οποίο απομυζούσε και κακοποιούσε. Η Δύση πρέπει να εγκαταλείψουν την ιδέα ότι η κυπριακή ενότητα είναι διαπραγματεύσιμη και να επιμείνουν ότι η Τουρκία θα πληρώσει το τίμημα για την καταπάτηση της κυπριακής κυριαρχίας. Με οποιονδήποτε υπολογισμό, η Τουρκία σήμερα χρωστάει στην Κύπρο δισεκατομμύρια δολάρια.
Η ατιμωρησία της Τουρκίας
Ούτε ο Ερντογάν πρέπει να μείνει ατιμώρητος για την αυξανόμενη επιθετικότητά του προς τα ελληνικά νησιά και την εργαλειοποίηση των μεταναστών. Η εκ μέρους του απόρριψη των συνόρων που καθόρισε η Συνθήκη της Λωζάνης ανοίγει την πόρτα για εδαφικές προσαρμογές και προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που επιδιώκει ο Τούρκος πρόεδρος. Αυτό θεωρεί ο Αμερικανός αναλυτής ότι δεν χρειάζεται μεταφορά πληθυσμού, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Δεδομένου ότι οι Τούρκοι απειλούν με αθέτηση των διεθνών συνθηκών, γιατί να μην τεθεί θέμα, όπως η απόδοση της Ίμβρου και της Τενέδου στην Ελλάδα; Τέτοια θέματα έπρεπε να έχουν πέσει στο τραπέζι… χτες.
Οι Κούρδοι, ή ορεσείβιοι Τούρκοι, όπως τους αποκαλούσαν οι κεμαλιστές, αξίζουν αποζημίωση. Ο ρατσισμός του Ερντογάν έχει πείσει τους νέους Κούρδους ότι δεν έχουν μέλλον στην Τουρκία. Βλέπουν το Ντιγιαρμπακίρ όχι ως πρωτεύουσα της επαρχίας, αλλά ως μελλοντικού εθνικού κέντρου. Οι Τούρκοι μπορεί να “σκυλιάσουν” μ’ αυτές τις ιδέες. Κάποιοι από αυτούς θα γίνουν ακόμη πιο αντιδυτικοί και ανθέλληνες. Αλλά έως ότου κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους, δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη. Δεν είναι ούτε περίπλοκο ούτε σοφό να αγνοούμε τη δικαιοσύνη και τη λογοδοσία.
Όσο η Τουρκία (και η Ρωσία) κατά τον Ρούμπιν παραμένει απρόθυμη να αντιμετωπίσει το “ποινικό μητρώο” της, με τον τρόπο που το έχουν κάνει Γερμανία και Ιαπωνία, οι συγκρούσεις θα παραμείνουν πιθανές. Θα υπάρχει επιχείρημα για την ελαχιστοποίηση ή και την άρση των αποζημιώσεων οι Τούρκοι με ειλικρίνεια κάνουν την αυτοκριτική τους, αλλά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στον ορίζοντα.
Είναι καιρός, λοιπόν, να τεθεί στο τραπέζι ο εξαναγκασμός της Τουρκίας να πληρώσει αποζημιώσεις με χρήμα και έδαφος. Εάν τουλάχιστον πλανάται η απαίτηση για αποζημιώσεις, ακόμη και σε βάθος χρόνου (χωρίς παραγραφή), κάθε περιφερειακός αναθεωρητικός νταής θα σκεφτεί δυο φορές πριν τολμήσει να αδικοπραγήσει σε βάρος γειτόνων του.
Δημοσίευση σχολίου