ANDERS BORG
Το θεμελιώδες πρόβλημα στη βάση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι ένα ελληνικό πρόβλημα Πρόκειται για τη βαθιά ριζωμένη απροθυμία της χώρας να εκσυγχρονιστεί.
Η Ελλάδα υπόκειται σε μια μακρά περίοδο της κυριαρχίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Παγιωμένα πολιτικά και οικονομικά δίκτυα της είναι βαθιά διεφθαρμένα. Μια αξιοκρατική γραφειοκρατία δεν έχει προκύψει. Ακόμη και η εμπιστοσύνη των κυβερνητικών οργάνων έχει διαβρωθεί, μια κουλτούρα εξάρτησης έχει κυριεύσει τη χώρα.
Οι Έλληνες, μπορεί να υποστηριχθεί, πως δεν έχουν κερδίσει το δικαίωμα να σωθούν. Και όμως, μια ελληνική έξοδος από το ευρώ δεν είναι η καλύτερη επιλογή για την Ελλάδα, είτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι οι Έλληνες που αξίζουν της βοήθειας, είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να τους βοηθήσει.
Ο ΟΟΣΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν τονίσει στην έκθεση τους τη βασική αδυναμία της οικονομίας στην Ελλάδα για να παράγει μακροπρόθεσμα βιώσιμη ανάπτυξη. Το Εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι άρτιο κατά το ήμισυ και υποχρηματοδοτείται. Οι επενδύσεις της στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης είναι ανεπαρκείς. Ο Τομέα των εξαγωγών της είναι μικρός. Η αύξηση της παραγωγικότητας υπήρξε αργή.
Το βαρύ ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα και περιγράφεται από τους δείκτες της Παγκόσμιας Τράπεζας για την ευκολία του επιχειρείν, αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο για την είσοδο σε πολλούς τομείς, ουσιαστικά κλείνει ολόκληρους κλάδους και θέτει επαγγέλματα εκτός ανταγωνισμού. Ως αποτέλεσμα, η οικονομία στην Ελλάδα αγωνίζεται να ανακατανείμει τους πόρους, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων και γι΄αυτό υπάρχει ακαμψία της αγοράς εργασίας.
Αφού επετράπη στην Ελλάδα να εισέλθει στην σύγκλιση της ευρωζώνης, τα επιτόκια, σε συνδυασμό με τις «φουσκωμένες» τιμές ιδιοκτησίας, τροφοδότησαν την αύξηση του χρέους των νοικοκυριών και προκάλεσαν την «υπερθέρμανση» στον κατασκευαστικό τομέα, τοποθετώντας την οικονομία σε ένα μη βιώσιμο μονοπάτι. Στα χρόνια πριν από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και οι μη σταθερες τιμές των περιουσιακών στοιχείων έσπρωξαν την ετήσια αύξηση του ΑΕΠ έως 4,3%. Εν τω μεταξύ, οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν σε σουηδικά επίπεδα, ενώ τα φορολογικά έσοδα παρέμειναν μεσογειακά.
Στα οκτώ χρόνια που υπηρέτησα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο τμήμα Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, συνεργάστηκα μαζί με επτά Έλληνες υπουργούς. Κάθε ένας από τους οποίους σε κάποιο σημείο παραδέχθηκε ότι οι αριθμοί ελλείμματος της χώρας έπρεπε να αναθεωρηθούν προς τα πάνω. Κάθε χρόνο, ο εκάστοτε υπουργός επέμεινε ότι ποτέ δεν θα συμβεί ξανά. Αλλά το έκανε. Πράγματι, το έλλειμμα προ της κρίσης για το 2008 ήταν τελικά αναθεωρημένο σε 9,9% του ΑΕΠ – άνω του 5% υψηλότερη από την τιμή που αρχικά παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο.
Και όμως, όσο κακή και αν είναι η οικονομία στην Ελλάδα και το πολιτικό προσωπικό, οι συνέπειες της εξόδου της χώρας από το ευρώ είναι απλά πάρα πολύ δύσκολο να εξεταστούν και να εκτιμηθούν. Στο τέλος, ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής απόφασης, και οι ευρωπαϊκές αξίες που διακυβεύονται να προέρχονται από οικονομικές εκτιμήσεις.
Για αρχή, μια ελληνική έξοδος από το ευρώ θα αποτελούσε ένα καταστροφικό πλήγμα για τη χώρα. Χωρίς την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το τραπεζικό σύστημα της χώρας θα αποκλειστεί από τις διεθνείς αγορές. Η συνολική χρήση της βοήθειας ρευστότητας από το ευρώ-σύστημα στην Ελλάδα έφτασε κοντά σε € 90 δισεκατομμύρια (96 δισεκατομμύρια δολάρια) στις αρχές του 2015. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κλείσει τις τράπεζες για μια εβδομάδα ή δύο, το νόμισμα έκτακτης ανάγκης να εκτυπωθεί, να υπάρξει αυστηρός περιορισμός στην πρόσβαση των νοικοκυριών στις καταθέσεις τους, και να εισαγάγει ελέγχους κεφαλαίων. Όταν η αγορά ανοίξει και πάλι, η νέα δραχμή θα υποτιμηθεί κατά 30-40% πριν από την εξεύρεση μιας ισορροπίας.
Για να πούμε τα πράγματα χειρότερα, η οικονομική κρίση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πολιτική κατάρρευση, καθιστώντας αδύνατο να θεσπίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται απεγνωσμένα Ελλάδα. Πράγματι, μία από τις κύριες αιτίες για τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της χώρας είναι το δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα. Η περίοδος της δημοσιονομικής εξυγίανσης – κατά την οποία το έλλειμμα μειώθηκε από 9,9% του ΑΕΠ το 2008 σε 8,9% το 2012 – ήδη προκαλέσει σημαντική πολιτική αναταραχή. Μια βαθύτερη οικονομική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει μια απότομη αύξηση στην κοινωνική και πολιτική αστάθεια. Η Εξαγωγή μιας τέτοιας επισφαλούς δημοκρατίας από την ευρωζώνη θα ήταν άκρως ανεύθυνη.
Η Ευρώπη πρέπει επίσης να εξετάσει το γεωπολιτικό περιβάλλον. Η Αυξημένη ένταση που προκλήθηκε από την σύγκρουση στην Ουκρανία κινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει άλλα μέρη της ηπείρου. Η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη σε ένα τέτοιο ασταθές διεθνές περιβάλλον θα αφήσει την περιοχή πιο ευάλωτη σε αυτούς – ιδιαίτερα τους σημερινούς ηγέτες της Ρωσίας – που πιστεύουν ότι θα επωφεληθούν από μια αδύναμη, λιγότερο ενωμένη Ευρώπη.
Υπάρχουν πιο σημαντικά ερωτήματα που τίθενται από την κρίση στην Ελλάδα από ό, τι αν η χώρα αξίζει να διασωθεί από τους ευρωπαίους φορολογούμενους. Αυτό που διακυβεύεται είναι θεμελιώδεις αξίες και στρατηγικά ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού σχεδίου. Η Ευρώπη είναι απλά πιο ευρωπαϊκή με ένα σταθερό εταίρο στην Αθήνα.
* O Anders Borg, πρώην υπουργός Οικονομικών της Σουηδίας, είναι πρόεδρος της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου