Ευρώπη: Το στοίχημα της ανασύνταξης… υπό αμερικανική «πολιορκία».

Γιώργος Σκαφιδάς
Η ενωμένη Ευρώπη δεν φημίζεται για τη συνοχή της. Η «υποχρέωση» της ομοφωνίας, που αποτελούσε άλλοτε όρο λήψης αποφάσεων και πλέον δίνει τη θέση της στις καλούμενες ενισχυμένες ειδικές πλειοψηφίες, προφανώς δεν ήταν αρκετή ώστε να φέρει πραγματική ομοφωνία. Αντιθέτως, κάθε φορά που οι προκλήσεις εντείνονταν (κρίση χρέους, μεταναστευτικό), οι αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών μεγάλωναν, προσωρινά έστω, προτού επιστρέψουν σε διαχειρίσιμα επίπεδα αλλά αναδιαμορφωμένες, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι μέσα στα χρόνια δεν σημειώθηκε όντως πρόοδος στο μέτωπο των συγκλίσεων.

Τα βήματα που έγιναν στο μέτωπο της «έκδοσης κοινού χρέους» για παράδειγμα και της «ανάκαμψης» μετά τον Covid, ίσως να μην είχαν γίνει εάν δεν είχε προηγηθεί η κρίση χρέους. Κι όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, στο μέτωπο της κοινής ευρωπαϊκής στήριξης του Κιέβου αλλά και της ευρωπαϊκής αμυντικής θωράκισης (SAFE, Readiness 2030), μπορεί να θεωρούνταν αδιανόητα πριν από μια δεκαετία.

Ωστόσο, οι προκλήσεις για την ευρωπαϊκή συνοχή περνάνε πλέον σε άλλο επίπεδο… λόγω Τραμπ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επιτεθεί στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες κατά τρόπο πολύ πιο εμφατικό, προσβλητικό και απαξιωτικό από ό,τι στη Ρωσία (με την οποία δείχνει να συμπορεύεται) ή ακόμη και στην Κίνα (την οποία ανταγωνίζεται μεν, αλλά σέβεται).

Σύμφωνα με τη νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, η Ευρώπη κινδυνεύει με «πολιτισμικό αφανισμό» και μπορεί μέσα στα επόμενα χρόνια να έχει καταστεί «αγνώριστη».

Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο ίδιος ο Ντ. Τραμπ σε συνέντευξή του αυτήν την εβδομάδα στο Politico, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι «αδύναμοι» και η Ευρώπη σε «παρακμή». Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες απουσιάζουν πλήρως και από το Core 5 σχήμα που λέγεται ότι οραματίζονται οι ΗΠΑ του Τραμπ με τη σύνθεση ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία.

Γιατί όμως ξαφνικά τέτοιο μένος με την Ευρώπη, η οποία έχει εν τω μεταξύ κάνεις «χρυσές» τις αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες;

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε, εάν το ήθελε, να αρχίσει να αποσύρει αμερικανικές δυνάμεις από τη Γηραιά Ηπειρο χωρίς στομφώδεις αντιπαραθέσεις, επικαλούμενος απλώς την ανάγκη των ΗΠΑ να στραφούν στην Ασία, μια στροφή η οποία είναι άλλωστε γνωστό ότι προετοιμάζεται εδώ και χρόνια, ήδη πριν από την πρώτη εκλογή Τραμπ στην προεδρία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επιλέγει ωστόσο να απαξιώνει ειδικά την Ευρωπαϊκή Ενωση. Παραδέχεται, δε, ότι πίσω από αυτήν την στάση του υπάρχουν κομματικές και οικονομικές σκοπιμότητες: αφενός υπέρ συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων που είναι της αρεσκείας του και αφετέρου υπέρ συγκεκριμένων αμερικανικών μονοπωλίων που έχουν τιμωρηθεί με πρόστιμα από την Ε.Ε.

«Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την οικονομική τους ισχύ με στόχο να επιβάλουν τη θέλησή τους και πλέον δεν αποκλείουν τη χρήση στρατιωτικής βίας ακόμη και εναντίον συμμάχων», αναφέρουν σε έκθεσή τους οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών της Δανίας, κατατάσσοντας πια τις ΗΠΑ μεταξύ των «κινδύνων για την ασφάλεια», ενώ ο Ευρωπαίος (Λιθουανός) Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους καταγγέλλει ότι οι ΗΠΑ του Τραμπ είναι πια έτοιμες ακόμη και «να πολεμήσουν ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ενωση» αφού θεωρούν ότι «η ενότητα της Ε.Ε. είναι ενάντια στα συμφέροντά τους».

Υπό αυτές τις συνθήκες πια, οι επιλογές για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά βάση τρεις: είτε θα διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη υποκύπτοντας στις πιέσεις του Τραμπ, είτε θα επιχειρήσει να κερδίσει χρόνο προσβλέποντας σε κάποια αλλαγή του αμερικανικού πολιτικού σκηνικού (ενόψει των αμερικανικών ενδιάμεσων εκλογών του 2026 και των επόμενων προεδρικών του 2028), είτε θα επιχειρήσει να ανασυνταχθεί ακολουθώντας μια περισσότερο αυτόνομη και απαλλαγμένη από αμερικανικές εξαρτήσεις πορεία στη διεθνή σκηνή.

Η πρόκληση έχει αποκτήσει, πια, χαρακτηριστικά υπαρξιακού διακυβεύματος για την Ευρώπη των «27» και, υπό αυτήν την έννοια, δεν υπάρχουν περιθώρια για νέες υπεκφυγές εκ μέρους των Ευρωπαίων, οι οποίοι βλέπουν όμως τη συνοχή τους να δοκιμάζεται και σε άλλα εσωτερικά μέτωπα, όπως είναι εκείνα των σχέσεων με την Ουγγαρία του Όρμπαν (για τη ρωσική ενέργεια και την στήριξη στην Ουκρανία) και το Βέλγιο (για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία).

Την ίδια ώρα ωστόσο, συμβαίνουν και κάποια άλλα ενδοευρωπαϊκά «παράδοξα». Το Politico υπογραμμίζει, για παράδειγμα, ως αξιοσημείωτο τον αποκλεισμό της Πολωνίας από σειρά ενδοευρωπαϊκών συναντήσεων για την Ουκρανία. Ενδεικτικά, όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκε με Ευρωπαίους ηγέτες (τους Στάρμερ, Μακρόν και Μερτς) την περασμένη Δευτέρα στο Λονδίνο, η Βαρσοβία ήταν απούσα – ενώ από τις ουκ ολίγες συναντήσεις του καλούμενου «συνασπισμού των προθύμων» μέχρι στιγμής καμία δεν έχει διεξαχθεί στην Πολωνία… η οποία έχει όμως κοινά σύνορα με την Ουκρανία, φιλοξενεί πάνω από 1 εκατ. Ουκρανούς πρόσφυγες και έχει πια τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των νατοϊκών δυνάμεων ως ποσοστό του ΑΕΠ.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.