του Αντώνη Χατζηαντώνη*
Το 1912, μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τους Τούρκους και τη φυγή των μουσουλμάνων που έφευγαν άρον-άρον ανατολικά, δημιουργήθηκε πρόβλημα με τις περιουσίες που άφηναν πίσω τους. Κάτι ανάλογο με την περίπτωση των Τουρκοκυπρίων, που εγκαταστάθηκαν στον βορρά, αμέσως μετά το ξεσπίτωμα των Ελληνοκυπρίων από τις εστίες τους. Τότε, κατά το 1912, γηγενείς Μακεδόνες έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τη δυσπραγία στην οποία βρέθηκαν οι Τούρκοι πρόσφυγες, προσφέροντάς τους εξευτελιστικές τιμές για να αποκτήσουν την εγκαταλειμμένη περιουσία τους. Πολλοί εδέχοντο.
Όμως, δέκα χρόνια αργότερα, με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, μεγάλο κύμα Μικρασιατών προσφύγων εγκατέλειπαν όπως-όπως τη φλεγόμενη Ιωνία, ερχόμενοι στην Ελλάδα. Ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες έφταναν εξαθλιωμένοι, κυνηγημένοι από τους Τσέτες του Κεμάλ, ψάχνοντας για μια στέγη, ένα κομμάτι ψωμί γι' αυτούς και τα παιδιά τους. Το κράτος τότε σκόπευε να ρυθμίσει το περιουσιακό μέσω ανταλλαγής περιουσιών. Δηλαδή, θα διένειμε τα μουσουλμανικά κτήματα, αναλογικά, στους Μικρασιάτες.
Οι τουρκικές όμως περιουσίες είχαν περάσει στα χέρια μερικών επιτήδειων, όπως είπαμε, που με προφορικές συμφωνίες ή και με συμβόλαια είχαν οικειοποιηθεί τα μουσουλμανικά χωράφια. Τότε πραγματικά δημιουργήθηκε τέτοιο πρόβλημα, που η κατάσταση έφτασε στα άκρα, στα όρια εμφυλίου, χύθηκε αίμα σε ορισμένες περιπτώσεις.
Με τη δική μας περίπτωση, στην Κύπρο, δεν γνωρίζω πώς θα χειριστεί το θέμα η κυβέρνηση Χριστόφια. Σε πρόσφατο του άρθρο -παρέμβαση-, ο Αντώνης Λοΐζου, ειδικός στην ανάπτυξη γης), προτείνει όπως απελευθερωθεί η αγορά ακινήτων και επιτραπεί στους Τουρκοκυπρίους να διαθέτουν τις περιουσίες τους όπως οι ίδιοι επιθυμούν. Βέβαια, το επίσημο κράτος εξακολουθεί να κωφεύει σε τέτοιου είδους εισηγήσεις, με τη δικαιολογία ότι έτσι θα οδηγηθούμε σε γενική ανταλλαγή περιουσιών μεταξύ Ε/κ και Τ/κ, κάτι που είχε προτείνει ο Ντενκτάς εδώ και πολύ καιρό.
Δεν είμαι σε θέση να αντιληφθώ γιατί αντιδρά τόσο αρνητικά το κράτος, σε μια παρόμοια διευθέτηση. Ούτε μπορώ να φανταστώ, ποια λύση έχουν κατά νουν να εφαρμόσουν, όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι και αρχίσουν ομαδικά οι Τουρκοκύπριοι να απαιτούν τα δικαιώματά τους, προσφεύγοντας ή στο ΕΔΑΔ ή στα τοπικά ένδικα μέσα της Δημοκρατίας.
Υποθέτω πως, εκ των πραγμάτων, θα ωθηθούμε να ιδρύσουμε μια Επιτροπή Αποζημιώσεων, όπως αυτή που λειτουργεί από το 2003 (από το 2010 αναγνωρισμένη), στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού. Νομίζω πως είναι θέμα χρόνου. Άλλη λύση δεν φαίνεται να υπάρχει προς το παρόν, ούτε και μέχρι το 2023, που υποτίθεται θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου για μια ενδεχόμενη επιτυχή ευρωπαϊκή πορεία και την ένταξη, πλήρη ή με ειδικό καθεστώς, της Τουρκίας, στην Ε.Ε.
Εκεί οδεύουμε, κ. Χριστόφια;
Υ.Γ. Αλήθεια, γιατί επελέγη το 2023; (Το 1923 ιδρύθηκε το κράτος των Νεοτούρκων). Τυχαίο;
* Πολιτικός αναλυτής-εκπαιδευτικός
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου