Το ΓΡΥΠΑΣ της ΕΑΒ. Χαρακτηριστικά, όπλα, πραγματική φύση του προγράμματος.

Σάββας Δ. Βλάσσης
Την στιγμή που τα “φώτα” της δημοσιότητας έχουν εστιάσει στο πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ της ΕΑΒ, η είδηση ότι η εταιρεία παρουσίασε στις 18 Απριλίου ενώπιον εκπροσώπων της ΓΔΑΕΕ και των Γενικών Επιτελειών τα ερευνητικά – αναπτυξιακά προγράμματά της στον τομέα των UAV, έδωσε τροφή για σενάρια και εκτιμήσεις. Σε αυτά, γίνεται προέκταση και στο δεύτερο πρόγραμμα UAV που έχει εξαγγελθεί, αυτό του ΓΡΥΠΑ αλλά είναι σαφές ότι η κοινή γνώμη δεν έχει ευκρινή εικόνα για την φύση, τις πραγματικές διαστάσεις του και το μέγεθος της προκλήσεως που αντιπροσωπεύει.

Τί είναι όμως το πρόγραμμα ΓΡΥΠΑΣ;

Το πρόγραμμα ΓΡΥΠΑΣ εξαγγέλθηκε πριν ενάμιση χρόνο περίπου, όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ανακοίνωσε στις 12 Ιανουαρίου 2023 πως «το Υπουργείο Οικονομικών προχωρά στη χρηματοδότηση του σχεδιασμού και δεύτερου, πιο σύνθετου μη-επανδρωμένου αεροχήματος (drone)». Για τον σκοπό αυτόν, η ΕΑΒ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Πατρών.

Στο πρόγραμμα ΓΡΥΠΑΣ, σε αντίθεση με το ΑΡΧΥΤΑΣ, συνεργάζεται εξαρχής το ΥΠΕΘΑ, με σκοπό το τελικό προϊόν να αποκτηθεί από τις ένοπλες δυνάμεις προς κάλυψη συγκεκριμένων επιχειρησιακών απαιτήσεων και των τριών Κλάδων. Για τον σκοπό αυτό, σε πρώτη φάση ορίσθηκε αρμόδιος για την παρακολούθηση του προγράμματος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, με έργο τον καθορισμό και των επιχειρησιακών προδιαγραφών και απαιτήσεων από πλευράς επιχειρησιακών χρηστών.

Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ είχε αποκαλύψει τότε ότι το ΓΡΥΠΑΣ αφορά ένα μεγαλυτέρων διαστάσεων μονοκινητήριο UAV κατηγορίας Μέσου Υψομέτρου Μακράς Αυτονομίας (MALE) που θα φέρει και όπλα ενώ η χρηματοδότηση μέχρι και την φάση της αρχικής σχεδίασης, ανέρχεται σε 5 εκατ. € περίπου και το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος είναι τριετές.



Τί σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά και αναλυτικά, με περισσότερες λεπτομέρειες.

Το ΓΡΥΠΑΣ όπως εκπονήθηκε, ΔΕΝ προβλέπει την παραγωγή πρωτοτύπου. Αφορά συγκεκριμένα μόνο την εκπόνηση Κρίσιμης Σχεδιαστικής Ανασκόπησης (Critical Design Review) και μελέτη βιωσιμότητος ως πρόγραμμα. Επομένως, πρόκεται για ένα πρόγραμμα που εξετάζει την αντίληψη (concept) ενός MALE και ακόμη δεν υπάρχει ομάδα που να έχει συγκροτηθεί για να εργαστεί σε αυτό.

Σε πρώτη φάση, αυτό που γίνεται, είναι η ανάλυση των απαιτήσεων, που προκύπτουν κατά βάση από τους υποψήφιους επιχειρησιακούς χρήστες. Επόμενη φάση, θα είναι η σχεδίαση των υποσυστημάτων που θα κριθεί απαραίτητο να φέρονται από το UAV.

Από εκεί και πέρα, η όλη αντίληψη του ΓΡΥΠΑ, περιγράφεται προς το παρόν με κάποια γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά και επιδόσεις που κρίνονται επιθυμητά, όσο και με κάποιες βασικές παραμέτρους που θα αφορούν την σχεδίαση. Στις σχεδιαστικές παραμέτρους, περιλαμβάνεται η ποικιλομορφία ωφέλιμου φορτίου, η ευχερής αλλαγή του κέντρου βάρους, η εφικτή κατασκευασιμότητα και σχεδίαση που να επιτρέπει ευχέρεια μετατροπής ώστε να γίνονται γρήγορες αλλαγές ωφέλιμου φορτίου.

Όπως προκύπτει από τις απεικονίσεις που έχει δημοσιοποιήσει η ΕΑΒ, σχεδιαστικώς, το ΓΡΥΠΑΣ ακολουθεί απλές γραμμές, με επιλογή ουραίου τμήματος διπλής ατράκτου (boom) που από πλευράς αεροναυπηγικής συνεπάγεται απλότητα και συντόμευση του χρόνου κατασκευής. Το UAV θα είναι μονοκινητήριο, με ελικοστρόβιλο (turboprop) και εκπέτασμα πτερύγων που θα κυμαίνεται μεταξύ 17-23 μέτρων. Το μικτό βάρος απογειώσεως (GTOW) ορίζεται στους 3 τόννους ενώ το ωφέλιμο οπλικό φορτίο θα είναι 560 κιλά. Οι επιδόσεις, προβλέπουν μέγιστη ταχύτητα 240 κόμβων και ταχύτητα πλεύσεως 220 κόμβων. H επιχειρησιακή οροφή θα κυμαίνεται μεταξύ 30.000 και 40.000 πόδια ενώ η εμβέλεια θα ανέρχεται σε 3.000 χλμ. Η επίδοση αυτή επιτυγχάνεται με βάρος 3 τόννων και ταχύτητα 160 κόμβων, που από πλευράς αυτονομίας πτήσεως αναλογεί σε 10 ώρες. Με ίδιο βάρος και ταχύτητα, το UAV θα μπορεί να παραμένει επί 3 ώρες σε περιοχή ενδιαφέροντος που απέχει 2.400 χλμ. από την βάση απογειώσεως. Με αφετηρεία την Αθήνα, αυτό αντιστοιχεί σε πτήση και 3ωρή παραμονή λίγο επάνω από το μέσον της Ερυθράς ή επάνω από το Αζερμπαϊτζάν ή το Χάρκοβο στην Ουκρανία.

Εκ των ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι το ΓΡΥΠΑΣ θα αποδώσει ένα MALE πολύ μεγαλύτερο από το τουρκικό Bayraktar TB2 αλλά μικρότερο από το οπλισμένο Akinci, που εξάλλου είναι δικινητήριο. Συναφώς, το οπλικό φορτίο του, θα είναι πολύ μικρότερο του τουρκικού. Από πλευράς μεταφερόμενου οπλισμού, η αρχική αντίληψη για αποστολές προσβολής επίγειων στόχων, προβλέπει την μεταφορά κατευθυνόμενων πυραύλων, βομβών η ρουκετών.

Στο οπλικό φορτίο, η αντίληψη εστιάζει στην οικογένεια Ευέλικτου Τμηματικού Πυρομαχικού Εκτεταμένης Εμβέλειας (AASM) Hammer της γαλλικής Safran, επειδή το όπλο μπορεί μελλοντικώς να αποκτηθεί προς εξοπλισμό των Rafale αλλά και για λόγους ανεξαρτησίας περιορισμών βιομηχανικής συνεργασίας από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για συλλογές ρύγχους διαφορετικών μεθόδων κατευθύνσεως, που προσαρμόζονται σε κοινές βόμβες, μαζί με ουραία συλλογή πτυσσόμενων πτερύγων για αύξηση βεληνεκούς. Οι επιλογές αφορούν συλλογές κατευθύνσεως INS/GPS, INS/GPS/IR και INS/GPS/Λέιζερ, επιτρέποντας την προσβολή και κινούμενων στόχων. Τυπική επίδοση βεληνεκούς αναφέρονται τα 15 χλμ. με άφεση από μικρό υψόμετρο και μεγαλύτερη των 60 χλμ. με άφεση από μεγάλο υψόμετρο.



Το όπλο, προορίζεται κατά βάση για αποστολές Εγγύς Αεροπορικής Υποστηρίξεως (CAS) αλλά και για προσβολές ναυτικών στόχων, επιτρέποντας όμως στον φορέα να παραμένει εκτός εμβελείας των περισσότερων βλημάτων επιφανείας – αέρος μέσου βεληνεκούς.

Η οικογένεια Hammer έχει παρουσιάσει τύπους βάρους 125, 250, 500 και 1.000 κιλών αλλά οι βασικές εκδόσεις που φαίνεται να επικρατούν είναι των 250 και 1.000 κιλών. Εφόσον πιστοποιηθεί το ΓΡΥΠΑΣ σε AASM Hammer, θεωρητικώς θα μπορεί να φέρει μέχρι 4 AASM 125 ή 2 AASM 250 ή ένα AASM 500. Προφανώς και θα μπορούν να μεταφερθούν μικρότερα πυρομαχικά, σε μεγαλύτερο αριθμό, καθώς στις σχεδιαστικές απεικονίσεις του ΓΡΥΠΑ, εμφανίζονται 6 πτερυγικοί πυλώνες.

Από εκεί και πέρα, αναλόγως συστημάτων αποστολής, το ΓΡΥΠΑΣ θα μπορεί να εκτελεί αποστολές Πληροφοριών, Επιτηρήσεως, Αναγνωρίσεως (ISR) για ναυτικούς στόχους επιφανείας, εντοπισμό κινήσεων χερσαίων δυνάμεων, κατάδειξη απειλών με συμμετοχή σε αποστολές τακτικών μαχητικών αεροπλάνων (συνεργατική εμπλοκή) ή και εκτόξευση αυτόνομων πυρομαχικών (Loitering Munition). Τέλος, θα μπορεί με την ανάλογη διαμόρφωση συστημάτων, να εκτελεί αποστολές Ηλεκτρονικού Πολέμου, τόσο για ηλεκτρονική παρακολούθηση (ELINT/SIGINT) όσο και ηλεκτρονικές παρεμβολές.

Όπως αναφέρθηκε, το ΓΡΥΠΑΣ αφορά μόνο μελέτη αντιλήψεως, η οποία προβλέπεται να περατωθεί το 2026. Εφόσον τότε αποφασισθεί να προχωρήσει το πρόγραμμα σε παρουσίαση πρωτοτύπου, θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος ακόμη, γεγονός που σημαίνει ότι εάν καταλήξει σε βιομηχανοποίηση ώστε να ικανοποιηθούν συμβάσεις, αυτό θα μπορεί να συμβεί μετά το 2030.

Όλα αυτά δεν είναι παράξενα ή παράδοξα αλλά τυπικοί χρόνοι που απαιτούνται από εταιρείες οι οποίες εισέρχονται σε ένα τέτοιο απαιτητικό πεδίο δραστηριότητος, χωρίς πρότερη εμπειρία. Η έλλειψη εμπειρίας και τεχνογνωσίας από πλευράς εμψύχου δυναμικού, είναι αναμενόμενο να προκαλεί καθυστερήσεις και η ΕΑΒ στηρίζεται για την κάλυψη των αδυναμιών της μέχρις ενός βαθμού, στην προηγούμενη εμπειρία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων με τα οποία συνεργάζεται. Ωστόσο, ούτε αυτό επαρκεί όταν μιλάμε για πολύ πιο απαιτητικά προγράμματα, όπως το ΓΡΥΠΑΣ εξού και η συντηρητική εκκίνηση αυτού, χωρίς σε πρώτη φάση την προοπτική παρουσιάσεως πρωτοτύπου.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.