Άγγελος Συρίγος
Από το 1974, ο Ελληνισμός είναι υποχρεωμένος να αντιμετωπίζει τον τουρκικό επεκτατισμό και στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Το άνοιγμα δύο μετώπων ήταν στρατηγική επιλογή της Άγκυρας. Με το πέρασμα των ετών το ανατολικό Αιγαίο γέμισε με τουρκικές διεκδικήσεις.
Η τελευταία ετέθη το 1996 με την κρίση στα Ίμια. Αμφισβητήθηκε η ελληνική κυριαρχία σε έναν απροσδιόριστο αριθμό μικρών νησιών και βράχων από τη Ζουράφα στη Σαμοθράκη έως τη Γαύδο νοτίως της Κρήτης. Έκτοτε η Τουρκία απλώς συντηρεί το κλίμα αμφισβητήσεως. Η ένταση στο Αιγαίο μπορεί να είναι ενοχλητική, αλλά ακολουθεί ορισμένους άτυπους κανόνες. Πλην ατυχήματος ή λάθους, δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις.
Από το 2003 η Άγκυρα μετατόπισε το ενδιαφέρον της από το Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πρόοδος της τεχνολογίας επέτρεπε πλέον την έρευνα και εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων σε θάλασσες με μεγάλα βάθη. Οι Τούρκοι αισθάνθηκαν ότι τυχόν ανεύρεση υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ νοτίως του νησιού, μπορούσε να ανατρέψει τις ισορροπίες που είχαν διαμορφωθεί μετά το 1974 στην Κύπρο.
Το μοντέλο του Αιγαίου
Βασιζόμενοι στο επιτυχημένο μοντέλο αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων που εφαρμόζουν στο Αιγαίο, επιχειρούν να το εφαρμόσουν και στην Ανατολική Μεσόγειο. Όχι μόνο αμφισβητούν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και σ’ αυτό που –σύμφωνα με τη δική τους θέση– αναλογεί στην ελεύθερη Κύπρο, αλλά και δημιουργούν πολεμική ένταση.
Το παιχνίδι της αμφισβήτησης ξεκίνησε με τουρκικές ρηματικές διακοινώσεις προς τον ΟΗΕ. Η Άγκυρα θεώρησε όλες τις συμφωνίες που υπέγραψε η Κυπριακή Δημοκρατία με τις γειτονικές της χώρες (με την Αίγυπτο το 2003, τον Λίβανος το 2007 και το Ισραήλ το 2010) ως νομικά άκυρες και συνεπώς μη δεσμευτικές. Στη συνέχεια, με δημοσιεύσεις στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως διεκδίκησε το 2004 και το 2013 όλες τις θαλάσσιες περιοχές δυτικά της Κύπρου έως τη Ρόδο, με τον ισχυρισμό ότι αποτελούν τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Σε Κύπρο και Ελλάδα αναγνώρισε δικαιώματα μόνον εντός των χωρικών τους υδάτων.
Για λογαριασμό των Τουρκοκυπρίων
Για τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου, η Τουρκία, ως κράτος, δεν μπορούσε να ισχυριστεί ότι αποτελεί δική της υφαλοκρηπίδα. Η παρέμβασή της γίνεται στο όνομα και για λογαριασμό των Τουρκοκυπρίων. Όπως ισχυρίζεται τα δικαιώματά τους εθίγησαν από τις συμφωνίες της Κύπρου με το Ισραήλ και τον Λίβανο και πολύ περισσότερο από τις έρευνες και γεωτρήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Υπενθυμίζουμε ότι το 2011 η αμερικανική εταιρεία Noble Energy ξεκίνησε τη διαδικασία εκμετάλλευσης κοιτασμάτων στο τεμάχιο 12 με την άδεια της Λευκωσίας. Τότε, η Άγκυρα έσπευσε να υπογράψει μία «συμφωνία» με το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. Οριοθέτησε τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Τουρκία και στην βόρειο Κύπρο. Ακολούθως το ψευδοκράτος εκχώρησε στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ περιοχές ανατολικώς και νοτίως του νησιού για έρευνα!
Η Άγκυρα δεν περιορίσθηκε σε κινήσεις νομικής αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως συνηθίζει, τις συνόδευσε και με την απειλή χρήσεως βίας. Από το 2007 η Κύπρος εκχωρεί σε διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες τεμάχια της ΑΟΖ της προς εκμετάλλευση. Η Τουρκία αντιδρά με τη διεξαγωγή αεροναυτικών ασκήσεων στην περιοχή.
Παραλλήλως, παρενοχλούσε τα ερευνητικά πλοία των πετρελαϊκών εταιρειών που έχουν πάρει τα δικαιώματα έρευνας-εκμετάλλευσης από τη κυπριακή κυβέρνηση. Δεν κατάφερε, όμως, να σταματήσει τις έρευνες. Στις αρχές του 2018 τουρκικά πολεμικά πλοία εμπόδισαν το γεωτρύπανο της ENI να πραγματοποιήσει την προγραμματισμένη γεώτρηση. Δεν τόλμησαν, όμως, να κάνουν το ίδιο με την εν εξελίξει γεώτρηση της ExxonMobil στο τεμάχιο 10.
Τώρα και το “Ορούτς Ρεΐς”
Το 2013, οι Τούρκοι αγόρασαν ένα νορβηγικό ερευνητικό σκάφος που μετονομάσθηκε σε «Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά». Μαζί ενοικίασαν και το προσωπικό του. Οι βόλτες του Μπαρμπαρός στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και σε ελληνική υφαλοκρηπίδα (με βάση τη μέση γραμμή) στην περιοχή του Καστελορίζου είναι γνωστές. Τον Απρίλιο του 2017, οι Τούρκοι ναυπήγησαν ένα δεύτερο ερευνητικό σκάφος, το οποίο ονόμασαν «Ορούτς Ρεΐς». Ο Ορούτς ήταν αδελφός του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, επίσης πειρατής και αργότερα Οθωμανός αξιωματούχος.
Τα δύο σκάφη θα συνεχίσουν να παραβιάζουν την κυπριακή ΑΟΖ, σε μία προσπάθεια να ασκηθεί πίεση. Προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργούν και οι απειλές. Κεντρικός στόχος της Άγκυρας ήταν και παραμένει να αποκτήσει μερίδιο από τον ενεργειακό πλούτο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακόμα και από αυτόν που βρίσκεται νοτίως της Μεγαλονήσου. Για τον σκοπό αυτό καταφεύγει στις γνωστές απειλές και στην επίσης γνωστή επίδειξη δύναμης.
Προς το παρόν, δεν έχει επιτύχει να σταματήσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Λευκωσίας. Κρίσιμος σταθμός θα είναι ο τρόπος που η Άγκυρα θα αντιδράσει όταν το επόμενο διάστημα θα επιχειρήσει να πραγματοποιήσει τη δική της γεώτρηση η γαλλική Total. Εάν οι Τούρκοι προσπαθήσουν να κάνουν αυτά που έκαναν με το γεωτρύπανο της ENI, το κρίσιμο ερώτημα είναι πως θα αντιδράσει το Παρίσι. Η Γαλλία δεν είναι Ιταλία και επιπροσθέτως έχει ζωτικό οικονομικό, αλλά και γεωπολιτικό συμφέρον να επιδείξει πυγμή.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου