Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος*
Η Κύπρος αλλάζει. Αυτό είναι γεγονός. Αλλάζει ως προς την εξωτερική και αμυντική της πολιτική. Αλλάζει εξίσου στα θέματα ενεργειακής πολιτικής αλλά και πολιτικής ενεργειακής ασφάλειας. Όλα τα παραπάνω εξιστορούν μια ουσιαστική επιτυχία για την Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλά το πραγματικό «παζάρι» τώρα αρχίζει.
Τα νέα δεδομένα αποδίδουν αποτελέσματα πρωταρχικά οικονομικής φύσεως. Όχι στην άμεση αγορά της Κύπρου. Αποδίδουν στον γενικότερο χαρακτήρα μιας νέας αναδιαρθρωμένης, πιο ευρωπαϊκής αλλά και παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, που πρόκειται να αποδώσει καρπούς το 2019-2021, στον επιστημονικό κλάδο, στον εμπορικό και εμποροβιομηχανικό κλάδο, τον τουριστικό και στον κατασκευαστικό (με ειδικότητες) μεταξύ άλλων. Αλλά έπεται και συνέχεια. Τα νέα δεδομένα αναπτύσσουν όλο και περισσότερο την ανάγκη η εξωτερική πολιτική να συνεχίσει να είναι εξωστρεφής.
Η σημασιολογία της ανάγκης εμπορικότητας με την εξωτερική πολιτική πλέον τέμνεται όσο και η ανάγκη για διαφήμιση ικανοτήτων και χρήσης τεχνολογιών. Υπάρχει ακόμα και ανάγκη αναβάθμισης της παγκόσμιας εικόνας των δύο κρατών (Ελλάς-Κύπρου) διαμέσου διεθνούς ειδησεογραφικού κέντρου με διεθνή υπόσταση αναβαθμισμένη στα πλαίσια του Euronews και όχι μόνο. Έτσι η συνεργασία και με άλλα κράτη, όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ισραήλ, στα θέματα ενημέρωσης και πολιτικής διπλωματίας είναι αναγκαία. Εξίσου αναγκαία είναι τα κέντρα μελετών τα οποία θα πρέπει να δημιουργούν πολιτικές προτάσεις και συμμετοχικότητα, που είναι αναγκαία στα πλαίσια επιστημονικού, επαγγελματικού αλλά και κοινού ενδιαφέροντος.
Η δημιουργία συμμαχιών είναι αποτέλεσμα της ανάγκης συνεργασίας, υπό όρους που να είναι ενεργητικά επωφελείς για τα δύο ή πολλαπλά μέρη. Και πρέπει να εξελιχθεί σε περαιτέρω επίπεδα και με άλλες χώρες σε πολλαπλά μέρη και συνάψεις συμφωνιών με πολλαπλά αποτελέσματα.
Υπάρχει ανάγκη γεωστρατηγικής προσέγγισης των νέων πολιτικών δεδομένων. Ουσιαστικής προσέγγισης και όχι βραχυπρόθεσμης. Υπάρχει ανάγκη πολιτικής υλοποίησης και συνεχούς αναβάθμισης της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και της Ελλάδος. Οι τριμερείς ήταν μια καλή αρχή. Τώρα οι τετραμερείς είναι ένα καλό δεύτερο αποτέλεσμα. Η πολυμερής στα πλαίσια της Νοτιο-ανατολικής Μεσογείου είναι ένα καλό πλαίσιο διαμόρφωσης πολιτικού διαλόγου, ο οποίος πρέπει να γίνει στη Λευκωσία.
Κατά την προσπάθεια αναθέρμανσης των σχέσεων όσον αφορά στο Κυπριακό, η ενορχηστρωμένη αναβάθμιση της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της Κύπρου καθίσταται πυλώνας για περαιτέρω εξέλιξη της διαπραγμάτευσης του κυπριακού ζητήματος περί των θεμάτων ασφαλείας. Εξίσου, καθίσταται σημαντικός πυλώνας αναβάθμισης της ικανότητας των δυνάμεων ασφαλείας και της Εθνικής Φρουράς. Θα πρέπει να μελετηθεί η Εθνική Φρουρά να μετεξελιχθεί σε αντίστοιχο φορέα ενόπλων δυνάμεων μιας χώρας που έχει βλέψεις Ευρωπαϊκού Στρατού όσο και ευρω-ατλαντικών θεμάτων. Έτσι το θέμα λύσης περί της δυνατότητας εξοπλισμού της Κύπρου το επόμενο διάστημα γίνεται βασικό θέμα πολιτικής για την Κύπρο. Ήδη τα 3 προγράμματα συμμετοχής της PESCO είναι εξαιρετική εξέλιξη. Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (Permanent Structured Cooperation PESCO), η οποία έχει ως στόχο την ενδυνάμωση της ολιστικής ασφάλειας και των αμυντικών δυναμικοτήτων της ΕΕ, αποδίδει.
Το ευρωπαϊκό πυραυλικό σύστημα μάχης πέραν του ορίζοντα [European Union Beyond the line of Sight (BLOS) Land Battlefield Missile System] σχετίζεται με την ανάπτυξη νέας γενιάς ευρωπαϊκών πυραυλικών συστημάτων. Αποδίδοντας ταυτόχρονα ευκαιρία επιστημονικής κατάρτισης αλλά και δημιουργίας αμυντικής βιομηχανίας (εν μέρει ή εξ ολοκλήρου) Made in the Republic of Cyprus.
Ο ενιαίος μεταφερόμενος σταθμός διοίκησης και ελέγχου αφορά στην τακτική ανάπτυξη δυνάμεων για μικρές και σύντομες επιχειρήσεις. Πιθανολογώ πως θα διαμορφωθούν στα πλαίσια νατοϊκής προετοιμασίας δυνάμεων ανάπτυξης, όπως το κέντρο NRDC στη Θεσσαλονίκη που τελεί υπό νατοϊκούς όρους λειτουργίας και τακτικού πλαισίου προετοιμασίας.
Το πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Διακλαδικής Σχολής Πληροφοριών (Joined EU Intellingence center -school), στα πρότυπα νατοϊκής διακλαδικότητας, είναι εφικτό μεταξύ της Ελλάδος και Κύπρου με συμμετοχή και Ολλανδών, που μεταξύ άλλων γνωρίζουν καλά τα πρότυπα έρευνας, προεργασίας και κέντρων αξιολόγησης για τα λεγόμενα Centers for Excellence.
Ωστόσο χρειάζεται η ανθρώπινη αλυσίδα πολιτικών αποφάσεων. Από τη διαμόρφωση πολιτικών ανάλογων επιλογών εκπαίδευσης αλλά και επιχειρησιακής λειτουργίας εντός και εκτός Ελλάδος και Κύπρου όσο και στην άρτια δημιουργία κέντρων εκπαίδευσης και υλικοτεχνικής υποδομής σε όλα τα πλαίσια και σε όλες τις γωνιές της κάθε μιας χώρας που να ευοδώσει και στα πλαίσια προστασίας και πληροφοριών και της ΕΕ.
Τα κέντρα εκπαίδευσης θα χρειαστεί να δέχονται την συνεργασία όλων των κλάδων των υπηρεσιών πληροφοριών σε ευρωπαϊκό όσο και νατοϊκό επίπεδο και να δίνουν αντίστοιχη άδεια και παραμονής όσο και χρήσης κατά τη διάρκεια σπουδών. Διαβάθμιση που γνωρίζουμε και γίνεται και στα ευρωπαϊκά αλλά και νατοϊκά πλαίσια εκπαίδευσης αλλά και επιχειρησιακής λειτουργίας σε όλα τα κέντρα και όλες τις υπάρχουσες και μελλοντικές βάσεις. Το προσωπικό το οποίο πρέπει να συμμετέχει διοικητικά και εκπαιδευτικά πρέπει να έχει την αντίστοιχη επιλογή. Να έχει τόσο την εθνική όσο και ευρωπαϊκή ικανότητα να παράγει αλλά και να δημιουργεί επιστημονικές βάσεις θεωρητικές, αλλά κυρίως πρακτικές η οποίες να προάγουν τη συνεργασία και τη συμμετοχή. Όσο επίσης και τη συμμετοχή παραγόντων άλλων συσχετιζόμενων με ζητήματα ασφαλείας, τα περί κυβερνοασφάλειας αλλά και αστυνόμευσης όσο και εσωτερικής πολιτικής.
Brexit και Τουρκία δημιουργούν θέματα ασφάλειας για Ευρώπη
Όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, πρέπει να αποφευχθεί η ταυτόσημη και διπλή προσπάθεια τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ. Κάτι στο οποίο, ανά τα χρόνια από την αρχή διαμόρφωσης των σχέσεων ΝΑΤΟ-ΕΕ μέχρι και σήμερα, γίνεται αναφορά συνεχώς. Αλλά τα γεωστρατηγικά δεδομένα προδίδουν αντίστοιχες κινήσεις. Να σημειώσουμε εδώ πως έχουν γίνει πολλαπλές προσπάθειες σε επίπεδο ΝΑΤΟ στο παρελθόν σχετικά με τη διακλαδικότητα υπηρεσιών πληροφοριών και σε κάποια ζητήματα έχει αυτό επιτευχθεί και σε άλλα όχι. Η διαφορά στην παρούσα συγκυρία είναι απλή: το Brexit δημιουργεί ζητήματα ασφάλειας εντός της ΕΕ, μεταφραζόμενο στις επιθυμίες Γαλλίας και Γερμανίας για μια νέα συμφωνία της ΕΕ με πυλώνα και την αμυντική πολιτική. Το δεύτερο σχετίζεται με τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ και Τουρκίας-ΝΑΤΟ, δεδομένου του γεγονότος πως οι σχέσεις και τα πλαίσια σταθερότητας αλλά και οι συμμαχίες ξανα-διαμορφώνονται και ανασυντάσσονται. Εξωγενής παράγοντας στα πλαίσια αυτά οι συμμαχίες Τουρκίας με το Ιράν και με τη Ρωσία. Μια Ρωσία που δεν θα αφήσει να γίνουν όλες αυτές οι αλλαγές έτσι εύκολα στον κυπριακό χώρο. Ο οποίος χώρος ίσως συμβάλει σε διάλογο της ΕΕ με τη Ρωσία αν αυτός γίνει μελλοντικά. Η Κύπρος είναι η μόνη χωρισμένη παρανόμως χώρα και οι πληροφορίες δίνουν και παίρνουν για το Κυπριακό, όπως και τη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και τα ζητήματα Ισραήλ-Παλαιστίνης.
ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΝΕΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Επιστρέφοντας έτσι στα θέματα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής, οι σημερινές στρατηγικές προκλήσεις δεν είναι παρά μόνο η αρχή. Η αρχή μιας, αναλόγως κινήσεων, πολιτικής αναδιαμόρφωσης, εξισορρόπησης και δημιουργίας Εθνικής Πολιτικής Στρατηγικής Ασφάλειας εντός και εκτός της Κύπρου. Όπου θα υπάρχουν πολλαπλές μελλοντικές επιλογές αλλά και νέες επιλογές για συμμετοχή, όσο και μια νέα οικονομική βιομηχανία, γιατί η Ελλάς και η Κύπρος θα είναι για πολύ καιρό τα σύνορα της ΕΕ, απέναντι σε μια Τουρκία και ευρύτερη Μέση Ανατολή και Ευρασία όπου το ισοζύγιο συνεργασιών και συμμαχιών πρόκειται να αλλάξει και να οριοθετήσει τα νέα «δυτικά» σύνορα.
*Αναπληρωτής καθηγητής Ασφάλειας και Στρατηγικής
Επισκέπτης καθηγητής UCLan Cyprus, Σχολή Νομικής
Πρόεδρος Strategy International Policy Center
Φιλελεύθερος
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου