Η πολιτική απομόνωση τις εξαναγκάζει σε εταιρική σχέση
Η απομόνωση της Ρωσίας αναγκάζει τη χώρα να βρει εναλλακτικές λύσεις. Τώρα η χώρα θέλει να μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω της Τουρκίας στην ΕΕ.
Για την Τουρκία, η εποχή των παγετώνων μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας φαίνεται να έρχεται σε μια καλή στιγμή.
Με μια ματιά στις δυτικές εφημερίδες, μπορεί κάποιος να διαβάσει, σχεδόν τίποτα άλλο, από έντονη κριτική κατά της Ρωσία. Για την στάση της στη σύγκρουση της Συρίας, και ιδιαίτερα την Ουκρανία, για τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, την ούτως ή άλλως κατεστραμμένη φήμη της χώρας του στην Δύση, τις σημαντικές ζημιές ως αποτέλεσμα όλων αυτών των εξελίξεων. Δεν είναι καλό για τη φήμη της αχανούς αυτοκρατορίας. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης και οι πολιτικοί έχουν περάσει σε έναν αδυσώπητο πόλεμο προπαγάνδας ενάντια στον Πούτιν και τις πολιτικές του. Είτε αυτό είναι από την προοπτική της Δύσης σωστό ή λάθος, ο Πούτιν δεν κάνει τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ότι στην πραγματικότητα να προσπαθεί να προωθήσει τα συμφέροντα της χώρας του.
Η Νέα Τουρκία και η Ευρώπη
Αλλά και για τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, αυτή τη στιγμή, τίποτε το θετικό δεν μπορεί να βρει κάποιος αναζητώτας πηλροφορίες στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης. Έκδηλη είναι δυσαρέσκεια και μερικές φορές ακόμη και η οργή για την πολιτική πορεία της κυβέρνησης του Τουρκίας, ο δρόμος της μακριά από την Ευρώπη προς την Ασία, προς τον ισλαμικό κόσμο ή απλά όπως τώρα προς την Ρωσία. Το πιο ενοχλητικό τώρα, από μια δυτική σκοπιά, η συνάντηση των δύο ηγετών και η στρατηγική ενεργειακή συνεργασία. Δύο χώρες που είναι οικονομικά, στρατηγικά και πολιτικά σημαντικές για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, έτσι ώστε να έρθουν πιο κοντά.
Εδώ, η Ρωσία και η Τουρκία έχουν έντονες διαφορές απόψεων με τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις και τα περιφερειακά ζητήματα. Στο αποκορύφωμα της σύγκρουσης στη Συρία η Μόσχα και Άγκυρα ήταν αμείλικτοι στρατηγικοί αντίπαλοι. Ενώ το Κρεμλίνο θέλει να διατηρήσει τον τελευταίο αξιόπιστο συνεργάτη του στη Μέση Ανατολή, ο Ερντογάν υπολογίζονταν διεθνώς στον φωνητικά πιο δυνατό αντίπαλο του δικτάτορα της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ. Παρομοίως, οι θέσεις διαφέρουν πολύ και για την Κριμαία, αν και διατηρούνται χαμηλοί τόνοι για το ζήτημα. Η Τουρκία δεν είναι ικανοποιημένη με τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας.
Η Συρία και η Κριμαία δεν είναι τα μόνα σημεία διαφωνίας
Τα τουρκικά και τα ρωσικά συμφέροντα στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο κατά τη διάρκεια του 1992-2008 συγκλίναν περισσότερο από ότι διέφεραν. Το 2009 και το 2010, Τούρκοι αξιωματούχοι και εμπειρογνώμονες χαρακτήριζαν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία ως τις καλύτερες όλων των εποχών. Ωστόσο, η Ρωσία και η Τουρκία έχουν στην πραγματικότητα ήδη αρχίσει να αποκλίνουν από τον πόλεμο της Γεωργίας τον Αύγουστο του 2008.
Οι εξελίξεις από τότε σε μια σειρά από ζητήματα δίνουν τους λόγους για τους οποίους αυτός ο δεσμός μεταξύ των δύο χωρών είναι υπό ταχεία διάβρωση. Επειδή αυτή η διάβρωση συμβαίνει άνισα, η εχθρότητα δεν θα αντικαταστήσει την φιλία εν μία νυκτί. Προηγουμένως, οι μόνες σημαντικές διαφορές που χώριζαν την Άγκυρα και τη Μόσχα, φαινόταν να είναι η απροθυμία της Μόσχας να στιγματίσει το PKK (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν) ως μια τρομοκρατική οργάνωση και η υποστήριξη της Ρωσίας για τους Έλληνες στην Κύπρο. Ωστόσο, τα σημάδια που υποδηλώνουν ότι αυτή η εταιρική σχέση έχει μειωθεί και ότι αυξάνονται οι εντάσεις σχετικά με το κουρδικό ζήτημα, την Μέση Ανατολή, την πυραυλική άμυνα, την Κύπρο και τα Βαλκάνια, την Κριμαία, έχουν πολλαπλασιαστεί. Επιπλέον, οι εντάσεις αυτές πιθανότατα θα αυξηθούν.
Η χερσόνησο της Κριμαίας είναι το σπίτι περίπου τριακοσίων χιλιάδων Τατάρων, με τους οποίους οι Τούρκοι σχετίζονται γλωσσικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά. Επιπλέον, η Άγκυρα ανησυχεί για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Έτσι, η Τουρκία έγινε ο στόχος των πυρηνικών και συμβατικών πυραύλων της Ρωσίας. Πράγματι, τα συστήματα Iskander-E που έχουν αναπτυχθεί από τη Ρωσία βρίσκονται στο Κρασνοντάρ στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Μπορεί να πλήξει την Τουρκία μέσα σε τέσσερα λεπτά μετά την εκτόξευση. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε δημοσίως ότι «τα αντίμετρα είναι δικαιολογημένα λόγω της τοποθέτησης ενός ραντάρ αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ στην Τουρκία».
Από μια γεωπολιτικά σκοπιά υπάρχουν πολλές δυνατότητες για εμβάθυνση της πορείας σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών
Στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας, η Ρωσία έχει τον Καύκασο υπό τον έλεγχο της. Στη δεύτερη μεγαλύτερη αρμενική πόλη η Μόσχα διατηρεί στρατεύματα απευθείας πάνω στα τουρκικά σύνορα. Η ρωσική στρατιωτική βάση συμβολίζει την κυριαρχία της Μόσχας πέρα από τον Καύκασο. Οι φιλορωσικές αποσχισθείσες περιοχές της Γεωργίας, η Αμπχαζία και η Νότια Οσετία, φαίνεται να έχουν στερεοποιηθεί στην εκ των πραγμάτων κατάσταση. Το Αζερμπαϊτζάν απέτυχε όπως και πριν, να αποχωρήσει από τη ρωσική σφαίρα επιρροής, και παραμένει στενά συνδεδεμένο, οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά με την Μόσχα. Οι επίπονες προσπάθειες του Κρεμλίνου να αυξήσει την επιρροή του στον Καύκασο έγιναν όλες σε βάρος της Τουρκίας.
Επίσης, η Μόσχα και Άγκυρα είναι πάνω σε μια διαδικασίσα σύγκρουσης στην Κεντρική Ασία και τα Βαλκάνια. Η Τουρκία ήταν ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της ανεξαρτησίας των δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας και από τις πρώτες χώρες που είδαν αυτή την περιοχή μετά την ανεξαρτησία της στη δεκαετία του '90 με ένα στρατηγικό πρίσμα. Μετά από όλα, η Άγκυρα είδε τον εαυτό της με τους λαούς της Κεντρικής Ασίας πολιτισμικά, γλωσσικά και θρησκευτικά συνδεδεμένο. Από τότε, η Άγκυρα προσπαθεί να επεκτείνει τις σχέσεις της με την περιοχή, πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά. Αλλά η επιρροή της Μόσχας στα κράτη της Κεντρικής Ασίας είναι κάτι παραπάνω από αισθητή.
Πούτιν και Ερντογάν: Φιλία μεταξύ ανδρών
Στα Βαλκάνια, η αντίθετη στάση και των δύο χωρών αποκαλύπτεται στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου. Η Τουρκία ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του. Σήμερα η Άγκυρα είναι στενά συνδεδεμένη με την Πρίστινα και διατηρεί φιλικές σχέσεις. Ένας ακόμη λόγος για να αναστατώσει τους κυβερνώντες στη Μόσχα. Το Κρεμλίνο θεωρεί την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου ως στρατηγική πράξη του ΝΑΤΟ.
Αν και ο προσωπικός δεσμός μεταξύ του Πούτιν και Ερντογάν είναι ορατός, η Ρωσία και η Τουρκία παραμένουν στα γεωστρατηγικά ερωτήματα χωρίς ο ένας να έχει τον άλλο ως σύντροφο. Η αυξανόμενη πολιτική απομόνωση των δύο χωρών είναι αυτό που αναγκάζει μια ισχυρότερη εταιρική σχέση. Η Ρωσία πρέπει να βλέπει το ΝΑΤΟ και την ΕΕ να της αρπάζουν τα κράτη της πρώην σοβιετικής σφαίρας επιρροής, προς μια δυτική σφαίρα επιρροής. Η Τουρκία πρέπει να βλέπει την ελαχιστοποίηση του αποτυπώματός της στη Μέση Ανατολή, όπως αυτό βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια σε φθίνουσα πορεία. Και οι δύο, σε τέτοια κατάσταση που είναι, δεν έχουν την πολυτέλεια να επιλέξουν εταίρους. Ακόμη και αν είναι ο αντισυμβαλλόμενος της διπλανής πόρτας.
Ρωσοτουρκική εκτροπή
Η ρωσοτουρκική απόκλιση αντικατοπτρίζει την ανανεωμένη αυτοπεποίθηση τόσο της Ρωσίας όσο και την Τουρκίας, ακριβώς σε εκείνες τις περιοχές και θέματα, που μέχρι τώρα φαινόταν να είναι σε εκκρεμότητα μεταξύ τους. Η τουρκική αυτοπεποίθηση, κυρίως αφορά τη Συρία, Κύπρο και το Ισραήλ. Αναμφισβήτητα, η αυτοπεποίθηση της Άγκυρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αντίληψη της πρώην πολιτικής των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», μιας πολιτικής που αντιμετωπίζει πλέον μεγάλες δυσχέρειες, όπου να κοιτάξει κανείς. Αυτό περιλαμβάνει και τη Ρωσία, επειδή η Τουρκία διεκδικεί τα δικά της συμφέροντά της όσον αφορά τη Συρία, την ενέργεια στην Κύπρο, και στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες στην Κεντρική Ασία.
Ωστόσο, αυτή η αύξηση της τριβής έχει βαθύτερες ρίζες, που απορρέουν από την αυτοπεποίθηση των ελίτ και των δύο κρατών. Οι ηγέτες της Τουρκίας ισχυρίζονται ότι η Τουρκία είναι τώρα ένας σημαντικός ανεξάρτητος παράγοντας από μόνος του σε όλες τις διάφορες γειτονιές της, και θα πρέπει να διεκδικήσει ως εκ τούτου τα συμφέροντά της με νέους τρόπους, μια άποψη που εντυπωσιακά μοιάζει με τον δυναμισμό της Μόσχας, ο οποίος έχει οδηγήσει τη Ρωσία σε συγκρούσεις με τους γείτονες της.
Το 2009, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, ο αρχιτέκτονας της τουρκικής πολιτικής, παρατήρησε ότι ούτε η Ουάσιγκτον, ούτε η Μόσχα θα μπορούσαν να εγκαταστήσουν την τάξη στις γειτονικές περιοχές της Τουρκίας, ως εκ τούτου μια νέα τάξη πραγμάτων πρέπει να εγκατασταθεί στη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο, με την Τουρκία να θέλει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη δημιουργία αυτής της νέας τάξης.
Ειδικά, η Τουρκία έχει την μεγαλύτερη επιρροή στην περιοχή του Καυκάσου, και θα προχωρήσει με την επίλυση κάθε κρίσης που υπάρχει. Η αποστολή της είναι να επιβάλει την τάξη, σύμφωνα με την αντίληψη των Τούρκων αξιωματούχων. Στην συνέχεια, ο Νταβούτογλου οραματίστηκε μια Κωνσταντινούπολη ως ένα παγκόσμιο χρηματο-οικονομικό κέντρο, ως κεντρικός σταθμός στο παγκόσμιο οικονομικό δίκτυο και των οδών μεταφοράς αγαθών και κεφαλαίου. Ο Νταβούτογλου ξεκίνησε με μια πρωτοβουλία, με την οποία ο καθένας που μεταναστεύει στο εξωτερικό από την Ανατολία θα θεωρείται μέρος της τουρκικής διασποράς. Μια απροκάλυπτη προσπάθεια για να κυριαρχήσει στον Καύκασο.
Έτσι, η συνέχιση της επιδείνωσης των ρωσοτουρκικών σχέσεων οφείλεται τόσο στον δυναμισμό της Ρωσίας και την προθυμία της να απειλεί τη Δύση, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, όπως και στην τουρκική διεκδικητικότητα. Η Μόσχα απειλεί τα μέλη του ΝΑΤΟ και σε αρκετές περιπτώσεις προωθεί την διπλωματία των κανονιοφόρων στη Μεσόγειο.
Η Μόσχα είναι αποφασιμένη να μετασχηματίσει τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες σε ένα κλειστό ρωσικό μπλοκ - μια τάση που θα θέσει στον ενεργειακό εφοδιασμό της Τουρκίας και της Ευρώπης υπό τον κίνδυνο της υπερβολικής εξάρτησης από τη Μόσχα και θα ματαιώσει τις φιλοδοξίες της Άγκυρας στην περιοχή του Καυκάσου, αν όχι την Κεντρική Ασία. Με δεδομένη τη κατάσταση στην Ουκρανία, αυτές οι κινήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν δείχνουν ότι η Μόσχα είναι αποφασιμένη όσον αφορά την επιμονή σε ένα κλειστό μπλοκ των χωρών της ΚΑΚ (Κοινοπολιτεία ανεξαρτήτων κρατών), και να καταφύγει σε επιδείξεις δύναμης αλλά και πραγματικής χρήσης της για την επίτευξη των στόχων της.
Η δημιουργία μιας ρωσικής σφαίρας επιρροής στην ΚΑΚ είναι πολιτική προτεραιότητα της Μόσχας από το 1993, πολύ πριν από τον Πούτιν. Ο Μεντβέντεφ το επιβεβαίωσε γρήγορα το 2008, όταν στον απόηχο του ρωσο-γεωργιανού πολέμου ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει πλέον την εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου σε πέντε αρχές. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ των άλλων, το δικαίωμα της Ρωσίας να παρέμβει σε γειτονικά κράτη για να υπερασπιστεί την τιμή και την αξιοπρέπεια των πολιτών της και τα προνομιακά και απροσδιόριστα συμφέροντα με τις χώρες της γειτονίας της.
Αυτό, στη συνέχεια, έδειξε ότι η Ρωσία δεν θέλει μόνο να αναθεωρήσει τα σύνορα ή να παρέμβει σε άλλες χώρες, αλλά απαιτεί μια σφαίρα επιρροής στην Ευρασία ως σύνολο. Ακόμη και χωρίς την υπερβολική τουρκική ρητορική και τις φιλοδοξίες του Νταβούτογλου, η ρωσική πολιτική, αυτή η ίδια, θα συγκρουστεί αργά ή γρήγορα με τα τουρκικά συμφέροντα.
Η πολιτική της εποχής μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ έχει φτάσει στο τέλος της. Σε γενικές γραμμές αυτό θα οδηγήσει σε πιο τεταμένες σχέσεις Ανατολής-Δύσης από αυτές που γνωρίζουμε έως σήμερα. Η αποφασιστικότητά της Ρωσίας να αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή και την Ευρασία έδειξαν για άλλη μια φορά ότι οι προσπάθειες προσέγγισης Ανατολής-Δύσης ναυάγησαν σε θέματα περιφερειακής ασφάλειας στην Ευρασία, ίσως το πιο δύσκολο σημείο της Ανατολικο-Δυτικής ατζέντας.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου