Είδαμε χτες το άρθρο των Financial Times που αποκαλύπτει ότι ο Πούτιν είπε στον δικτάτορα της Συρίας Bashar al Assad ότι ίσως έχει έρθει η ώρα να αποχωρήσει. Βλέπε “Vladimir Putin asked Bashar al-Assad to step down”, Ιανουάριος 2016
Επειδή κάποιος μπορεί να μην διάβασε το άρθρο, αλλά μόνο τον τίτλο, και να φαντάζεται ότι ο Πούτιν ζήτησε χτες από τον Άσαντ να παραιτηθεί, και ενδεχομένως να περιμένει ότι ο Άσαντ θα παραιτηθεί αύριο-μεθαύριο, να διευκρινίσω τα εξής. Το άρθρο των Financial Times αναφέρει ότι στις 3 Ιανουαρίου, και όχι χτες, ο Ρώσος Στρατηγός Igor Sergun είπε στον Άσαντ ότι ίσως έχει έρθει η ώρα να σκεφτεί το ενδεχόμενο να απομακρυνθεί από την ηγεσία προκειμένου να βρεθεί μία λύση στην Συρία. Να θυμίσω ότι την ίδια περίπου περίοδο οι Ρώσοι είχαν πει ότι θα μπορούσαν να δώσουν άσυλο στον Άσαντ. Βλέπε Guardian.
Η σημασία του άρθρου δεν έγκειται στο ότι ο Άσαντ θα αποχωρήσει, ούτε το άρθρο προβλέπει κάτι τέτοιο. Άλλωστε οι Financial Times αναφέρουν στο άρθρο ότι η Ρωσία επισήμως αρνείται ότι όντως ζήτησε από τον Άσαντ να εξετάσει το ενδεχόμενο της παραίτησης του. Το ότι η Ρωσία ζήτησε από τον Άσαντ να παραιτηθεί είναι απλά μία επιβεβαίωση των όσων ήδη γνωρίζουμε. Τίποτα παραπάνω. Τι γνωρίζουμε? Γνωρίζουμε ότι είναι δεδομένο ότι η Ρωσία θα προτιμούσε να παραιτηθεί ο Bashar al Άσαντ, που είναι o βασικός σύμμαχος του Ιράν στην Μέση Ανατολή, από την εποχή του πατέρα του ακόμη, του Hafez al Assad, προκειμένου να ηρεμήσουν οι Τούρκοι και οι Άραβες.
Με αυτόν τον τρόπο η Ρωσία θα μπορούσε να παραμείνει στην Συρία ως η δύναμη που θα εγγυόταν στους Τούρκους και τους Άραβες ότι οι Ιρανοί δεν θα στείλουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Μεσόγειο, δημιουργώντας ανταγωνισμό για τους Άραβες στην Ευρώπη, και παρακάμπτοντας την Τουρκία ως ενεργειακό διάδρομο. Με αυτόν τον τρόπο θα χαλάρωνε ο πόλεμος της Ρωσίας με τους Τούρκους και τους Άραβες στην Συρία.
Αλλά όπως έχω ξαναπεί, αν οι Ρώσοι άφηναν τον Άσαντ να πέσει, οι Ιρανοί δεν θα χρειάζονταν πλέον τους Ρώσους, και για αντίποινα θα προσπαθούσαν να στείλουν στην Ευρώπη φυσικό αέριο και πετρέλαιο μέσω Τουρκίας. Ενώ όσο οι Ρώσοι τους κάνουν την χάρη να κρατάνε τον Άσαντ στην εξουσία οι Ιρανοί έχουν ως προτεραιότητα τους να στείλουν πετρέλαιο και αέριο στην Κίνα μέσω του Πακιστάν, και στην Ινδία μέσω του Ομάν, ώστε να παρακαμφθεί ο μεγάλος εχθρός της Ινδίας, που είναι το Πακιστάν. Οι Ρώσοι δεν πουλάνε αέριο στην Ινδία και την Κίνα.
Επομένως ως μία απλή επιβεβαίωση των όσων ήδη γνωρίζουμε έχει σημασία το άρθρο των Financial Times, και όχι ως μία ένδειξη ότι θα φύγει όντως ο Άσαντ. Ο Άσαντ θα φύγει αν κάποια στιγμή η Ρωσία το αποφασίσει. Εξάλλου αν η Ρωσία ήθελε να φύγει ο Άσαντ θα μπορούσε απλά να τραβήξει τα Ρωσικά στρατεύματα από την Συρία. Σε αυτή την περίπτωση οι Ιρανοί δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν τους Τούρκους και τους Άραβες και ο Άσαντ θα έπεφτε. Αλλά οι Ρώσοι δεν φυσικά διατεθειμένοι να αφήσουν την Συρία στα χέρια των Τούρκων και των Αράβων, γιατί τότε θα προχωρήσουν οι Αραβό-Τουρκικοί αγωγοί, πχ ο αγωγός Κατάρ-Τουρκίας που είχαν προτείνει οι Τούρκοι και οι Καταριανοί στον Άσαντ το 2009, κάτι που ο Άσαντ αρνήθηκε για να μην θίξει τους συμμάχους του Ρώσους και Ιρανούς. Ταυτόχρονα ο Άσαντ συμφώνησε στον αγωγό Ιράν-Ιράκ-Συρία που θα κατασκεύαζε η Gazprom.
Θέλω να κάνω μία περίληψη των συμφερόντων, γιατί στην Συρία τα συμφέροντα είναι πάρα πολύ απλά. Το κακό είναι ότι είναι μπλεγμένα με τέτοιο τρόπο που δημιουργούν ενδεχομένως έναν γόρδιο δεσμό.
Ρωσία : Η πρώτη προτεραιότητα της Ρωσίας στην Συρία είναι να μην κατασκευαστούν οι Αραβο-Τουρκικοί αγωγοί, στους οποίους η Ρωσία δεν θα είχε καμία ανάμειξη. Η δεύτερη είναι να μην βγει το Ιράν και το Ιράκ στην Μεσόγειο μέσω της Συρίας και του Λιβάνου. Η τρίτη προτεραιότητα για την Ρωσία είναι αν ένα από τα δύο παραπάνω κακά πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσει, να προχωρήσει ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρίας, με κατασκευή του και έλεγχο από την Gazprom.
Ιράν : Το όνειρο του Ιράν είναι η έξοδος στην Μεσόγειο, κάτι που έχει να συμβεί στους Ιρανούς εδώ και αιώνες.
Ιράκ : Οι Σιίτες Άραβες του Ιράκ, οι οποίοι πήραν την εξουσία στο Ιράκ μετά το χτύπημα των ΗΠΑ στους Σουνίτες Άραβες του Σαντάμ Χουσέιν, είναι αντίπαλοι των Ιρανών στον Περσικό Κόλπο, αφού και οι δύο είναι εξαγωγείς πετρελαίου και αερίου. Στην Συρία όμως οι Σιίτες Ιρακινοί και οι Σιίτες Ιρανοί έχουν κοινά συμφέροντα. Το Ιράκ θα αφήσει το Ιράν να στείλει πετρέλαιο και αέριο στην Συρία και την Μεσόγειο μέσω του Ιράκ, και το Ιράν θα αφήσει το Ιράκ να στείλει πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Μεσόγειο μέσω της συμμάχου του Συρίας. Το ένα χέρι νίβει το άλλο και τα δυο το πρόσωπο που λέμε.
Να πω ότι αν οι Σιίτες Άραβες στο μέλλον πιστέψουν ότι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να στείλουν αέριο και πετρέλαιο στην Τουρκία, ή στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, υπάρχει η πιθανότητα να αλλάξουν στρατόπεδο και να συνταχθούν με τους Σουνίτες Άραβες του Κόλπου και τους Τούρκους. Θέλω να πω ότι τα συμφέροντα των Αράβων του Ιράκ δεν είναι ξεκάθαρα, και επηρεάζονται πάρα πολύ από το αν οι Σουνίτες ή οι Σιίτες είναι ισχυρότεροι. Και γι’αυτό και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρούμε τους Σιίτες Άραβες του Ιράκ ως έναν φυσικό σύμμαχο των Ιρανών. Προς το παρόν πάντως οι Σιίτες Άραβες του Ιράκ είναι στο πλευρό των Σιιτών Ιρανών.
Τουρκία : Την Τουρκία στην Συρία την ενδιαφέρει πάνω απ΄όλα να κατασκευαστούν οι Αραβο-Τουρκικοί αγωγοί. Η δεύτερη προτεραιότητα της Τουρκίας είναι να μην παρακάμψει το Ιράν και το Ιράκ την Τουρκία μέσω της Συρίας. Αυτό που θέλει ουσιαστικά η Τουρκία είναι να γίνουν εκλογές στην Συρία, ώστε οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι, που είναι η πλειοψηφία, να πάρουν την εξουσία και να γίνουν δορυφόρος της Τουρκίας, που είναι η ισχυρότερη στρατιωτική Μουσουλμανική δύναμη.
Άραβες του Κόλπου: Στην Συρία οι Άραβες του Κόλπου έχουν τα ίδια σχεδόν συμφέροντα με τους Τούρκους, με την διαφορά ότι θα ήθελαν να έχουν αυτοί των έλεγχο της Συρίας και όχι οι Τούρκοι. Σίγουρα όμως προτιμούν να ελέγχουν οι Τούρκοι την Συρία παρά οι Ιρανοί, αφού οι Τούρκοι δεν έχουν να εξάγουν πετρέλαιο και αέριο μέσω της Συρίας, όπως συμβαίνει με την περίπτωση των Ιρανών.
ΗΠΑ : Για τις ΗΠΑ η Συρία είναι πολύ μικρότερης σημασίας από το Ιράκ, γιατί η Συρία είναι πολύ φτωχή σε πετρέλαιο και αέριο. Αντιθέτως οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο Ιράκ, οι Άραβες Σιίτες στο Νότιο Ιράκ, και οι Κούρδοι στο Βόρειο Ιράκ, είναι πάρα πολύ πλούσιοι σε πετρέλαιο και αέριο. Οι ΗΠΑ στην Συρία υποστηρίζουν τους Κούρδους της Συρίας, η Ρωσία και οι Ιρανοί τους Αλαουίτες του Άσαντ, και η Τουρκία με τους Άραβες του Σουνίτες Ισλαμιστές της Συρίας.
Επειδή οι ΗΠΑ χτυπάνε τους Σουνίτες Ισλαμιστές που υποστηρίζονται από την Τουρκία (ISIS) στις κόντρες τους με τους Κούρδους της Συρίας, υποστηρίζουν την Τουρκία στην κόντρα της με την Ρωσία στο θέμα του Άσαντ, αλλά με ολοένα και μικρότερο ενθουσιασμό. Με τον τρόπο που εξελίσσεται η Τουρκία των Ερντογάν-Νταβούτογλου νομίζω ότι είναι πολύ καλύτερα για τις ΗΠΑ να βγει το Ιράν στην Μεσόγειο, αντί στην Συρία οι Αμερικανοί να πρέπει και πάλι να βασίζονται στους Τούρκους. Τουλάχιστον αν εγώ ήμουν Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, θα προτιμούσα χίλιες φορές να έχει το Ιράν τον έλεγχο της Συρίας αντί να τον έχει η Τουρκία. Αλλά αυτό είναι έτσι κι αλλιώς κάτι δύσκολο, γιατί το Σουνιτικό τμήμα της Συρίας, που είναι και το μεγαλύτερο, θα ελέγχεται από την Τουρκία και τους Άραβες του Κόλπου, και το Αλαουιτικό της τμήμα στα παράλια θα ελέγχεται από τους Ρώσους. Νομίζω ότι οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να ανεχτούν την Ρωσία στα παράλια της Συρίας, και τους Τούρκους και τους Άραβες στο Σουνιτικό της τμήμα.
Για τις ΗΠΑ το ιδανικότερο σενάριο θα ήταν να κατασκευαστούν και ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρίας, και ο αγωγός Κατάρ-Τουρκίας, και ο αγωγός Κασπία Θάλασσα-Τουρκία-Ευρώπη (Southern Energy Corridor), ώστε κανείς να μην έχει μεγάλη επιρροή στους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Αλλά αυτό είναι ένα όνειρο θερινής νυκτός.
Κίνα : Για την Κίνα η Συρία δεν είναι σημαντική. Όπως και για τις ΗΠΑ, έτσι και για την Κίνα, όλο το ζουμί βρίσκεται στο Ιράκ όπου υπάρχει πετρέλαιο και αέριο. Για την Κίνα και τις ΗΠΑ το ζουμί είναι πάντα εκεί που υπάρχει πετρέλαιο και αέριο, ενώ για την Ρωσία, που κολυμπάει στο πετρέλαιο και το αέριο, το ζουμί είναι πάντα στους διαδρόμους του πετρελαίου και του αερίου. Η Συρία είναι διάδρομος πετρελαίου και αερίου, ενώ το Ιράκ είναι πηγή πετρελαίου και αερίου.
Τέλος πάντων όμως, το θέμα είναι ότι τα συμφέροντα στην Συρία είναι εξαιρετικά απλά και ξεκάθαρα, αλλά είναι δεμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούν έναν κόμπο, που ίσως αποδειχτεί και γόρδιος δεσμός. Αν όμως έχετε στο μυαλό σας τον χάρτη που παρέθεσα παραπάνω είναι πολύ εύκολο να αντιλαμβάνεστε τι συμβαίνει στην Συρία.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου