Aλέξανδρος Τάρκας
Ο ελληνοτουρκικός διάλογος είναι καλοδεχούμενος και επιβεβλημένος για την αποκλιμάκωση της έντασης και την αποτροπή δυσμενέστατων εξελίξεων, αλλά ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης -για πολλοστή φορά- παγιδεύεται στα τεχνάσματα της Άγκυρας ως προς την ουσία και τη διαδικασία διεξαγωγής του.
Αν και σχεδόν οι πάντες επεσήμαιναν, από την επομένη της τραγωδίας στη ΝΑ Τουρκία, ότι η ελληνική ανθρωπιστική συμπαράσταση δεν πρέπει να συγχέεται με τη «διπλωματία των σεισμών» του 1999-2000, ο Πρωθυπουργός διολίσθησε στο εύκολο λάθος. Μαζί με τις διαχυτικότητες των υπουργών Εξωτερικών Ν. Δένδια και Μ. Τσαβούσογλου, η κυβέρνηση επιτρέπει να δημιουργείται, διεθνώς, η επίπλαστη εικόνα ότι οι συνθήκες είναι ιδανικές για -άνευ όρων- επανάληψη διμερών συνομιλιών.
Επομένως, τι πιο φυσικό -και προβλέψιμο- από το ν’ αξιοποιήσει ταχύτατα την ευκαιρία ο πρόεδρος Ρ.Τ. Ερντογάν, εγκρίνοντας την προ ημερών τηλεοπτική παρέμβαση του κ. Τσαβούσογλου. Ο Τούρκος υπουργός αποκάλυψε μέρος της άτυπης συμφωνίας των διπλωματικών συμβούλων Α.-Μ. Μπούρα και Ι. Καλίν, τον περασμένο Δεκέμβριο, για διάλογο χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες.
Η δε ελληνική πλευρά απάντησε, μέσω «διπλωματικών πηγών», ότι «μοναδική διαφορά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ». Προβληματική η απάντηση αφενός επειδή δόθηκε ανεπίσημα (άρα, λόγια που φεύγουν στον αέρα) και αφετέρου επειδή η πάγια -και σωστή- άποψη της ελληνικής διπλωματίας έχει υπονομευθεί από τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος επανειλημμένα έχει αναφερθεί σε περισσότερες διαφορές.
Όμως το κύριο πρόβλημα είναι ότι ο κ. Τσαβούσογλου δεν λέει αλήθεια ή λέει -πονηρά- μισές αλήθειες, χωρίς η κυβέρνηση να θέτει δημοσίως την κατάσταση στην πραγματική βάση σε τρία κεφάλαια:
– Πρώτον, η Άγκυρα απαιτεί, από το Μάιο του 2021 (συναντήσεις Μητσοτάκη, Δένδια, Τσαβούσογλου στην Αθήνα) και το Μάρτιο πέρυσι (γεύμα Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Πόλη), να εξεταστούν τα ζητήματα της ΑΟΖ και των 12 ναυτικών μιλίων. Η Αθήνα δέχεται συζήτηση στο πλαίσιο των διερευνητικών συνομιλιών, καθώς είναι άτυπες και μη δεσμευτικές. Ωστόσο οι κύριοι Τσαβούσογλου και Καλίν απαντούν πως αυτό θα είναι απλώς το προστάδιο και πρέπει να ακολουθήσει επίσημη συζήτηση. Η Ελλάδα δεν είναι δυνατόν να δεχθεί την τουρκική απαίτηση, επειδή συνοδεύεται από την αμφισβήτηση του Δικαίου της Θάλασσας και την αξίωση εφαρμογής της αρχής της ευθιδικίας.
– Δεύτερον, η πρόταση Τσαβούσογλου για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ειδικά στο πλαίσιο του «Μηχανισμού Αποκλιμάκωσης» (που συμφωνήθηκε, επί της αρχής, στο ΝΑΤΟ τον Οκτώβριο 2020), επιδιώκει να θίξει τον πυρήνα των ελληνικών δικαιωμάτων.
Ακόμα και ο -πρόθυμος σε ανοιχτές ατζέντες- κ. Μητσοτάκης δέχθηκε, την άνοιξη του 2021, τις αντιρρήσεις του υπουργείου Εξωτερικών και του ΓΕΕΘΑ: ότι, δηλαδή, θεμιτή είναι μόνο η λειτουργία 24ωρης γραμμής επικοινωνίας των Κέντρων Επιχειρήσεων των Γενικών Επιτελείων των δύο χωρών υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Αντίθετα, απορρίφθηκαν οι ομοειδείς προτάσεις της Τουρκίας και της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ για διάλογο επί τακτικών και επιχειρησιακών θεμάτων, καθώς και για τη συγκρότηση ομάδας εργασίας ελέγχου (ανά δίμηνο) της προόδου των διαβουλεύσεων αποκλιμάκωσης.
Η ομάδα εργασίας θα ασκούσε, για πρώτη φορά από την ίδρυση της Συμμαχίας το 1949, επιδιαιτησία ανάμεσα σε δύο μέλη της, εξουδετερώνοντας ακόμα και το δόγμα Λουνς του 1980 περί μη εμπλοκής της Διεθνούς Γραμματείας και της Στρατιωτικής Επιτροπής στα Ελληνοτουρκικά.
– Τρίτον, η άτυπη συμφωνία Μπούρα-Καλίν περιλαμβάνει διαδοχικά «στάδια προσέγγισης» με εκατέρωθεν κινήσεις. Εκ πρώτης (παραπλανητικής) όψεως, η διαδικασία φαίνεται ασφαλής, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι ποια πλευρά θα προχωρεί -πρώτη- στο κάθε «στάδιο». Η Ελλάδα που δεν έχει τίποτα να παραχωρήσει ή η Τουρκία με το πλήθος απαιτήσεων, όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών;Πέραν αυτών, είναι αυτονόητο πως σημαντικές διπλωματικές διαβουλεύσεις δεν γίνονται σε προεκλογικές περιόδους ούτε και σε μετεκλογικές, εφόσον επικρατεί κυβερνητική αστάθεια.
Δημοσίευση σχολίου