Σκωτσέζικο ντους χωρίς τέλος στις αγορές και άγρια παιχνίδια των σορτάκηδων με μετοχές και κρατικούς τίτλους – «Πάγωσε» τα σενάρια για… πάγωμα μισθών ο Πρωθυπουργός - Επανήλθαν χθες οι σκληρές πιέσεις στις τραπεζικές μετοχές Σοβαρές παράπλευρες απώλειες σε μετοχές και ομόλογα συνεχίζει να προκαλεί η ανοικτή πλέον σύγκρουση της κυβέρνησης με οίκους αξιολογήσεων και επενδυτικούς οίκους, καθώς ο Πρωθυπουργός «πάγωσε» χθες τα σενάρια για πάγωμα μισθών στο Δημόσιο, αφήνοντας μάλιστα σαφείς αιχμές κατά των οίκων αξιολογήσεων, με την αποκάλυψη μιας φράσης που χρησιμοποίησε ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί στο Συμβούλιο Κορυφής των Βρυξελλών: «δεν μπορούν οι οίκοι αξιολογήσεων να υπαγορεύουν την οικονομική πολιτική των χωρών».....Οι χθεσινές δηλώσεις του κ. Γ. Παπανδρέου από τις Βρυξέλλες παρακολουθούνταν στενά από τις παράγοντες της διεθνούς αγοράς και, ενώ από την Πέμπτη φαινόταν ότι η κατάσταση εξομαλύνεται, μετά τις διαβεβαιώσεις της Άνγκελα Μέρκελ για υποστήριξη στην Ελλάδα, οι τελευταίες ώρες της χθεσινής συνεδρίασης εξελίχθηκαν σε θρίλερ, με επάνοδο των ισχυρών πιέσεων στις τραπεζικές μετοχές, που «μαζεύτηκαν» στο κλείσιμο, για να τελειώσει η συνεδρίαση με απώλειες του Δείκτη της τάξεως του 2,50%.
Το δημοσιονομικό θρίλερ φαίνεται ότι θα συνεχισθεί και θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες οι επόμενες τέσσερις ημέρες, καθώς:
- Το Σαββατοκύριακο θα προετοιμασθούν από το οικονομικό επιτελείο οι ανακοινώσεις για την οικονομία, στις οποίες αναμένεται να προχωρήσει ο Πρωθυπουργός στις αρχές της εβδομάδας, με την ομιλία του στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, αλλά και στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, που συγκαλείται με κεντρικά θέματα την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αλλά και την οικονομική κρίση.
- Οι τοποθετήσεις αυτές αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς ο Πρωθυπουργός, αναπάντεχα για ορισμένους αναλυτές, διέψευσε χθες τα σενάρια που εξετάζει το οικονομικό επιτελείο, για «πάγωμα» των μισθών στο Δημόσιο, ενδεχομένως και σε όλη τη διάρκεια εφαρμογής του νέου Προγράμματος Σταθερότητας.
Η παρέμβαση του Πρωθυπουργού από τις Βρυξέλλες, ύστερα από μια δύσκολη Σύνοδο Κορυφής, που έληξε με την παροχή υποστήριξης από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα, προκάλεσε αίσθηση στους κύκλους των τραπεζών του Λονδίνου, αφού δεν επιβεβαιώθηκε το βασικό σενάριο των τελευταίων ημερών για την Ελλάδα: ότι, δηλαδή, η στήριξη των Ευρωπαίων ηγετών θα παρεχόταν, αλλά με αντάλλαγμα μια κίνηση σημαντικής συμβολικής σημασίας από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, δηλαδή πρωτίστως τη λήψη σκληρών αποφάσεων για τη συγκράτηση του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο.
Ο κ. Παπανδρέου, όπως σχολίαζαν τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα, φάνηκε χθες ότι ήθελε να δώσει τη δική του απάντηση στις αιτιάσεις των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης και τις πιέσεις των αναλυτών των διεθνών τραπεζών, κοινή συνισταμένη των οποίων είναι η –υποτιθέμενη- αναγκαιότητα να ακολουθήσει η Ελλάδα το παράδειγμα της Ιρλανδίας και να προχωρήσει σε μεγάλες περικοπές δημοσίων δαπανών για μισθούς, συντάξεις και κοινωνική προστασία. Μάλιστα, δημοσιογράφος από τη γερμανική έκδοση των Financial Times ζήτησε ευθέως από τον Πρωθυπουργό να απαντήσει γιατί η κυβέρνηση δεν ακολουθεί την οδό της Ιρλανδίας, της Λετονίας και της Ουγγαρίας.
Αιφνιδιασμός από τον Γ. Παπανδρέου
Οι απαντήσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού κάλυψαν όλο το φάσμα αυτού του προβληματισμού που αναπτύσσεται, όχι όμως με τοποθετήσεις που θα ικανοποιούσαν τις αγορές και θα οδηγούσαν στον άμεσο τερματισμό της ιδιότυπης πολιορκίας της αγοράς:
- Ο κ. Παπανδρέου τόνισε στους δημοσιογράφους, όπως και νωρίτερα είχε πει στους ηγέτες της Ε.Ε., ότι η Ελλάδα έχει μεγάλες διαφορές από την Ιρλανδία, που όπως είπε βυθίσθηκε στην κρίση κυρίως επειδή οι τράπεζες της χώρας είχαν μεγάλες τοποθετήσεις σε τοξικά προϊόντα.
- Το πρόβλημα της Ελλάδας, όπως είπε ο Πρωθυπουργός, δεν είναι οι μισθοί: «Δεν είμαστε στο χείλος του γκρεμού, ώστε να χρειάζεται να μειώσουμε τους μισθούς. Δεν είναι ο μισθωτός το πρόβλημα της οικονομίας», τόνισε χαρακτηριστικά και μάλιστα χαρακτήρισε «αβάσιμη φιλολογία» τη συζήτηση για σκληρά μέτρα, ενώ επανέλαβε πολλές φορές ότι το μεγαλύτερο έλλειμμα που ταλανίζει τη χώρα είναι «έλλειμμα αξιοπιστίας, το οποίο κληρονομήσαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση».
- Αυστηρή ήταν η απάντηση του κ. Παπανδρέου και στα συνεχή επιθετικά δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, μιλώντας για ανεύθυνες αναλύσεις, ενώ επισήμανε ότι η Ελλάδα έχει τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητες που δεν έχουν αξιοποιηθεί.
- Στις επίμονες ερωτήσεις για το πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση άμεσα το έλλειμμα, ο Πρωθυπουργός απάντησε εμμένοντας στην άποψή του, ότι η μείωση του ελλείμματος σχεδόν κατά 4% του ΑΕΠ, που προωθείται με το νέο προϋπολογισμό είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα.
- Κατά τα λοιπά, η κυβέρνηση θα επιταχύνει τις ήδη αποφασισμένες παρεμβάσεις της για διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μείωση της σπατάλης στο Δημόσιο και αντιμετώπισης της διαφθοράς, που όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός αποτελεί βασικό παράγοντα της σημερινής δημοσιονομικής κρίσης, κάτι που δεν συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με ανάλογα ελλείμματα. Υπενθύμισε μάλιστα συμπέρασμα μελέτης του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την οποία μόνο από τη διαφθορά στα νοσοκομεία το δημοσιονομικό κόστος είναι 5 δις ευρώ ετησίως.
Όπως σχολιάζουν τραπεζικά στελέχη, ο Πρωθυπουργός φαίνεται να «διαβάζει» τα δεδομένα της οικονομικής κρίσης με αρκετά διαφορετικό τρόπο από το οικονομικό επιτελείο του, που μέχρι και χθες διακινούσε στον Τύπο σενάρια για πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο, προκειμένου να σταματήσουν οι πιέσεις από τις αγορές. «Ποτέ δεν μιλήσαμε για πάγωμα μισθών», τόνισε χθες χαρακτηριστικά ο κ. Παπανδρέου, δημιουργώντας αρκετά ερωτηματικά για το αν ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με τον Πρωθυπουργό.
Με την απάντηση αυτή έμειναν «μετέωρα» τα σενάρια που είχαν διακινηθεί από το υπουργείο Οικονομικών και δημοσιεύθηκαν στις χθεσινές εφημερίδες, σύμφωνα με τα οποία θα παγώσουν οι αποδοχές δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων που ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ μεικτά, ενώ θα παγώσουν και τα χρονοεπιδόματα, ώστε να μην αυξάνονται οι μισθοί λόγω της ωρίμασης. Μάλιστα, από το υπουργείο Οικονομικών διακινήθηκε ακόμη και σενάριο για πάγωμα αποδοχών στο Δημόσιο σε όλη τη διάρκεια εφαρμογής του νέου Προγράμματος Σταθερότητας, δηλαδή για τρία χρόνια.
Το στοίχημα του Πρωθυπουργού
Με την κατεύθυνση που δίνει στην οικονομική πολιτική, ο κ. Παπανδρέου φαίνεται ότι αναλαμβάνει ένα δύσκολο στοίχημα και μένει να φανεί, όπως τόνιζαν τραπεζικά στελέχη από το Λονδίνο, αν πρόκειται για ένα καλά υπολογισμένο ρίσκο:
- Από τη μια πλευρά αρνείται να ακολουθήσει το υπόδειγμα της Ιρλανδίας, προχωρώντας σε βίαιες περικοπές δαπανών, που θα μείωναν άμεσα τις δανειακές ανάγκες του 2010, θα ελάφρυναν το πρόγραμμα κρατικών εκδόσεων ομολόγων και θα βοηθούσαν να ανεβούν άμεσα οι τιμές των κρατικών τίτλων. Αν ο κ. Παπανδρέου είχε ευθυγραμμισθεί με το ιρλανδικό μοντέλο, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, η «πολιορκία» στις αγορές θα είχε ήδη λήξει από αυτή την εβδομάδα.
- Ο κ. Παπανδρέου φαίνεται ότι εκτιμά, πως το πολιτικό κόστος από την αθέτηση των δεσμεύσεων του ΠΑΣΟΚ για τους μισθούς θα ήταν τόσο μεγάλο, που θα απειλούσε να παραλύσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα εν τη γενέσει του, οδηγώντας αργότερα σε νέα και πιο απειλητικά δημοσιονομικά αδιέξοδα. Ο Πρωθυπουργός τόνισε άλλωστε χθες αρκετές φορές, ότι θεωρεί πως προέχει όχι απλώς η ανοχή, αλλά η συμμετοχή των πολιτών στην προσπάθεια εφαρμογής μιας νέας οικονομικής πολιτικής.
- Εξάλλου, στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι τα οφέλη από το πάγωμα των μισθών σε δημοσιονομικό επίπεδο δεν είναι τόσο σοβαρά, ώστε να δικαιολογούν την υπονόμευση της πολιτικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης.
- Ο Πρωθυπουργός, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, έχει τη δική του ερμηνεία των πιέσεων από την αγορά ομολόγων και τους οίκους αξιολόγησης και θεωρεί ότι θα μπορέσει να επιβάλει την πολιτική του, χωρίς να κινδυνεύσει η χώρα να οδηγηθεί σε χρεοκοπία, δηλαδή να μείνουν ακάλυπτες κάποιες εκδόσεις ομολόγων του 2010, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η εξόφληση παλαιών δανείων.
- Στη χειρότερη περίπτωση, εκτιμούν στο πρωθυπουργικό επιτελείο, ο δανεισμός τους πρώτους μήνες του 2010 θα γίνει με υψηλά spread, της τάξεως των 250-300 μονάδων βάσης, αλλά οι εκδόσεις θα καλυφθούν με ευκολία, αφού όλες οι δηλώσεις των παραγόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκλίνουν στο συμπέρασμα, ότι η Ελλάδα καλύπτεται από την «ευρωπαϊκή εγγύηση». Κατά συνέπεια, οι υψηλές αποδόσεις των ελληνικών τίτλων, σε συνδυασμό με αυτές τις εγγυήσεις, εκτιμάται ότι θα επιτρέψουν την εύκολη απορρόφηση των ελληνικών ομολόγων από την αγορά, παρά την κινδυνολογία περί του αντιθέτου.
- Το συνολικό κόστος από την τακτική αυτή, δηλαδή η επιβάρυνση του προϋπολογισμού με πρόσθετες δαπάνες τόκων, εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα και με αναλύσεις ξένων οίκων. Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι αυτό το κόστος είναι προτιμότερο να αναληφθεί, αντί να απειληθεί η κυβέρνηση με απώλεια της πολιτικής της νομιμοποίησης, με παραλυτικές συνέπειες στην εφαρμογή της πολιτικής της.
Το πρόβλημα των τραπεζιτών
Προς το παρόν, το σοβαρότερο πρόβλημα από την αναταραχή στην αγορά ομολόγων αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες, που σύμφωνα με στοιχεία της BNP έχουν απορροφήσει από το 2005 και μετά το μεγαλύτερο μέρος των νέων εκδόσεων ομολόγων, ανεβάζοντας στο 23% το ποσοστό κάλυψης από Έλληνες επενδυτές.
Η πιο άμεση παρενέργεια είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη χρηματοδότησή τους από τη διατραπεζική αγορά, όχι μόνο λόγω της αμφισβήτησης των πιστοληπτικών αξιολογήσεων, ως συνέπεια της υποβάθμισης της αξιολόγησης του Δημοσίου, αλλά και επειδή οι κρατικοί τίτλοι γίνονται όλο και πιο δύσκολα δεκτοί από άλλες τράπεζες για repos.
Στελέχη της ΤτΕ εκτιμούν, ότι το πρόβλημα αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί, μέσω της δημοπρασίας παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ για ένα χρόνο, που θα διεξαχθεί την επόμενη εβδομάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες θα αντλήσουν γύρω στα 4-5 δις. ευρώ, ενώ συνολικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα λάβουν γύρω στα 150 δις. ευρώ. Δηλαδή, οι ελληνικές τράπεζες δεν θα μείνουν τελικά εκτός δημοπρασίας, αλλά θα λάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί, σύμφωνα με τη συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
Με αυτή τη ρευστότητα εκτιμάται ότι οι τράπεζες θα έχουν την άνεση να ξεπεράσουν τους σκοπέλους του δύσκολου πρώτου εξαμήνου και να συνεχίσουν να συμμετέχουν κανονικά στη χρηματοδότηση του δημοσίου χρέους, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη.
Δημοσίευση σχολίου