Η Ευρωπαϊκή οικονομική κρίση αποτελεί γεγονός. Οι πρόσφατες προσπάθειες ελέγχου της και επανατόποθετησής της απέτυχαν και για πολλούς το φάσμα μιας ευρείας κρίσης είναι ιδιαιτέρως πιθανό. Το ξεπέρασμα της κρίσης του 2008, που εκδηλώθηκε στον τραπεζικό κυρίως τομέα, δείχνει σήμερα ότι άφησε ρίζες που σήμερα το επαναφέρουν στην επικαιρότητα βασισμένο όχι τόσο στην κατοχή των τοξικών ομολόγων από τις τράπεζες αλλά κυρίως στα προβλήματα δανεισμού των χωρών-μελών της ευρωζώνης. Τα σημερινά «τοξικά ομόλογα» έχουν εκδοθεί από ορισμένες χώρες της ευρωζώνης γι αυτό και το πρόβλημα είναι κύρίως δικό της, χωρίς όμως να περιορίζεται εκεί.
Αν θελήσουμε να πρακολουθήσουμε τα ίχνη της σημερινής κρίσης, το καλύτερο είναι να παρακολουθήσουμε την πορεία των τραπεζών της ευρωζώνης και μάλιστα των μεγαλύτερων.
Η κρίση στον τραπεζικό τομέα
Τον Αύγουστο παρακολουθήσαμε την απότομη πτώση των τιμών των ευρωπαϊκών τραπεζών,. Υπήρξε… κατάρρευση. Η Societe Generale πέτυχε στον τομέα αυτό, τον άθλο να χάσει το 15% σε μία συνεδρία. Όπως σημειώθηκε από τους Financial Times, η SocGen έχει χάσει 39% από τις 29 Ιουλίου, η ιταλική τράπεζα Intesa Sanpaolo 29%, Santander της Ισπανίας και της HSBC κατά 16% σε 13%. Την ίδια στιγμή μια ματιά στην ιταλική τράπεζα Unicredit.
Το άλλο φαινόμενο είναι πως μέσα στη λαίλαπα της κρίσης οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν εμπιστεύονται η μια την άλλη φοβούμενες ότι ορισμένες (αλλά είναι άγνωστο ποιές και σε τι βαθμό) έχουν στα θησαυροφυλακιά τους επικίνδυνα ομόλογα ή δυσχέριες στην αναζήτηση παρασχεθέντων δανείων, που λόγω οικονομικής κρίσης δείχνουν να μην επιστρέφονται.
Συνήθως, μπορούμε να μετρήσουμε την υγεία του τραπεζικού τομέα – και κατ ‘επέκταση την οικονομία γενικότερα – με τον όγκο του διατραπεζικού δανεισμού. Τώρα τα καύσιμα τελείωσαν από την αρχή του καλοκαιριού.
Ακόμη χειρότερα, οι τράπεζες προτιμούν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους στην ΕΚΤ αντί να δανείζουν η μία στην άλλη. Λάβετε υπόψιν σας όμως ότι από την τοποθέτηση των χρημάτων τους από την ΕΚΤ, οι τράπεζες, κερδίζουν μόνο μέχρι 0,75%. Είναι πολύ χαμηλό και πολύ λιγότερο από ό, τι θα μπορούσαν να κερδίσουν από τη χορήγηση δανείων σε άλλη τράπεζα αλλά στην ΕΚΤ είναι εξασφαλισμένο. Κεφάλαια που έχουν κατατεθεί στην ΕΚΤ έχουν φθάσει στις αρχές Αυγούστου, τα 145 δισ. ευρώ. Και αυτές τις μέρες, είχαμε νέα αύξηση, από 90,5 δισεκατομμύρια την περασμένη Πέμπτη, στο 107 δις την περασμένη Παρασκευή.
Εάν οι τράπεζες προτιμούν το όφελος για την ασφάλεια, μπορείτε να φανταστείτε το επίπεδο ανησυχίας. Και ποιος ξέρει καλύτερα τις προκλήσεις μιας τράπεζας ότι μια άλλη τράπεζα;
Προφανώς, το κόστος της ασφάλισης έναντι του κινδύνου αθέτησης των ευρωπαϊκών τραπεζών να εκραγούν, είναι πολύ υψηλότερο απ’ ό,τι το 2008.
Σαν λογική συνέπεια της κατάρρευσης των διατραπεζικών δανείων, οι ευρωπαϊκές τράπεζες χρειάζονται χρήματα. Έτσι παρατηρήθηκε μια ανάκληση ευρωπαϊκών τραπεζικών κεφαλαίων από τις ΗΠΑ. Οι καταθέσεις στην Fed από μη αμερικανικές τράπεζες αυξήθηκε από 900 δισ. δολάρια στις 13 Ιουλίου φέτος, – Αύγουστος 3 758 τρις στις αρχές Αυγούστου.. Και σύμφωνα με το αμερικανικό MoneyMorning το ποσό αυτόι μειώθηκε κατά περίπου 500 δισεκατομμύρια την περασμένη εβδομάδα. Ένα προφανές συμπέρασμα είναι ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, που χρειάζονται επειγόντως χρήματα επαναπατρίζουν τα κεφάλαιά τους.
Ένας άλλος δείκτης είναι η διαρροή της ΕΚΤ, ότι δάνεισε 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια τράπεζα στη ζώνη του ευρώ, κρατώντας το όνομα της τράπεζας σε ανωνυμία για να την προφυλάξει. Είναι ενας πρωτοφανής σε μέγεθος δανεισμός που δεν είχε ξανασυμβεί φέτος. Παράλληλα, οι Financial Times ανέφεραν ότι ο δανεισμός από τις ιταλικές τράπεζες από την ΕΚΤ έχει διπλασιαστεί.
Τελευταίος δείκτης, οι μαζικές απολύσεις στις οποίες προχώρησαν πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Η UBS ανακοίνωσε την απόλυση 3.500 υπαλλήλων της (5% των εργαζομένων της), που οδηγεί έως και 40.000 τον αριθμό των απωλειών θέσεων εργασίας από τις ευρωπαϊκές τράπεζες μόνο για τον μήνα Αύγουστο! Ακόμη μόλις προ τριημέρου, η Ολλανδική ΑΒΝ Amro, ανακοίνωσε την απόλυση του 9% του προσωπικού, κάπου 3.000 υπάλληλοι. Κακό μήνυμα για την οικονομική τους κατάσταση …
Λογικός ο πανικός;
Παρά τον πανικό στην αγορά, οι αναλυτές πιστεύουν ότι αυτή η αντίδραση είναι υπερβολική, υποστηρίζοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν ακόμα να παρέχουν διευκολύνσεις. Ωστόσο ορισμένες κινήσεις, δείχνουν ότι η κρίση ρευστότητας εξακολουθεί να είναι πιθανή.
Οι κεντρικές τράπεζες δεν κρύβουν πως προετοιμάζονται καλύτερα για την παροχή ρευστότητας έκτακτης ανάγκης στις τράπεζες, αν και αυτό συνήθως συνοδεύεται από ένα κόστος τιμωρίας. Στη περίπτωση όμως που το φαινόμενο της παρέμβασης των κεντρικών τραπεζών επεκταθεί, τότε θα μπορέσει το σύστημα ν’ αντέξει; Πόσο καιρό μπορεί η ΕΚΤ να παρεμβαίνει βοηθώντας ν’ αποφευχθεί η πτώχευση πολλών τραπεζών στη ζώνη του ευρώ; Δεδομένης της κατάστασης των οικονομικών της, πολλοί αναλυτές δεν στοιχηματίζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα…
Στην Ελλάδα
Ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα που τόσο ιδιαίτερα στηρίζεται το τελευταίο διάστημα από τον αρμόδιο υπουργό Οικονομίας, Ευάγγελο Βενιζέλο, δεν συμπεριφέρεται διαφορετικά από τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό. Παρά τις υπουργικές εκρήξεις, εκκλήσεις, υποσχέσεις και απειλές κατά των αντιπάλων του, στη βάση του ότι «το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι σταθερό», τα πράγματα και οι αριθμοί δεν πείθουν στην κατεύθυνση αυτή.
Η ΕΚΤ και στην περίπτωση των Ελληνικών τραπεζών παίζει το ρόλο της τροφού, παρέχοντας συστηματικά, αν και με περισότερη αυτοσυγράτηση τον τελευταίο μήνα, την βασική ρευστότητά τους καθώς αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα στον τομέα αυτό για μια σειρά λόγους, που οφείλονται κυρίως στην απόρριψη, των κυβερνητικών και ευρωπαϊκών λύσεων, απέναντι στην κρίση που μαστίζει τη χώρα, από τους πολίτες- καταθέτες.
Η αποτυχία της κυβέρνησης αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδας, να επιβάλλουν την ανασυγκρότηση του τραπεζικού τομέα, συγκροτώντας μεγαλύτερες μονάδες** με μείωση των λειτουργικών εξόδων τους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον αριθμό υποκαταστηματων στην Ελλάδα και το εξωτερικό ή την εισδοχή στον κεφαλαιϊκό τους κορμό ξένων επενδυτών με σημαντική αύξηση των κεφαλαίων τους, δείχνει ότι η κρίση παραμένει «προ των πυλών».
** Η χθεσινή ανακοίνωση των τραπεζών Alpha Bank και Eurobank , σχετικά με την πιθανή ενοποιησή τους καθώς και τη συμμετοχή στο νέο σχήμα κεφαλαίων από το Κατάρ, αλλάζει αν ολοκληρωθεί, το τραπεζικό τοπίο στην Ελλάδα, χωρίς εντούτοις η κίνηση αυτή καθεαυτή να προσδίδει ασφάλεια στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα συνολικά. Τουλάχιστον προς το παρόν.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου